چالش مصر برای برقراری آرامش

تلاش ارتش مصر برای پراکنده کردن دو گروه اسلامگرای معترض به برکناری پرزیدنت محمد مرسی باعث تشدید بحران سیاسی این کشور شده است.

نیروهای امنیتی صبح روز چهارشنبه هزاران معترض را با اعمال زور از دو محل تحصن نشسته آن ها در قاهره پراکنده کردند و طرفین معترض از کشته و زخمی شدن هواداران خود در طی درگیری ها خبر داده اند.

ارتش مصر چند هفته پیش قول داد تا معترضان را از محوطه بیرون مسجد ربعه العداویه و مسجد نهده پاکسازی کند. ارتش ادعا کرده بود که این تحصن های نشسته مسالمت آمیز نیستند و ثبات کشور را به خطر می اندازند.

اما اندک زمانی پس از آن که نیروهای امنیتی معترضان متحصن را از این مناطق پراکنده کردند، خشونت در نقاط دیگر به وقوع پیوست. در مدت زمان فقط چند ساعت، گزارش هایی در مورد درگیری هایی در سراسر کشور، از جمله حمله به حداقل سه کلیسا در مرکز مصر منتشر شدند.

از سویی دیگر، تلاش های جدیدی برای تحصن های نشسته در نقاط مختلف قاهره انجام گرفت. لیلا مصطفی، یکی از فعالان ائتلاف ضدکودتا به صدای آمریکا گفته است این تحولات چندان تعجب آور نیستند.

او می گوید «البته ما انتظار داشتیم که پس از پراکنده کردن معترضان، تحصن های نشسته دیگری نیز برگزار شوند. انتظار ما این است که این تحصن ها شعله اعتراضات را در همه مناطق مصر شعله ورتر کند چون میدان ربعه العداوریه فقط محل تحصن نیست بلکه نمادی برای انقلاب و خیزش علیه حکومت کودتا است».

معترضانی که بیشتر آن ها اسلامگرا هستند از روز ٣ ژوییه تا به حال و از زمانی که ارتش پس از هفته ها اعتراض مردمی علیه آقای مرسی، وی را از قدرت خلع کرد، در نقاط مختلف قاهره اردو زده اند. معترضان هوادار مرسی گفته اند تا زمانی که رئیس جمهوری منتخب بار دیگر به قدرت بازنگردد، محل اردوگاه ها را ترک نخواهند کرد.

دولت موقت مصر به کرات از گروه اخوان المسلمین خواسته است تا به دولت انتقالی بپیوندد و در روند برگزاری انتخابات جدید شرکت کند. اما این گروه از همکاری با دولت موقت سرباز زده و ادعا کرده است که مشارکت به معنای مشروعیت بخشیدن به کودتای نظامی علیه اولین رهبر مصر خواهد بود که به صورت دموکراتیک برگزیده شد.

برخی از تحلیلگران معتقدند که پراکنده شده به معنای آن است که اخوان المسلمین اهرم قدرت خود را به دولت انتقالی واگذار کرده اند. اما عادل عبدالغفار، استاد مهمان دانشگاه آمریکایی قاهره می گوید پایان دادن به اعتراضات می تواند به نوعی به نفع این گروه تمام شود «البته آن ها قدرت چانه زنی خود را تا حدودی از دست خواهند داد اما آن ها نوارهای ویدئویی (از سرکوب) در اختیار دارند و همین الان هم در مورد مرگ زنان و کودکان گلایه می کنند. آن ها همچنین تلاش خواهند کرد تا روحیه خود را حفظ کنند».

آقای غفار می گوید اخوان المسلمین که زمانی فعالیت آن در مصر ممنوع بود هم اکنون قادر خواهد بود تا ادعا کند هوادارانش به شهادت رسیده اند، همانگونه که نسل پیشین فعالان اسلامگرا طی دهه های گذشته از بازداشت و آزار و اذیت خود از سوی دولت پیشین های گلایه می کردند.

وی می گوید از سویی دیگر جناح های تندروی دولت مصر بر صداهای میانه روتر درون حاکمیت همچون محمد البرادعی، رهبر اصلاح طلبی پیروز شده اند که به جای اعمال زور بر معترضان، خواهان برقراری گفتگو شده بود.

آقای غفار می گوید برای یافتن یک راهکار کوتاه مدت شانس اندکی وجود دارد. او می گوید احتمال دارد که شرایط رو به وخامت بگذارد. او یادآوری می کند «من فکر می کنم (اخوان المسلمین) شرایط را بدتر خواهند کرد و دولت نیز واکنش بسیار خشونت آمیزتری خواهد داشت و باید انتظار شورش هایی داشت که طی چند سال آینده در سطوح پایین در نقاط مختلف مصر به وقوع خواهند پیوست».