مصاحبه سونیا پایس با گریگوری شولته درباره گفتگوهای ۱+۵ با ايران
سونیا پایس گزارشگر صدای
آمریکا در لندن اين مصاحبه را با گریگوری شولته سفیر دائم
ایالات متحده در کلیه سازمان های بین الملی وابسته به سازمان ملل متحد مستقر در
وین، انجام داده است. آقای شولته که سفیر
دائم آمریکا در آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز شمرده می شود، قبلا در کاخ سفید
به عنوان یکی از دستیاران ارشد کاندولیزا رایس مشاور وقت امنیت ملی پرزیدنت بوش
خدمت می کرد و از ژوئیه سال ۲۰۰۵ به سمت فعلی خود منصوب شد
با تشکر از شما آقای سفیر. دو هفته پيش ۵ عضو دائم شورای امنیت بعلاوه آلمان با نماینده جمهوری اسلامی ایران در ژنو ملاقات کردند. در این جلسه فرستاده ارشدی نیز از جانب واشنگتن شرکت کرده بود. ارزیابی شما از این جلسه چیست؟
تصور می کنم علامت بسیار مهمی از طرف آمریکا بود، اما متأسفانه پاسخ مناسبی از جانب تهران دریافت نکردیم. آقای جلیلی نماینده جمهوری اسلامی ایران در این جلسه در مورد فرهنگ و تاریخ کشور متبوعش مفصلا سخنرانی کرد. البته ما به تاریخ و فرهنگ ایران احترام می گذاریم، اما هدف از این ملاقات بحثی جدی در خصوص بسته پیشنهادی بود که خاویه سولانا در اواسط ژوئن به مقامات ایرانی تحویل داده بود. وزیر امور خارجه آمریکا در بیان روشن سیاست این کشور در قبال پرونده اتمی جمهوی اسلامی ایران چندین بار تاکید کرده، به شرط تعلیق فعالیت های مربوط به غنی سازی اورانیوم آماده است شخصا به همراه همتایان خود در این مذاکرات شرکت کند. حضور آقای برنز معاون وزارت امور خارجه آمریکا در این جلسه تغییر سیاست واشنگتن در قبال پرونده اتمی ایران نیست، بلکه هدف از این کار نمایاندن حمایت کامل ایالات متحده از بسته پیشنهادی و نشانه اتحاد تام و تمام ما در این خصوص با سایر اعضای شورای امنیت بعلاوه آلمان بودT اتحادی که در صورت عدم تمکین تهران از خواست جامعه بین الملل، عیناً در ادامه و تشدید تحریم ها به منصه ظهور گذاشته خواهد شد.
آقای
شولته! آیا تفاوتی میان ثابت نگه داشتن غنی سازی اورانیوم و تعلیق آن وجود
دارد؟
بلی! در واقع ما پیشنهاد کرده ایم که ثابت نگه داشتن غنی سازی را بعنوان اولین قدم برای تعلیق آن بکار بریم. به عبارت دیگر در اولین گام غنی سازی از طرف ایران و سطح تحریم های اقتصادی از جانب گروه پنج بعلاوه یک، هر دو برای یک دوره ۶ هفته ای، ثابت نگه داشته خواهند شد. در این دوره از مذاکرات آمریکا شرکت نخواهد داشت اما فرصت خوبی ست تا پیشنهاد ها و راه حل های دو طرف برای برون رفت از بحران بررسی شده و محک زده شوند. در قدم بعدی و بعد از ۶ هفته اول، شورای امنیت و جمهوری اسلامی ایران همزمان تحریم ها و غنی سازی اورانیوم را بحالت تعلیق در خواهند آورد، و در این برهه نماینده ارشد ایالات متحده و یا شخص وزیر امور خارجه این کشور نیز فعالانه در گفتگوها شرکت خواهد کرد. همین جا بگویم که تعلیق غنی سازی از جانب جمهوری اسلامی ایران اثری بر برنامه های تحقیقاتی و غیر نظامی آن کشور نخواهد داشت و در عوض علامت آشکاری از تمایل تهران به حل و فصل این معضل تلقی خواهد شد.
آیا موضع ثابت نگه داشتن همزمان غنی سازی و تحریم ها نمایانگر نرم شدن موضع آمریکا در این خصوص است؟
نه اینطور نیست! این تنها اولین قدم برای اعتماد سازی و بررسی برخی از دلنگرانی های تهران و نهایتا حصول تعلیق غنی سازی اورانیوم است. بسته پیشنهادی حاوی آخرین تکنولوژی بهره گیری از نیروی اتم، تضمین دسترسی ایران به سوخت اتمی و پاسخ به نگرانی های امنیتی تهران است. به کلام دیگر، باید تاکید کنم همه چیز بستگی به ایران دارد و به اصطلاح توپ در زمین آنهاست.
ایرانی ها دو هفته برای پاسخ فرصت داشتند، اما گویا جوابی نداده اند.
البته آقای جلیلی گزارشی را به ما تحویل دادند که هیچ پاسخی به دلنگرانی های جامعه بین الملل نداده بود و به همین دلیل تنها بعنوان وسیله ای برای کشدار کردن مذاکرات تلقی شد.
قدم بعدی در صورت عدم پاسخ مناسب ایران چیست؟
در این صورت بخش دوم راهبرد دو لبه ما، یعنی تحریم ها و افزایش میزان آنها همچنان ادامه خواهد یافت، تحریم هائی که هدف وارد آوردن حداقل فشار به ایرانیان، و اعمال حداکثر تضیقات و محدودیت ها برای رژیم جمهوری اسلامی ایران را دنبال می کند.
