یادداشت رویترز: اهمیت مهار شبه‌نظامیان شیعه در عراق

محمد بازی در یادداشتی تحلیلی که در بخش بلاگ‌ها و نظرات خبرگزاری رویترز منتشر شد، در باره تحولات جاری در عراق می‌گوید اگر نخست وزیر حیدر العبادی امیدی برای بهبود مناسبات با سنی‌ها و ترغیب آنها به اقدام علیه گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) داشته باشد، باید شبه‌نظامیان شیعه را، که رهبری مبارزه با جهادی‌های افراطی سنی را به دست می‌گیرند، مهار کند.

این استاد روزنامه‌نگاری در دانشگاه نیویورک، در ادامه به شبیخون هفته گذشته مردان مسلح به کاروان حامل شیخ قاسمی الجنابی، یک رهبر قبیله‌ای سنی، و ربودن و کشتن او، پسرش و چند محافظ اشاره می‌کند و می‌گوید رهبران سنی بی درنگ میلیشاهای شیعه را مسئول قتل الجنابی، که سعی داشت جناح‌های شیعه و سنی را با یکدیگر آشتی دهد، دانستند.

به عقیده نویسنده، حتی اگر این شبه‌نظامیان هم مسئول نبودند، اما آنها از تلاش برای کاهش تنش‌های فرقه‌ای جلوگیری می‌کنند و مانع از آن هستند دولت مرکزی اطمینان‌هایی به اقلیت سنی بدهد.

در پاسخ به قتل الجنابی، دو بلوک اصلی پارلمان از قانون‌گذاران سنی، اعلام کردند در حالی که دولت عبادی درباره قتل او تحقیق می کند، پارلمان را برای دست کم یک هفته تحریم خواهند کرد. حدود ۷۵ قانون‌گذار سنی این دو بلوک سیاسی، آقای عبادی و کابینه اش را مسئول دانستند.

اما طرفداران شبه‌نظامیان شیعه در عراق، که ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار نفر تخمین زده می‌شوند، می‌گویند آنها در عقب راندن پیشروی گروه داعش و متحدان آن نقش مهمی داشتند.

نویسنده یادداشت در ادامه می‌نویسد عبادی نیاز دارد به سنی‌های عراق اطمینان دهد که قادر خواهد بود میراث نفاق افکنانه و فرقه‌ای نوری المالکی نخست وزیر پیشین را تغییر دهد. از هنگام روی کار آمدن حیدر العبادی، رهبران سیاسی سنی خواهان چند اقدام شده‌اند، که بخشودگی ده‌ها هزار زندانی سنی، پایان دادن به بمباران مناطق سنی نشین و افزایش نقش نیروهای امنیتی از آن جمله است.

آقای عبادی به برخی از این خواسته‌ها پاسخ داده، زندانیان را آزاد کرده و به نیروی هوایی دستور داده است بمباران مناطق سنی نشین را متوقف کند.

عقیده بر این است که ایران نیز در تحولات عراق دخالت دارد. بسیاری ار شبه‌نظامیان شیعه برای دریافت اسلحه، پول و آموزش به ایران متکی هستند. از زمان آغاز حملات داعش در شمال عراق، تهران برای حفاظت از دولت شیعه بغداد در برابر تهدیدهای جهادیون افراطی داعش، بسیح شده است و قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران برای هماهنگ کردن دفاع از پایتخت با سیاستمداران و مقامات نظامی به عراق رفت.

سلیمانی همچنین شبه‌نظامیان شیعه که ایران به آنها آموزش داده، از جمله بریگادهای صدر، را هدایت کرد.

نویسنده یادداشت در ادامه به فتوای آیت الله علی سیستانی مرجع تفلید برجسته شیعه در عراق برای بسیج مردم علیه گروه داعش و پاسخ فوری ده ها هزار داوطلب شیعه به این دعوت اشاره می‌کند و می‌گوید افزایش قدرت شبه‌نظامیان شیعه، اقتدار عبادی و یکی از هدف های اصلی او، یعنی مطئمن ساختن سنی‌ها از این که دولت از آنها حفاظت خواهد کرد، را تضعیف می‌کند.

به باور نویسنده، نخست وزیر عراق می‌تواند اصرار کند که ایران رهبران شبه‌نظامی شیعه را برای قرار گرفتن تحت فرمان نیروهای امنیتی عراق تحت فشار بگذارد؛ و اگر عبادی و سیستانی نتوانند شبه‌نظامیان را مهار کنند، عراق در دور بی پایانی از خونریزی فرقه‌ای گرفتار خواهد شد.