مقاله ای از نهال طوسی برای نشریه پولیتیکو
کنگره آمریکا صحنه یک تحرک جدید دو حزبی با هدف رفع نگرانی های فزاینده نسبت به تغییر اخیر برنامه ویزای آمریکا است که موجب اعمال تبعیض علیه افراد بر اساس نژاد و قومیت شان می شود.
جاستین اماش و جان کانیرز، دو عضو جمهوریخواه و دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا از ایالت میشیگان، روز چهارشنبه طرحی را ارائه دادند که بند محدودکننده ورود افراد دارای تابعیت دوگانه ایرانی، سوری، سودانی و عراقی بدون ویزا به آمریکا را حذف می کند.
انتظار می رود سناتور جمهوریخواه جف فلیک از ایالت آریزونا و سناتور دموکرات دیک دوربن از ایالت ایلینوی هم طرح مشابهی را در مجلس سنای آمریکا ارائه کنند. دولت اوباما در پاسخی مکتوب به پولتیکو حمایت خود را از این طرح ها نشان داده است.
تغییرات در برنامه ویزا چندی پیش در قالب طرح کل بودجه با حمایت کاخ سفید تصویب شد. قانون جدید محدودیت هایی را بر شهروندان ۳۸ کشور عمدتا اروپایی اعمال می کند که پیش از این می توانستند به طور موقت و بدون ویزا به آمریکا سفر کنند. هدف از قانون جدید جلوگیری از سوء استفاده تروریست ها از برنامه معافیت ویزا برای ورود به آمریکا با گذرنامه های کشورهای غربی است.
از جمله محدودیت های قانون جدید این است که هر شهروند این ۳۸ کشور که از مارس ۲۰۱۱ به ایران، عراق، سوریه، و سودان سفر کرده باشد، برای ورود به آمریکا باید درخواست ویزا کند. این محدودیت با اعتراض گسترده امدادگران اروپایی، بازرگانان و دیگران روبرو شد و همچنین شکایت مقامات ایران را به دنبال داشت که می گفتند این بند به توافق هسته ای با ایران لطمه می زند.
اما تغییری که مشخصا موجب خشم بسیاری افراد از جمله فعالان حقوق مدنی شد، آن بندی است که افراد با تابعیت دوگانه ایرانی، سوری، عراقی، و سودانی را برای ورود به آمریکا ملزم به دریافت ویزا می کند. منتقدان می گویند مشکل اینجاست که به دلیل نبود یک توافق بین المللی بر سر قوانین مربوط به شهروندان با تابعیت دوگانه، شماری از شهروندان اروپا و دیگر کشورها به خاطر میراث قومی و نژادی شان افراد با تابعیت دو گانه محسوب می شوند.
برای نمونه، فرزندی که در بریتانیا متولد و بزرگ شده و دارای پاسپورت بریتانیایی است، اگر پدرش ایرانی باشد، بر مبنای قوانین ایران شهروند ایران محسوب می شود؛ حتی اگر خودش هرگز به ایران سفر نکرده باشد. به نظر می رسد که سوریه، عراق، و سودان هم مقررات مشابهی دارند. ظاهرا ایران ملیت ایرانی را به همسر غیرایرانی مردان ایرانی هم به طور اتوماتیک اعطا می کند.
تغییرات پیشنهادی در طرح های مجلس نمایندگان و سنا محدودیت های ویزا در مورد اتباع آن ۳۸ کشور را ملغی می کند، اما در اعمال محدودیت در مورد افرادی که از ماه مارس ۲۰۱۱ به این سو به ایران، سوریه، عراق، و سودان سفر کرده اند، تغییری نمی دهند.
بند مربوط به سفر به چهار کشور از حمایت گسترده ای در کنگره برخوردار است و تلاش ها برای برداشتن آن می تواند با مخالفت منتقدان جمهوری اسلامی ایران روبرو شود که در پی حصول توافق هسته ای، به دنبال راههایی برای تحت فشار گذاشتن تهران هستند.
تلاش ها برای تغییر مقررات در مورد شهروندان با تابعیت دوگانه با استقبال "اتحادیه آزادی های مدنی آمریکا" روبرو شد که بر "ماهیت دو حزبی" آن تاکید داشتند.
یکی از دلایل این که سناتورهای آمریکایی در مورد این مساله تحرک نشان داده اند، این است که رهبران اروپایی هشدار داده اند به اقدام متقابل دست خواهند زد و محدودیت هایی بر سفر مسافران آمریکایی اعمال خواهند کرد؛ به هر شکل برنامه لغو ویزا یک توافق دوجانبه بین کشورها است.
آمریکایی های عرب تبار فراوانی ساکن میشیگان هستند، ایالتی که جان کانیرز و جاستین اماش نمایندگی آن در کنگره را برعهده دارند، و شمار بالایی از آنها ممکن است در صورت سفر به اروپا، ژاپن، یا دیگر کشورهای مشمول برنامه ویزا با مشکل مواجه شوند. بسیاری از اعضای جامعه مهاجران ایرانی و عرب مقررات جدید ویزا را توهین آمیز تلقی کردند و معتقدند باعث می شود با آنها چون شهروندان درجه دو کشور محل سکونت شان رفتار شود. آنها همچنین معتقدند که محدودیت های ویزا افراد بسیاری را هدف گرفته است که از سرکوب و آزار در ایران، عراق، سوریه، و سودان گریخته اند.
سناتور هری رید رهبر اقلیت دموکرات در سنای آمریکا، اخیرا در مصاحبه ای گفت مشتاق لغو تغییرات اخیر در برنامه ویزا است که احتمال دارد بر شهروندان حوزه انتخابیه او، از جمله آندره آغاسی بازیکن افسانه ای تنیس که پدرش متولد ایران است، تاثیر بگذارد.
منتقدان مقررات جدید ویزا پرسیده اند چرا قانونی که هدفش جلوگیری از ورود تروریست های بالقوه است، کشورهای عربستان سعودی و پاکستان را در بر نمی گیرد. شهروندان این دو کشور در شماری از حملات در آمریکا از جمله حملات تروریستی یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ نقش داشته اند.
بخشی از دلیل حمایت دولت اوباما از تغییرات اعمال شده در مقررات ویزا مصالحه ای بود که بر سر عدم اعمال محدودیت بر سر اسکان پناهجویان در آمریکا انجام شد. فعالان آزادی های مدنی و حقوق اقلیت ها کاخ سفید را به دو رویی متهم می کنند.
پیتز بوگارد، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، روز چهارشنبه گفت از تصویب این طرح های جدید خوشحال می شود.