جامعه آمریکا از دو خودکشی پیاپی تکان خورد و به حیرت درآمد. در پیامد این دو خبر تکاندهنده، مرکز کنترل بیماریهای دولت فدرال هشدار داد که خودکشی در اثر بیماری افسردگی روانی، به خطری آشکار و حاضر در جامعه تبدیل شده، و در ۱۸ سال گذشته، رو به افزایش بوده است.
«کیت اسپید» طراح کیفهای ساده و دلشاد، مبتکر استفاده از «برند» مُد به عنوان شیوه زندگی و وسیله بیان شخصی، و «آنتونی بوردین»، آشپز سابقی که به نویسنده وسخنوری جهانگرد، و برنامهسازی مبتکر، کنجکاو و تیزبین تبدیل شده بود، برای میلیونها نفر در سراسر جهان، نمادهای روشنفکری امروزی، و خلاقیت روحیهبخش و اعتماد به نفس بودند.
کیت اسپید
این دو چهره اجتماعی که در میانسالگی تصمیم گرفتند به زندگی خاتمه بدهند، هر چند راههای متفاوتی برای زندگی برگزیده بودند، غیر از خودکشی در فاصلهای اندک از یکدیگر، وجه مشترکهای بسیار دیگر هم داشتند.
هر دو آنها از تنگدستی نسبی و کارسخت آغاز کرده بودند، هر دو در نیویورک، شهری که تلاش آدمها را میبلعد و گاهی هم پاداش میدهد.
کیت اسپید، از وسط آمریکا، از کانزاسسیتی در ایالت میسوری، به نیویورک نقل مکان کرده بود. بوردین متولد نیویورک بود.
هر دو دورههای نسبتا طولانی از جوانی خود را به کار سخت با دستمزد ناچیز و به دور از شهرت گذراندند. کیت اسپید برای مجله «مادموازل» کار میکرد، ابتدا به عنوان دستیار، و سرانجام به عنوان سردبیر کیف و مخلفات مد.
بوردین بعد از طی دوره آموزش آشپزی در یک هنرکده نیویورکی، سرانجام در یک رستوران موفق شغل گرفته بود.
باراک اوباما سر سفره برنامه تلویزیونی انتونی بوردین - مه ۲۰۱۶
هر دو از تجربههای حرفهای به ابتکار شخصی رسیدند. کیت اسپید که کیفهای همه طراحان ریز و درشت در مجله «مادموازل» از زیردستش رد شده بودند، در جهان مد حفرهای برای کیف پیدا کرد، که موسسات بزرگ طراحی، صاحبان خطهای تولیدی کیفهای سنگین و گرانقیمت برای خانمها، خالی گذاشته بودند.
بوردین، که مادرش در نیویورک تایمز، ویراستار بود و خودش اهل خواندن و جستجو، دست به قلم برد. مقاله طولانی او در مجله وزین «نیویورکر» چشم خوانندگان را به پشت صحنه در آشپزخانه رستوران باز کرد، و خیلی زود از نوشتن در باره غذا و آشپزی، به جهانگردی و مشاهدات اجتماعی و سیاسی نقب زد.
هیچکدام هنرمند نبودند، بلکه راههائی خلاق برای استعدادهای خود یافته بودند که با سبک زندگی مردم سروکار داشت و به صنعت و کسبوکار ربط داشت. به تعبیر دیگر، هر دو کارآفرین بودند.
هر دو، آموختههای خود را به نثر ساده با هواداران در میان گذاشتند. کیت اسپید سه کتاب پرفروش منتشر کرد و بوردین، از نوشتن کتاب به برنامهسازی برای تلویزیون راه یافت.
بنگاه انتشاراتی «هارپر کالینز» برای «آنتونی بوردین» یک برچسب خاص به وجود آورد که به عنوان سردبیر و یابنده استعدادها، تحت آن برچسب و زیر نام خودش، به انتشار کتابهای نویسندگان دیگر بپردازد.
