یوجین رابینسون، ژورنالیست برنده جایزه ادبی پولیتزر و معاون سردبیر واشنگتن پست، نوشته است اندک اندک دنیا شروع کرده بود به این که به نیروی هسته ای به عنوان "نوشدارو" نگاه کند: راهی برای کاستن از وابستگی به نفت، رسیدن به خودکفایی در زمینه تولید انرژی، و کاستن از گرمایش زمین تا حد چشمگیر. اما این روزها، بحث نیروی هسته ای به چانه زدن با شیطان بیشتر شباهت دارد.
رابینسون می نویسد در حالی که مهندسان ژاپنی با دستپاچگی تلاش می کنند تا جلوی تبدیل بحران ناشی از انفجار در سه نیروگاه هسته ای ژاپن در پی زمین لرزه و سونامی به یک فاجعه عظیم زیست محیطی را بگیرند، نمی توانیم چشم به روی این واقعیت ببندیم که شکافت اتمی فی نفسه یک تکنولوژی سمی است.
عواقب زنجیره ای خرابی در سیستم نیروگاه اتمی فوکوشیما دایچی ژاپن، ذوب شدن بخشی از میله های سوختی، و انفجارهای هیدروژنی در نیروگاه، همه و همه پی آمدهای رویداد نادری بود که جمعه گذشته در ژاپن اتفاق افتاد: وقوع زمین لرزه ای به قدرت ۸.۹ ریشتر – که در تاریخ ثبت شده ژاپن سابقه نداشت - و به دنبال آن، سونامی ای با قدرت ویرانگری غیر قابل تصور. درست است که رآکتورهای نیروگاه فوکوشیما قدیمی اند؛ و ساخت نیروگاههای هسته ای که هرگز به این شکل از کار نیفتند امکانپذیر است؛ اما این نیز درست است که سیستم آسیب ناپذیر وجود ندارد. به هر حال، ممکن است اتفاقی بیفتد.
کره زمین را حرکات تکتونیک، آتشفشانی، و تغییرات شدید اقلیمی زنده نگه می دارد. دانشمندان سعی می کنند این پدیده ها را پیش بینی کنند؛ اما بهترین محاسبات ما به هر حال بر اساس احتمالات است؛ و نمی تواند کاملاً دقیق باشد. بشر کامپیوترهایی دراختیار دارد که تا حد تصور به "خطاناپذیر" نزدیک است؛ ولی داده هایی که در اختیار این کامپیوترها گذاشته می شودنهایتاً با هوش انسانی تجزیه و تحلیل می گردد. هنگامی که بحرانی روی دهد، این کارشناسان هستند که باید در کوتاهترین زمان و زیر فشار سنگین، تصمیم گیری کنند. آنها غالباً تصمیمات درست؛ و البته گاهی هم تصمیمات نادرست می گیرند.
خطرات شکافت هسته ای تا حد غیر قابل تصوری بالاست. می توانیم نیروگاههای هسته ای را به نحوی بسازیم که فاجعه ای از نوع چرنوبیل دیگر روی ندهد؛ اما نمی توانیم ضمانت کنیم که کلاً جلوی هرگونه فاجعه بالقوه ای را خواهیم گرفت. و در مورد رآکتور های شکافت هسته ای، بدترین وضعیتی که ممکن است پیش بیاید به قدری وحشتناک است که در تصور نمی گنجد.
نویسنده سپس استدلال می کند که در بهترین شرایط، نهایتاً خواهند توانست کنترل نیروگاه هسته ای را به دست گیرند.
پرزیدنت اوباما و کنگره آمریکا نسل جدید، و تحول یافته ای از نیروگاههای هسته ای را در نظر دارند؛ و ما اطمینان داریم که درس هایی را که از انفجار نیروگاه فوکوشیما آموخته ایم در ساخت نیروگاههای جدید به کار خواهیم گرفت.
اما داریم خودمان را گول می زنیم؛ فوکوشیما درسی گریز ناپذیر برای ما دارد: نامحتمل، به معنای ناممکن نیست. خطاها و اتفاقات نامحتمل ممکن است یکجا جمع شود و یک نیروگاه هسته ای را به آستانه فاجعه بکشاند. فوکوشیما شاید آخرین فاجعه اتمی جهان نباشد.
اگر ژاپن نتواند نیروگاه هسته ای با ایمنی
کامل بسازد، کدام کشور قادر به ساخت
آن خواهد بود؟
و در مقاله دیگری در واشنگتن پست، آمده است توانایی های هر جامعه و کشوری در کوره حوادث و بلایای طبیعی محک می خورد. اکنون در ژاپنِ ضربه خورده از زمین لرزه و سونامی، سختکوشی، مقاومت، نبوغ تکنولوژیکی و توانایی خارق العاده مردم در بالاترین حد به نمایش درآمده است. بازماندگان دو بلای طبیعی روز جمعه، آرام و عملگرا، و با ادب و حتی خوشرویی شگفت آوری در این روزهای دشوار به پاک کردن مناطق زلزله زده از نخاله ها، و تأمین مواد غذایی و نیازهای اولیه خود مشغولند.
ژاپن با توان شگفت انگیز خود، نهایتاً به حال عادی بازخواهد گشت. اما ممکن است یکی از نیروگاههای هسته ای اش از کار بیفتد و دیگر قابل استفاده نباشد.
در ادامه مقاله آمده است ژاپن، تنها کشور جهان است که فاجعه اتمی را با گوشت و پوست خود تجربه کرده؛ و همین تجربه به ژاپنی ها انگیزه، توانایی، قوانین و مقررات کافی برای ساختن نیروگاههای اتمی مطمئن و بی خطر را داده است.
نویسنده مقاله با طرح این پرسش که "اگر ژاپن نتواند یک رآکتور مطمئن بسازد، کدام کشور از عهده ساخت آن بر می آید؟" اشاره می کند که بیشتر کشورها به خاطر ایمنی نیروی اتمی به استفاده از آن تمایل نشان می دهند. اما دنیا در سه دهه چندین بار شاهد بروز فاجعه در نیروگاههای اتمی بوده است؛ و اگر بحران نیروگاه هسته ای ژاپن، به فاجعه دیگری تبدیل شود، بهای آن را تمامی دنیا خواهد داد.
در پایان مقاله آمده است باید امیدوار باشیم که این رویداد جدید موجب شود دنیا با دقت بیشتری در مورد "بهایی" که برای انرژی هسته ای می پردازد بیندیشد؛ و فکر رنسانس هسته ای را از سر بیرون کند.