آقای سفیر! در صورتیکه نهایتاً جمهوری اسلامی ایران ظرف دومین دو هفته تعین شده پاسخ مناسبی به بسته پیشنهادی ندهد، با توجه به عدم رضایت مسکو، احتمال اعمال تحریم های بیشتر علیه تهران توسط شورای امنیت تا چه حد است؟
روسیه یکی از متحدین ما در گروه پنج بعلاوه یک بوده است. به عبارت دیگر، مقامات مسکو نیز با راهبرد دو لبه ارائه محرک های اقتصادی به ایران و تحریم آن کشور در صورت عدم قبول بسته پیشنهادی، از ابتدا همراه بوده اند. روس ها در ساخت نیروگاه بوشهر به ایرانی ها کمک کرده اند، اما اطمینان می دهم که ملاحظات مسکو از بابت فعالیت های اتمی ایران به ویژه در نطنز، دست کمی از دلنگرانی های ما ندارد. زیرا اقدامات ایرانی ها در مجموعه اتمی نطنز فاقد منطق اقتصادی ست و از آن مهمتر، پیش نیاز ادامه و توسعه دانش اتمی غیر نظامی شمرده نمی شود.
نقش آژانس بین المللی انرژی اتمی در این مرحله از گفتگو ها چیست؟
این نهاد دو نقش دارد. اول، کنترل تمکین یا سرپیچی جمهوری اسلامی ایران از مصوبات شورای امنیت است، امری که آنکشور با افزایش توان غنی سازی اورانیوم، آشکارا تلاش کرده از آن عدول کند. آژانس در دومین نقش خود بر شفافیت فعالیت های اتمی ایران در گذشته و حال و آینده مداوما تاکید می کند. در این خصوص نیز اطلاعاتی که آژانس بین المللی انرژی اتمی از منابع و کشورهای مختلف بدست آورده نمایانگر آن است که جمهوری اسلامی ایران تا همین اواخر طرح های کلاهک های اتمی را برای نصب بر روی موشک های شهاب ۳، تحت بررسی داشته است. آخرین ارزیابی اطلاعاتی ایالات متحده نیز مصرح به این امر بود که تهران تا سال ۲۰۰۳، استفاده نظامی از انرژی اتمی را دنبال می کرد، و تا به حال نیز کلیه تلاش های آژانس بین المللی انرژی اتمی را برای آگاه شدن از جوانب گوناگون این برنامه عقیم گذاشته است.
کمتر از شش ماه از عمر دولت کنونی آمریکا باقی مانده و برخی از دولتمردان و نظامیان آمریکائی، و اکثر کشورهای اروپائی مخالف بکارگیری ابزار نظامی برای مقابله با بحران اتمی ایران هستند. آیا به نظر شما با این شرایط، تاکتیک ایرانی ها مانند قبل، اطاله مذاکرات و به اصطلاح خرید زمان است؟
اگر مقامات تهران چنین برداشتی دارند، اشتباه می کنند. اگر آنها تاکتیک خرید زمان را در پیش گرفته باشند، تنها چیزی که نصیبشان خواهد شد، ادامه و گسترش دامنه تحریم هاست. بعلاوه هر آن کس که بعنوان رئیس جمهور آینده آمریکا در ماه ژانویه وارد کاخ سفید شود، عدم تمکین جمهوری اسلامی از خواست جامعه بین الملل برای شش ماه دیگر را، نکته مثبتی تلقی نخواهد کرد.
در مورد توافق واشنگتن و دهلی نو، برخی بر این باورند که آمریکا و متحدانش با ادامه فعالیت های اتمی ایران با گرایش نظامی مخالف اند، و ایالات متحده همزمان با هندوستانِ صاحب بمب اتم قرارداد همکاریهای انتقال فن آوری اتمی به امضاء رسانده است. این را چگونه توجیه می کنید؟
این مقایسه صحیح نیست. هندوستان بزرگترین دموکراسی دنیا ست، بعنوان قدرتی مسئول نقش مهمی در ثبات شبه قاره هند داشته و با وجود عدم امضای قرارداد منع گسترش تسلیحات اتمی، همواره از کلیه تعهدات بین المللی مربوط به آن کاملا پیروی کرده است. افزون بر این، توافقنامه میان ایالات متحده و هندوستان باعث شده تا دهلی نو با قبول تعهدی جدید، پروتکل بازرسی های اضافی توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی را به ۱۴ عدد از راکتور های اتمی غیر نظامی آن کشور تعمیم دهد. از سوی دیگر، جمهوری اسلامی ایران با وجود اینکه یکی از امضاء کنندگان قرارداد منع گسترش سلاح های اتمی ست، برای ساخت این تسلیحات تلاش کرده و از دستجات و گروه های تروریستی در خاورمیانه نیز حمایت می کند. اما قرارداد میان دهلی نو و واشنگتن حاوی پیامی برای تهران است و آن ارتباط مستقیم و همسنگ و همسو میان اعتماد و همکاری ست. به عبارت دیگر، در صورتیکه رفتار های جمهوری اسلامی ایران در خصوص برنامه اتمی آن کشور جوی از اعتماد و اطمینان را بوجود آورد، محققا همکاریهای بین المللی در این خصوص را به دنبال خواهد داشت.