وجه مشترک حرفهای آنها این بود که برای هردو، موفقیت، شهرت و پولی که همراه آورد، ثانوی بود. اصل، خود کار بود که اشتهای سیریناپذیر آنها برای کندوکاو درونی را تغذیه میکرد.
زنی با کیف خرید «کیت اسپید» جلوی مغازه «کیت اسپید» در خیابان مدیسون نیویورک، ۵ ژوئن ۲۰۱۸
هر چند برند «کیت اسپید نیویورک» اخیرا به مبلغ ۲ میلیارد دلار معامله شد، اما کیت اسپید و شوهرش، برند را همراه با فلسفه طراحی کیفهای ساده و دلشاد و نشاط آور و حتی حق بهرهبرداری از اسم کیت اسپید، دههها قبل به مبلغی به مراتب کمتر فروخته بودند. از حدود ۳۰۰ مغازه «کیت اسپید» نیمی در آمریکا و نیم دیگر در نقاط مختلف جهان، گیر کیت اسپید و شوهرش چیزی نمیآمد.
ولی کیت اسپید که همچنان به عنوان سرمشق نزاکت و مردمداری و لبخند همیشگی، دو سه نسل از زنهای دنیا را الهام میداد، این اواخر برند تازهای به وجود آورد و به میز طراحی بازگشت، هر چند از نظر مالی، کمبودی نداشت.
آنتونی بوردین هم ظاهرا چیزی کم نداشت.
بوردین، ۶۱ ساله، بعد از گذراندن عمری خسته در آشپرخانه تنگ و شلوغ رستوران «له آل» خیابان «پارک» نیویورک، در بیست سال اخیر به عنوان نویسنده پرفروش کتاب، و تهیهکننده و سخنور برنامههای ابتکاری تلویزیون در باره غذا و مردم گوشهوکنار جهان، به شهرت و ثروت رسیده بود.
بعد از دو ازدواج ناموفق، در فرانسه، خاستگاه خانوادهاش و زادگاه پدربزرگش، زندگی میکرد و در پاریس، بازیگر زیبای ایتالیائی «آسیا آرجنتو» از تباری هنرمند و مشهور ایتالیائی را در کنار خود داشت.
سالی ۲۵۰ روز، و به هزینه برنامه تلویزیونی «مناطق ناشناس» Parts Unknown، در سفر بود و تهیهکنندگان «سیانان» از هر کوششی برای یافتن چهرههای خبرساز و غیرمتعارف در دورافتادهترین نقاط جهان، برای آشنا کردن با او و شرکت در برنامهاش، فروگذار نمیکردند.
آشپزهای دهکدههای مکزیکی، فعالان فرهنگ زیرزمینی توکیو، و چهرههای مشهور، از جمله پرزیدنت باراک اوباما، سر سفره برنامه تلویزیونی، در کنار او مینشستند.
دوربین خبرنگارها، بیرون هتل «لو شامبارد» در شهرک «کیسربرگ – وینییوبل» فرانسه، بعد از پیدا شدن جسد حلقآویز انتونی بوردین در حمام یک اتاق - ۸ ژوئن ۲۰۱۸
هر چند گزارش مشخصی در باره ثروت «بوردین» منتشر نشده، اما درآمد سالانه او بنا به گزارش رسانهها، دست کم ۱۶ میلیون دلار بود. اما چنانکه رسانه «دلیش» که عکس و مقاله در باره آشپزهای سرشناس و رستورانها منتشر میکند، گزارش داده، بوردین تا حدود چهل سالگی، درآمد چندانی نداشت و برای پرداخت هزینههای زندگی، هر ماه منتظر دستمزد بود.
