مروری بر مناسبات هند و ایالات متحده

مان موهان سینگ، نخست وزیر هند روز جمعه به هدف دیدار کاری با باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده به واشنگتن سفر می کند. با این وجود، برخی معتقدند با وجود وعده های متعدد و جدی که بین دو دموکراسی بزرگ جهان مطرح شده اند اما مناسبات هند و ایالات متحده از زمان توافق نامه اتمی تاریخی سال ٢٠٠٨، شاهد پیشرفت های قابل توجهی نبوده است.

سوحاتا سینگ، وزیر امور خارجه هند هفته پیش در گفتگو با خبرنگاران به ٥٥ مورد تبادلات رسمی و یا دیدار بین دولتمردان هند و آمریکا اشاره کرد و گفت مناسبات بین واشنگتن و دهلی نو طی سال جاری در مقطع مهم و حساسی قرار گرفته اند. وزیر امور خارجه هند گفت گفتگوهای آتی مان موهان سینگ، نخست وزیر با پرزیدنت باراک اوباما بر تعهد سیاسی هر دو طرف برای تعمیق روابط مهم تایید خواهد زد.

وزیر امور خارجه هند همچنین افزود «دیداری در این سطح نه تنها بر مسائل روز متمرکز خواهند بود بلکه بر تثبیت روابط و تاکید مجدد بر منافع راهبردی هر یک از کشورها از این مناسبات مهر تایید خواهد زد».

جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده و جو بایدن، معاون رئیس جمهوری کشور در طی سفرهای سال جاری خود به دهلی نو نیز اظهارات مشابهی را مطرح کرده اند، اما تحلیلگران سیاسی هند و خارج از این کشور می گویند از سال ٢٠٠٥ تا به حال مناسبات بین دو کشور از حرف و تعارف فراتر نرفته است و آن زمانی بود که جرج دبلیو بوش، رئیس جمهوری وقت ایالات متحده و مان موهان سینگ، نخست وزیر هند قراردادی عقد کردند که براساس آن هند اجازه خواهد داشت تا پس از چندین دهه انزوا به دلیل سلاح های اتمی این کشور به فن آوری اتمی غیرنظامی دست پیدا کند.

روری مدکاف، کارشناس موسسه سیاست بین المللی لووی مستقر در سیدنی با اشاره به توافق نامه سال ٢٠٠٥ می گوید «این پیمان بزرگترین مانع تبعیض و بی اعتمادی در نظام های سیاسی جهانی بین دو کشور را از میان برداشت، اما هم اکنون کار دشوار آغاز شده است، روابط و مناسبات پس از توافق نامه اتمی بسیار آشفته و بی نظم و دلسردکننده بوده اند. صنایع ایالات متحده از مقررات و تعهدات و مسئولیت های اتمی هند خشنود نیستند. موانع تجاری و یا چالش های ا جتماعی پیش رو هر دو کشور قرار دارند».

وی همچنین به نگرانی های هند در مورد تغییرات در مقررات اخذ روادید آمریکا اشاره می کند که اشتغال و فعالیت کارمندان بخش فن آوری اطلاعاتی هند را هر روز دشوارتر می کنند. مدکاف می افزاید هند هنوز آماده نیست تا در مورد مسائلی همچون مناسبات خود با ایران به ایالات متحده تعهد بدهد.

باهارات کارناد، استاد «مرکز پژوهش سیاست» نیاز هند به همگامی نزدیک دهلی نو با سیاست واشنگتن را مورد پرسش قرار می دهد و می گوید روابط هند و ایالات متحده در دوران نخست وزیری سینگ به طور فزاینده ای یک جانبه شده است و به طور دائم از هند خواسته می شود تا روابط تاریخی خود با کشورهایی همچون ایران را به حداقل برساند.

کارناد می گوید «ما در مورد ایران باید محکم بر موضع خود پافشاری کنیم و بگوییم نه، شما هر اقدامی که دوست دارید، اتخاذ کنید، شما در سوی دیگر جهان قرار دارید، اما ایران دقیقاً همین جاست، راه را برای ما هموار می کند و شرایط مهیا است و بنابراین ما به شیوه هایی که برای من کارساز هستند با ایران تبادلات بازرگانی خواهیم داشت. اگر این مسئله شما را ناراحت می کند، خوب آزرده خاطر شوید».

کارناد می گوید هند باید تصویر روشنی از منافع ملی خود داشته باشد، چه در افغانستان و چه در شرق آسیا و این که هر رابطه ای با ایالات متحده نباید «براساس معامله» باشد.

انتظار می رود سینگ، نخست وزیر هند و اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده در طی دیدار کاری روز جمعه در مورد همکاری دوجانبه در زمینه انرژی، امنیت، تجارت و مناطق منطقه ای گفتگو کنند.

روری مدکاف، تحلیلگر سیاسی می گوید طرفین باید با انتظارات موجه و صبر در این گفتگوها شرکت کنند، ارتقای مناسبات بین ایالات متحده و هند به عالی ترین سطوح ممکن است به سال های طولانی زمان نیاز داشته باشد.

وی می گوید «هند نقش سازنده ای در افغانستان ایفا خواهد کرد و تا به حال نیز به این نقش متعهد بوده است، هند همچنین صدای بسیار مهمی در نظم راهبردی آسیا دارد و اجلاس شرق آسیا و مدیریت تنش های موجود در آسیا از جمله این نمونه ها هستند. اما من تصور نمی کنم که هند در برهه کنونی قدرت چندانی برای تغییر معادلات سیاسی را که دولت بوش به هنگام آغاز مشارکت راهبردی به آن امید بسته بود، داشته باشد».

در برهه کنونی، رئیس جمهوری ایالات متحده و نخست وزیر هند باید بر نگرانی و مشکلات خاص خود به ویژه در مورد شیوه های رویارویی با چالش های اقتصادی کشورهایشان تمرکز کنند.