ایران صحنه قربانی شدن سینما

نمایش در ایران در سال ۱۳۹۱ به دلیل بی نیازی به فناوری و امکانات گسترده، و دلایل گوناگون دیگر، با گسترش و افزایش مخاطبان روبرو بود. عدم حساسیت رهبران مذهبی به اجراهای نمایشی برای تماشاگرانی که شمار آنها حداکثر به دویست می رسد، و عدم امکان ثبت صحنه ها برای توجیه حملات و منکوب کردن باعث شد شماری از جوانان و مردم از سینما به تئاتر رو آورند و تماشای یک اجرای زنده نمایشی را به فیلمی سانسور شده ترجیح دهند.

آمار می گوید از هم اینک بیش از ۷۰ گروه نمایشی شهرستان ها مجوز اجرای نمایش برای سال آینده را دریافت کرده اند و آثار ۵۰ گروه دیگر در دست بررسی اداره نظارت بر تئاتر است. گروه های نمایشی در تهران شامل گروه های دانشجویی، حرفه ای و نیمه حرفه ای، نمایش های خیابانی که آثار خود را برای چندین جشنواره نمایشی آماده می کنند، مجموعا رقم چشمگیری را تشکیل می دهد.

بسیاری از دانشجویان یا دانش آموختگان نمایش با اجاره سالن های کوچک، سینماهای متروکه یا حتا در مراکز فرهنگی، گوشه کافه ها، و یا در خانه ها، اقدام به اجرای نمایش های خود می کنند که همیشه شمار دوستداران این نمایش ها از رقم صد می گذرد. بخش عمده این نمایش ها بدون مجوز دولتی و نظارت ماموران سانسور برای دو سه شب اجرا و سپس جای خود را به نمایش بعدی می دهند.

با این حال اداره هنرهای نمایشی وزارت ارشاد و عوامل وزارت اطلاعات همواره در پی شناسایی اجراهای غیرقانونی نمایشی در اماکن به اصطلاح غیرمجاز هستند.

سال ۹۱ نیز ممنوعیت اجرای آثار نام آوران نمایش ایران همچنان ادامه داشت. برای نمونه هیچکدام از آثار نمایشی بهرام بیضایی اجازه نمایش در این سال را نیافتند.

به رسم سالیان پیش بازهم شماری از کارورزان اصلی نمایش و گروه های شناخته شده تئاتری از دریافت مجوز اجرا محروم شده و شماری از اجراهای بامجوز نیز پس از یکی دوشب اجرا ناچار به تعطیلی شدند.
برای نمونه: مهرماه گذشته مدیران تئاتر شهر اعلام کردند اجرای نمایش "روایت های ناتمام یک فصل معلق" از ادامه کار باز مانده است. آنان علت توقف اجرا را مسائل حراستی باران کوثری، بازیگر این نمایش دانستند.

مدیران تئاتر سنگلج تهران نیز در اسفندماه امسال اعلام کردند به دستور مقام های وزارت ارشاداسلامی نمایش "مضحکه احمق ها" به کارگردانی سیدوحید ترحمی پس از یک هفته اجرا در تالار سنگلج متوقف شده است. وزرات ارشاد بازبینی مجدد محتوای نمایشنامه توسط اداره نظارت یا سانسور را عامل قطع اجرا اعلام کرد.

بخش های فرهنگی سفارتخانه های خارجی مقیم تهران نیز امسال همچون سالیان گذشته اجازه برگزاری تئاتر نداشتند و از این حق خود برای ارائه آثار هنر نمایشی ملی خود در ایران محروم شدند.

محدودیت و سانسور علیه هنر نمایشی در ایران شامل درخواست برای اجراهای بین المللی نیز بوده است. اداره سانسور نمایش وزارت ارشاد در سال گذشته به هیچکدام از گروه های نمایشی برای شرکت در جشنواره های جهانی تئاتر پروانه نمایش صادر نکرد. اجراهای پیشنهادی وزارت ارشاداسلامی هم تاکنون مورد قبول جشنواره های جهانی تئاتر قرار نگرفته است.