او در مصاحبه با رسانه مالی «ثروت ساده» Wealthsimple گفت که تا ۴۴ سالگی، حتی حساب پسانداز نداشت، و افزود که مطبوعات در گزارش دارائی او، ده برابر اغراق میکنند. او وابستگی دوران جوانی خود به مواد مخدر را پنهان نمیکرد و خرید «علف» و مواد دیگر، همیشه سهم عمدهای از درآمد او را دود میکرد، و معروف بود که همیشه به هر کس میشناخت، بدهکار بود.
افزایش خودکشی
اسپید و بوردین تنها چهرههای معروفی نبودند که اخیرا در اوج، خودکشی کردند. کمتر از دو ماه پیش، ۲۰ آوریل، بود که خبر خودکشی موسیقیدان جوان سوئدی «اویچی» (تیم برگلینگ) در مسقط، پایتخت عمان، دنیا را تکان داد. او هنگام مرگ ۲۸ سال داشت.
روز پنجشنبه هفته گذشته، یک روز پیش از آنکه خبر خودکشی آنتونی بوردین در دنیا پیچد، CDC، مرکز کنترل بیماری دولت فدرال، گزارشی منتشر کرد که نشان میداد خودکشی در فاصله سالهای ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۶ در همه ایالات آمریکا، رو به افزایش بوده است.
بنا بر این گزارش، تنها در سال ۲۰۱۶، ۴۵ هزار تن در آمریکا در اثر خودکشی از دنیا رفتند. این رقم از شمار کسانی که در اثر مصرف بیرویه مواد مخدر جان باختند، بیشتر است.
نرخ افزایش خودکشی در نیمی از ایالات آمریکا، طی ۱۸ سال گذشته، از ۳۰ درصد بیشتر بوده است.
آنچه در این گزارش کارشناسان را بیشتر نگران میکند، این بود که نیمی از این خودکشیها را کسانی مرتکب شده بودند که به هیچ بیماری روانی مبتلا نبودند، یا دستکم، هیچکس از احتمال وجود بیماری روانی در ذهن آنان، اطلاع نداشت.
خودکشی آنتونی بوردین و کیت اسپید نشان داد که شهرت و ثروت، وجهه اجتماعی و محبوبیت همگانی، مانع از رنج درونی و مرگبار نمیشود.
اما پیامد خودکشی این دو چهره اجتماعی و فرهنگی، دو پیامد دیگر هم داشت.
یکی مثبت و دیگری منفی.
پیامد مثبت آن افزایش تماس با تلفنهای مراکز پیشگیری از خودکشی بود.
به گفته «لارن فاستر» مدیرعامل موسسه خیریه «خط امید» Hopeline در شهر «رالی» ایالت کارولاینای شمالی، تلفن های این مرکز در روزهای هفته اول ماه ژوئن، ۴۰۰ تماس تلفنی یا تکستی دریافت کرد، در حالیکه معمولا در ماه کمتر از ۸۰۰ تماس دریافت میکند.
بزرگترین خط تلفنی پیشگیری از خودکشی در آمریکا، که «خط داغ ملی جلوگیری از خودکشی» National Suicide Prevention Hotline نام دارد، در تماس با خبرنگار رسانه پرخواننده The Wrapاعلام کرد که تماس با این مرکز طی روزهای چهارشنبه و پنجشنبه این هفته نسبت به همین روزها در هفته گذشته، ۲۵ درصد بالا رفت.
شماره این مرکز در رسانههای سراسر آمریکا اعلام میشود، تا کسانی که فکر خودکشی آنها را آزار میدهد، با آن تماس بگیرند.
اما پیامد نگران کننده خودکشی کیت اسپید و انتونی بوردین، احتمال افزایش خودکشی است.
انتشار گسترده خبر خودکشی چهرههای معروف، دیگران را هم به فکر خودکشی میاندازد، و این پدیده تازگی ندارد. مجله «آسیب شناسی و سلامت اجتماعی» گزارش داد که بعد از خودکشی «مریلین مونرو» در آگوست ۱۹۶۲، شمار خودکشیها در آمریکا ۱۲ درصد افزایش پیدا کرد.