از قمار آیزنهاور تا اوباما؛ بررسی سیاست خارجی آمریکا در خاورمیانه از کانال سوئز تا برجام

از راست: کلیفورد می، روئل مارک گرکت، مایکل دورن، سوزان ملونی، استیو سایمن

بنیاد دفاع از دموکراسی روز چهارشنبه ۱۴ دسامبر میزبان نشست «قمار اوباما در مقابل قمار آیزنهاور: نفوذ آمریکا در خاورمیانه» بود که به سیاست خارجی دولت باراک اوباما در خاور میانه و مقایسه آن با سیاست پرزیدنت آیزنهاور در قبال این منطقه و بویژه رابطه آمریکا و مصر می پرداخت.

در این نشست مایک دورن کارشناس ارشد موسسه هادسن، سوزان ملونی معاون برنامه سیاست خارجی در موسسه بروکینگز، استیو سایمون استاد تاریخ در کالج امهرست و روئل مارک گرکت کارشناس ارشد موسسه دفاع از دموکراسی حضور داشتند.

«قمار آیک» (آیک شکل خودمانی اسم دوایت است) کتاب تازه مایکل دورن الهام بخش و محور برگزاری این نشست بود. آقای دورن در کتاب خود سیاست دوایت آیزنهاور، رئیس جمهوری اسبق آمریکا و رابطه او با رئیس جمهوری مصر جمال عبدالناصر در ماجرای بحران کانال سوئز در سال ۱۹۵۶ را بررسی کرده و نتیجه می گیرد که با این پرونده پرزیدنت آیزنهاور متوجه شد که قویترین متحد آمریکا در خاورمیانه اسرائیل است و نه مصر.

در سال ۱۹۵۶ اقدام جمال عبدالناصر در به دست گرفتن کنترل کانال استراتژیک سوئز خاورمیانه را به آستانه جنگ رساند. بریتانیا و فرانسه که کانال سوئز را اداره میکردند برای بازپس گیری آن به طرح نظامی اسرائیل پیوستند و دوایت آیزنهاور برای توقف مداخله آنان وارد عمل شد.

آقای دورن در «قمار آیک» نشان می دهد که چطور ناصر از توسل به مخالفت آمریکا با کلونیالیسم اروپا، به عنوان اهرمی میان آیزنهاور و دو نخست وزیر بریتانیایی استفاده کرد و همزمان سرگرم امضای معامله اسلحه از شوروی سابق و بی ثباتی دیگر کشورهای عرب مخالف آمریکا بود.

کارشناسان این نشست در سخنان خود این رویداد تاریخی را با سیاست دولت اوباما در قبال ایران و پرونده اتمی مقایسه کرده و درباره راههای پیش روی دولت آینده تحت ریاست جمهوری دونالد ترامپ سخن گفتند.

مایکل دورن گفت: «پرزیدنت ترامپ باید در مواجهه با پرونده اتمی و ایران با دقت رفتار کند چون باراک اوباما طوری هوشمندانه آن را طراحی کرده که اگر قرار باشد به هرجایش دست بزنند، واشنگتن در مقابل یکی از متحدان اروپایی خود قرار می گیرد.»

استیو سایمون استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاسی گفت سیاست خارجی اوباما در خاورمیانه و درقبال ایران، مانند تمامی دولتهای قبلی آمریکا بر اساس «اولویت و کنترل تسلیحات اتمی» بوده است.

روئل ماکر گرکت که به دلیل داشتن دیدگاه راست گرایانه شناخته شده است با اشاره به وضع حلب در سوریه گفت آمریکا باید بداند که «اگر فکری برای ایران نکند، به هیچ نتیجه مشخصی در خاورمیانه نمیرسد.»

سوزان ملونی کارشناس موسسه بروکینگز درباره سیاست های ایران گفت: «ایدئولوژی در کنار فاکتورهای دیگر در سیاست ایران دخیل است و رفتار تهران همانند سیاست سالهای گذشته این کشور برای نفوذ بیشتر در منطقه بوده است.»