فیلم مستند تازه ای به نام «Radio Intifada» یا (رادیوی انتفاضه) ساخته دو زن فیلمسازجوان ایرانی و آمریکایی، ماجرای تلاش های دو زن جوان مسلمان اهل «اردن هاشمی» است که علیرغم همه مشکلات و محدودیت های موجود در یک جامعه بومی و سنتی، مجریان یک برنامه رادیویی روزانه برای توان بخشی به زنان دیگر هستند..
دراواخر سال ۲۰۰۸ ، لیلا جارمن ۲۳ ساله و السبت دنارت ۲۲ ساله، دو دانشجوی رشته حقوق سیاسی کالج «مری مانت منهتن» در نیویورک برای نخستین باردرباره طرح یک فیلم مستند و امکان همکاری برای ساختن آن با یکدیگرصحبت کردند. این دو دختر جوان که در اوائل همان سال در کلاس تاریخ وفرهنگ خاورمیانه با یکدیگر آشنا شده بودند دارای یک وجه مشترک بودند: هریک از آن ها احساس می کردند که باید بتوانند شرایطی بوجود بیاورند تا نه تنها تاریخ و فرهنگ خاورمیانه را به صورتی واقعی تر به جوامع غربی معرفی کنند، بلکه موجباتی پیش بیاورند تا بتوانند مسائل و مشکلات موجود در رابطه با حقوق زنان در این منطقه را هرچه بیشتر مورد توجه جهانیان قراردهند.
لیلا که امسال با دریافت امتیازات تحصیلی دررشته حقوق سیاسی با تمرکز بر روی مسائل خاورمیانه از کالج مری مانت منهتن فارغ التحصیل شده است به خاطرریشه های ایرانی خود، همواره توجه و رابطه خاصی بین خود و تاریخ و فرهگ غنی مردم ایران و خاورمیانه احساس کرده است. لیلا ضمن تحصیل درنیویورک، به عنوان کارآموز با شرکت فیلمسازی « Art Engine» بر روی مستندی به نام «مفقودالاثرشدن زنبورهای عسل» - فیلمی درباره تغییرات محیط زیست و شرایط جوی زمین- کار کرده است. او اخیرا در لس آنجلس به عنوان دستیار تهیه درشرکت فیلمسازی «Bilio Media» به کار ساختن چند فیلم مستند کوتاه از جمله فیلمی درباره فعالیت های «کمپین یک میلیون امضای» زنان ایرانی اشتغال داشته است:« من واقعا امیدوارم که بتوانم با استفاده از زمینه های فرهنگی و تحصیلاتم آن پیام اصلی که حاوی تحمل و بردباری، آگاهی و احترام به فرهنگ مردم خاورمیانه است را به بهترین نحو منعکس کنم درعین حال امیدوارم با استفاده از امیتازات زندگی در یک کشورغربی، بتوانم به پیشبرد جنبش احقاق حقوق زنان در سراسر جهان به ویژه در منطقه خاورمیانه کمک کنم.»
برای السبت دنارت هم که از ریشه های ایرلندی و انگلیسی برخوردار است همین ارزش ها از اهمیت خاصی برخوردارند. او هم با اعتقاد به برابری جنسیتی و ایجاد دیالوگ میان شرق و غرب، درحال حاضر در دانشگاه اردن به ادامه تحصیل در رشته روابط بین المللی اشتغال دارد که تمرکز اصلی آن برروی مطالعات خاورمیانه به ویژه حقوق زنان در این مناطق است. السبت درطول دوران تحصیل درنیویورک، به عنوان کارآموزدر سازمان ملل متحد و دربنیاد «هر» که نخستین سازمان غیردولتی مبارزه با ترافیک انسانی و ترافیک زنان در این شهر به شمار می رود روی مسائل مربوط به ترافیک زنان کار کرده است. او درطول ماه های گذشته در کادرخبری رسانه « ال عربیا» به کاراشتغال داشته و چند فیلم مستند کوتاه نیز در رابطه با مسائل زنان ساخته است.
تصمیم به سفر به کشور اردن و ادامه تحصیل در عمان باعث شد تا السبت و لیلا به عنوان تهیه کننده، فیلمنامه نویس وکارگردان بتوانند طرحی برای یک کارمشترک بریزند. طرح ساختن یک فیلم مستند بلند درباره داستان زندگی و تلاش های بی وقفه دو زن جوان عرب که نموداری است از ماهیت و شرایط زندگی امروز زنان درخاورمیانه.
فیلم مستند«Radio Intifada»، ماجرای کوشش های منیرا الشطی ۲۴ ساله و آزما راجای ۲۵ ساله است که با تهیه یک برنامه رادیویی هفتگی می کوشند تا علیرغم محدودیت هایی که جنسیت (زن بودن در این مورد بخصوص)، در یک جامعه سنتی و مذهبی بر سر راهشان قرار داده است راهگشایی باشند برای زنان و دختران دیگری که درشرایط مشابهی با آنان قراردارند. لیلا و السبت با شنیدن داستان این دو زن جوان می دانستند که داستانی را که دنبالش می گشتند پیدا کرده اند. لیلا می گوید:«تلاش های این دو زن برای ایجاد جایگاهی برای زنان در یک جامعه بومی، سنتی و مذهبی تلاشی جسورانه، برانگیزنده و قابل تقدیراست.»
السبت دنارت می گوید:« این همان داستانی بود که من و لیلا به دنبالش بودیم. تلاش های این دوزن پایبند به سنت و مذهب به این دلیل قابل توجه است که درواقع نوعی راهگشایی است برای آزادی، آگاهی و برابری زنان خاورمیانه .»
