رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه آینده ۵ اوت در کمیته روابط خارجی سنای آمریکا حاضر خواهد شد و به سوالات اعضای این کمیته در باره نقش آژانس در بازرسی و تایید اقدامات ایران در پیروی از توافق هستهای با جامعه بینالمللی پاسخ خواهد داد.
سناتورهای آمریکایی که پرزیدنت اوباما را متهم می کنند، توافقهای محرمانهای با ایران امضاء کرده است که ورای توافق هستهای اعلام شده است، این هفته فرصت دارند تا از یوکیا آمانو، رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی، در رابطه با این توافقها پرس و جو کنند.
مخالفان توافق هستهای با ایران که نگران راستیآزمایی عملکرد ایران در اجرای توافق هستهای هستند، میگویند که آقای آمانو نیز در توافقهای سری با ایران نقش داشته است. بیانیه جمعه، ۳۱ جولای آژانس در ارتباط با سفر آقای آمانو به واشنگتن به این مناقشه اشاره ای نکرده است. آژانس روز جمعه اعلام کرد که آقای آمانو با اعضای کمیته روابط خارجی سنای آمریکا ملاقات خواهد کرد و در خصوص نقش آژانس در تایید و بازرسی از اقداماتی که ایران باید در چارچوب توافق چهاردهم ژوئیه انجام دهد، توضیح خواهد داد.
میچ مک کانل سناتور جمهوریخواه و رهبر اکثریت سنا، روز پنجشنبه بار دیگر تاکید کرد که آقای اوباما باید تمامی اسناد مربوط به توافق آژانس و ایران را که او توافقهای جنبی خوانده است، تحویل دهد. جان کری وزیر خارجه آمریکا اما گفته است که هیچ توافق جنبی صورت نگرفته است. آژانس بینالمللی اتمی هم میگوید ، حفظ اسرار بین ایران و آژانس، یک رویه استاندارد در جهان است.
در همین رابطه، ارنست مونز وزیر انرژی آمریکا روز گذشته، جمعه ۳۱ جولای، در در یک کنفرانس خبری در کاخ سفید گفت که توافق هستهای با ایران علنی است و هیچ جنبه مخفیانهای در آن وجود ندارد، اما دسترسی آژانس بین المللی انرژی اتمی به سایتهای ایران بر پایه پروتکلی است که حفظ اسرار محرمانه خوانده میشود.
آقای مونیز گفت: «توافق علنی است و محرمانه نیست. ایران باید بر اساس این توافق تا پانزدهم اکتبر سال جاری، به هر درخواست آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای دسترسی به هر سایتی که لازم میداند، بر پایه پروتکل توافق شده، پاسخ دهد. این پروتکلها، به عنوان قاعده کلی، حفظ اسرار محرمانه بین کشورها و آژانس خوانده میشوند و استقلال آژانس از نظر منافع بلند مدت ما بسیار مهم است. از این رو استاندارد حفظ اسرار رعایت میشود.»
آقای مونیز به دخالت آژانس در برنامه هستهای آفریقای جنوبی در ۲۵ سال قبل اشاره کرد و گفت که بر اساس این پروتکل، تمامی اسناد سری ماندهاند.
از سوی دیگر، ایسنا گزارش داد که رضا نجفی، نماینده دائم ایران در آژانس نیز گفته است اسناد محرمانه بین ایران و آژانس نمیتواند در اختیار کنگره قرار گیرد.
سفر آقای آمانو به واشنگتن در شرایطی صورت میگیرد که ایران آمریکا را متهم به نقض توافق هستهای میکند، زیرا به گفته ایران، بازرسیهای آژانس، با هدف جمعآوری اطلاعات برای حملات نظامی احتمالی به سایتهای هسته ای ایران است. رضا نجفی از جاش ارنست سخنگوی کاخ سفید در این رابطه نقل کرده است که گفت بازرسیهای آژانس اهداف حملات نظامی اسرائیل و آمریکا را مشخصتر خواهد کرد زیرا اطلاعات دقیق تری در طول سال های توافق جمع آوری خواهد شد.