لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
سه شنبه ۲۹ اسفند ۱۴۰۲ ایران ۰۹:۱۰

چرا ژنرال های مصر از مرسی حمایت می کنند؟


مثل این که همه چیز در مصر یک بار دیگر از نو تکرار می شود.

درگیری های اخیر میان حامیان محمد مرسی و مخالفان پیش نویس قانون اساسی تدوین شده توسط دولت او یادآور خشونت های روزهای آخر حاکمیت حسنی مبارک است.

در هر دو مقطع، پلیس و نیروهای نظامی عموما در صحنه درگیری غایب بودند و در حاشیه می ایستادند. ژنرال های نظامی با صدور بیانیه هایی اعلام کردند که برای حاکم کردن نظم ممکن است وارد عمل شوند اما هرگز روشن نکردند که به جانبداری از کدام طرف، تظاهرکنندگان یا مرسی، وارد عمل خواهند شد.

آنان در ۱۱ دسامبر از تمایل به میانجیگری برای رسیدن به توافق میان اخوان المسلمین و تظاهرکنندگان خبر دادند.

برخی می گویند خنثی بودن نظامیان حاکی از آن است که آنان دیگر قدرت ندارند. این افراد می گویند انتخابات ژوئن ۲۰۱۲ که مرسی را برقدرت آورد بال و پر ارتش را کند و سربازان را به سربازخانه ها بازگرداند.

تقابل مرسی با ارشدترین ژنرال مصر در شورای عالی نیروهای مسلح نیز در همین راستا بود. همزمان، به گفته ژنرال محمد العصار، معاون وزیر دفاع مصر، مرسی نقشه خود را با اعضای پایین رتبه شورای عالی نیروهای مسلح هماهنگ کرد. این نشانی بود از ائتلاف میان اخوان المسلمین و نیروهای مسلح.

تاکید ارتش بر بی طرفی طی تظاهرات اخیر نسبتا هوشمندانه بود. گویی که نظامیان، قانون شورای عالی نیروهای مسلح و حضور این نهاد در عرصه قدرت را ۱۷ ماه پس از سقوط مبارک به فراموشی سپرده اند.

شورای عالی هنگام کم شدن قدرتش تلویحا وعده داد که حاکمیت قانون را به مصر بازگرداند، اما درعین حال فشار خود را افزایش داد و سعی کرد شخصیت دوران مبارک را محفوظ بدارد. برای این کار شورای عالی نظامی ائتلافی روز به روز تشکیل داد که شامل اخوان المسلمین، سلفی ها، و برخی بازماندگان دوران مبارک مانند اعضای اپوزیسیون قدیمی بود.

انقلابیون در این ائتلاف جای نگرفتند و همزمان چهره های قدرتمند در موسسات دولتی آنان را جدی نگرفتند. زمانی که مردم مصر پیشتر در سال ۲۰۱۲ پای صندوق های رای رفتند، اخوان المسلمین برنده شد.

پشت صحنه، ژنرال ها ضمن حمایت از مرسی، تلاش کردند تا منافع خود را تضمین کنند. یک دلیلش این بود که احتمال می دادند مرسی و حامیانش باز هم در انتخابات پیروز شوند. هرچه که باشد اخوان المسلمین از دیگر احزاب سیاسی مصر بیشتر سازماندهی شده است و شبکه اش در تمامی کشور گسترده است. به علاوه، اخوان المسلمین برعکس نیروهای انقلابی نشان داده بود که حاضر به مذاکره با ژنرال هاست. برای یک نیروی نظامی، قمار بر سر طرفی که مشروعیت انتخاباتی دارد عاقلانه تر از حمایت از رقبای آن است.

در عوض، اخوان المسلمین بسیاری از خواسته های ارتش – از جمله دخالت نداشتن پارلمان در بودجه ارتش و اختیار محاکمه غیرنظامیان در دادگاه نظامی – را در پیش نویس قانون اساسی منظور کرد.

عملکرد خنثی ارتش این اختیار عمل را به آنان می دهد که اگر شرایط به نفع یکی از بازماندگان دوران مبارک عوض شود، بتوانند از او حمایت کنند. هرچند بعید است که چنین اتفاقی به این زودی بیافتد.

هرچند تظاهرات اخیر ازهم گسیخته بود، اما سستی فرمان مرسی را ثابت کرد. تظاهرکنندگان نه توانستند متحد شوند و نه به دیگر گروه های معترض مانند جنبش کارگران بپیوندند. همزمان، معترضین و دولتی هایی که هیچ وقت از اخوان المسلمین دل خوشی نداشتند، در کنار فشارهای اقتصادی هرگز به مرسی و اخوان اجازه تندروی و رادیکال شدن نخواهند داد.

هر چند به نظر استراتژی نیروی نظامی مصر موفق می آید، اما ریسک بالایی نیز دارد. طی تظاهرات ضد مبارک، ژنرال های ارشد ارتش تصمیم گرفتند که بگذارند تظاهرات خیابانی مبارک را ساقط کند اما نتواند تغییرات زیربنایی و ساختار سیاسی را عوض کند. پس از انتخابات، آنان سعی کردند با سیاست حمایت از فرد غیرنظامی منتخب، طی بحران های احتمالی سیاسی یا اقتصادی او را مقصر جلوه دهند.

اما با گذشت حدود دو سال، تظاهرات فروننشسته است و چشم اندازی از تغییر در دو سال آینده نیز وجود ندارد. انقلابیون از اشتباهات خود درس می گیرند و خواسته های خود را گسترش می دهند. همزمان، دولت در بسیاری جهات موفق عمل نمی کند.

هر چه اخوان المسلمین با حمایت ارتش، با ضعف کشور را اداره کند، کفه ترازو بیشتر به نفع انقلابیون پایین می رود. این روندی طولانی خواهد بود، و قطعا تا پیش از اعلام نتیجه رای گیری درباره پیش نویس قانون اساسی مرسی رخ نخواهد داد. اما بالاخره این اتفاق خواهد افتاد. و علی رغم محبوبیت نسبی ارتش در مصر، مشخص نیست که آیا ارتش می تواند در صورت سازمان یافتن گروه های مخالف،دست به اصلاحات عمیقتر سیاسی بزند یا نه. اگر ارتش نتواند حدود خود را دریابد، شاید دفعه آینده مجبور شود از طریق مذاکره مستقیم با انقلابیون از بحران جان سالم به دربرد؛ موقعیتی که می تواند به تغییراتی ورای کنترل ارتش بیانجامد.

از: جاشوا استچر- فارن افرز
XS
SM
MD
LG