در دره«جوردن ولی» منطقه ای روستائی نشین و یکی از مناطق فروگذاری شده اردن هاشمی، جایی که منیرا و آزما در آن زندگی می کنند، قوانین دولتی اجازه تاسیس یک ایستگاه رادیویی تماما زنانه را به این دو زن نمی دهد. با این وجود منیرا و آزما توانسته اند درطول سه سال گذشته هفته ای پنج بار برنامه های رادیویی خود را اجرا کنند. این دو، تنها زنانی هستند که تا امروز توانسته اند در کشور اردن علیرغم داشتن مجوز دست به اجرای یک برنامه اجتماعی - سیاسی رادیویی با روندی آگاهانه و متعهد بزنند. زنان در مناطق دورافتاده و فقیرنشین کشوراردن، اغلب با یک زندگی دشوار و مملو از محدودیت های جنسیتی دست به گریبانند. مسائل و مواردی که مردم درجوامع غربی با آن کوچکترین آشنایی ندارند. انور، یک زن جوان و یکی از شنوندگان «صدای ولی»، رادیویی که منیرا و آزما مجریان آن هستند می گوید:«ما در این گوشه از جهان به شدت نیازمند آن هستیم که کسی صدایمان را منعکس کند. زندگی در جامعه ای بسته با سنن و رسوم چندلایه و پیچیده اغلب برای زنان جوان و آرزومند به شدت بازدارنده است.»
منیرا الشطی، مجری برنامه صدای ولی می گوید:«اول از همه این مردان بودند که ما را جدی نمی گرفتند وحاضر نبودند دراین برنامه ها توسط ما مصاحبه شوند. آنها با پوزخند به ما می گفتند: ما با شما حرف نمی زنیم. شماها زن هستید!» اما همین دو زن که حرکتی جسورانه و برخلاف جهت جریان اصلی را پیش گرفته بودند علیرغم تهدیدات ، انتقادات و حتی خودداری مقامات دولتی از صدورمجوزقانونی برای داشتن یک رادیو به نام خود آن ها، همچنان به کار خود ادامه دادند و مصمم شدند که ساکت ننشینند. لیلا می گوید این خیلی مهم است که این دو زن جوان توانسته اند با رعایت همه اعتقادات مذهبی از دایره تعصبات و کوته اندیشی های جنسی و جنسیتی حاکم برجامعه خود خارج شوند:« اما بیش از هرچیز، به کوشش های این دوزن جوان باید از دیدگاه یک جنبش آزادیخواهانه نگاه کنیم.»
داستان فیلم مستند« Radio Intifada» داستان منیرا و آزماست اما این فیلم هم چنین توانسته است برای نخستین بارمشکلات سانسوردر کشور اردن را بررسی کند. کشوری که مدعی است یکی از پیشرفته ترین و آزادترین کشورهای منطقه است اما درزمنیه های رسانه های جمعی هنوز درعملکرد خود هنوز از سانسور شدید استفاده می کند.
لیلا و السبت معتقدند درزمانی که خاورمیانه و غرب در شرایط عدم هماهنگی و توافق کنونی قراردارند، باید از طریقی کوشش های مردمی که علیرغم مشکلات گوناگون درمقابل این ناهمگونی ها، فسادها و بی عدالتی ها ایستادگی می کنند را به نمایش گذاشت و براین تلاش ها ارج گذاشت و آن ها را برجسته کرد.
السبت می گوید:«بازگویی داستان منیرا و آزما می تواند برای زنان در همه کشورهای جهان برانگیزنده باشد و آنان را وادارد تا صدای خود را علیه تعصبات جنسیتی حاکم برجامعه به گوش دیگران برسانند و با حقوق انسانی خود و راه های به دست آوردن آن آشنا شوند. فیلم مستند« Radio Intifada» هم چنین کوششی است برای نشان دادن این واقعیت که زنان مسلمان درکشورهای مردسالار محل زندگی خود اقلیتی بی صدا، غیرفعال و خنثی نیستند. داستان منیرا و آزما یک انقلاب آرام را نشان می دهد و درنهایت به فعالیت های زنان دیگری چون منیرا و آزما در این مناطق غالبا زن ستیز ارج می گذارد.
مدت کوتاهی پس ازآغاز مقدمات کارفیلمبرداری فیلم « Radio Intifada» در اردن، در سپتامبر ۲۰۰۹، یک سازمان غیرانتفاعی در عمان، که به کار حمایت و پیشبردرسانه ها درجهان عرب اشتغال دارد ، به لیلا و السبت پیشنهاد مشارکت در تهیه این فیلم را داد. این همکاری در وحله اول به این معنی بود که سازمان مذکورتمام وسائل و لوازم کار فیلمبرداری را در اختیار این دو زن جوان فیلمساز بگذارد و پس از اتمام فیلم نیز درکارپخش آن به این دو کمک کند.
لیلا و السبت می گویند:«با این وجود ما می کوشیم تا حتی الامکان به طور مستقل این فیلم را بسازیم و از سرمایه شخصی و سیستم جمع آوری اعانه ای که بر روی وبسایت مان قراردارد برای پرداخت مخارجی چون استخدام مترجم و مخارج غیرقابل پیش بینی که هنگام فیلمبرداری پیش می آید استفاده کنیم.»
تلاش های دو زن جوان مستند ساز برای انعکاس صدای زنان خاورمیانه درآمریکا و غرب
