ایلان یروشلمی – اسرائیل
سران اسرائیل با صراحت می گویند که اگر پادرمیانی فوری پرزیدنت دونالد ترامپ نبود، درگیری دیپلماتیک بین اردن و اسرائیل به این زودی حل نمی شد و ممکن بود تبعات وخیم تری داشته باشد. ولی در عین حال تاکید می شود که ریشه های بحران همچنان وجود دارد و تنها در روزهای آینده معلوم خواهد شد که آیا اوضاع آرام گرفته و یا رو به سوی وخامت بیشتری دارد.
سخن از دو جریان است که ظاهرا هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند: از یک سو تهاجم یک جوان اردنی به مامور امنیتی سفارت اسرائیل در عمان، که به زخمی شدن مامور انجامید و کشته شدن آن جوان و صاحبکارش را به دنبال داشت، و از سوی دیگر مساله نصب دستگاه های فلزیاب در ورودی های هفت گانه محوطه موسوم به «حرم قدسی شریف» که جایگاه کنونی مسجد الاقصی و مسجد «قبه الصخره» می باشد که به روی بیت المقدس یهود ساخته شده است.
ولی دخالت سریع پرزیدنت ترامپ توانست از یک سو پادشاه اردن و نخست وزیر اسرائیل را به توافق برساند و اعضای سفارت اسرائیل در عمان سالم به اورشلیم بازگردند، و از سوی دیگر کابینه امنیتی – سیاسی محدود اسرائیل تصمیم به برچیدن دستگاه های فلزیاب گرفت که هدف از نصب آن جلوگیری از ورود اسلحه گرم یا سرد به اماکن عمومی است.
تصمیم دولت اسرائیل برای نصب فلزیاب ها به دنبال حمله مسلحانه سه عرب اسرائیلی در صحن مسجد الاقصی و کشتن دو مامور انتظامی اسرائیلی گرفته شد. ولی بلافاصله خشم فلسطینی ها را برانگیخت و با اعتراض رهبران برخی کشورهای اسلامی و حتی دولت ایالات متحده قرار گرفت.
اکنون کابینه اسرائیلی تصمیم به برچیدن فلزیاب ها گرفته و همه آگاهان سیاسی بر این باورند که عقب نشینی اسرائیل نتیجه فشار پرزیدنت ترامپ و حسن نیت پادشاه اردن بوده است.
بنیامین نتانیاهو ساعتی پس از آن که اعضای سفارت اسرائیل در عمان سالم به کشور باز گشتند، تلفنی با پرزیدنت ترامپ و ملک عبدالله دوم تماس گرفت و از آنان سپاسگزاری کرد.
محافل آگاه گفتند که نتانیاهو در طول روز دوشنبه تلاش بسیار کرد با ملک عبدالله دوم تماس تلفنی برقرار سازد. ولی دربار سلطنتی به بهانه های مختلف از برقراری ارتباط طفره رفت. تنها پس از دخالت پرزیدنت ترامپ بود که پادشاه اردن با نتانیاهو تلفنی سخن گفت و امکان آشتی پیش آمد.
در اسرائیل، تصمیم دولت برای نصب فلزیاب ها، «عجولانه و مطالعه نشده» توصیف شد و مورد انتقاد بسیاری از احزاب اوپوزیسیون قرار گرفت. ارتش و سرویس های امنیتی اسرائیل (موساد و شاباک) نیز پیشتر مخالفت خود را با نصب فلزیاب ها بیان داشته و هشدار داده بودند که دولت باید از هرگونه اقدامی که به احساسات مسلمان آسیب برساند، خوددداری ورزد.
علیرغم عقب نشینی اسرائیل، که بی تردید نوعی معامله پایاپای با اردن بوده، حکومت خودگردان فلسطینی اعلام داشته که هیچ گونه گزینه های دیگر اسرائیلی و از جمله نصب دوربین های مداربسته در نقاط مختلف شرق اورشلیم را تحمل نخواهد کرد.
این ابراز مخالفت، از جانب نمایندگان عرب پارلمان اسرائیل نیز مورد پشتیبانی قرار گرفت. دکتر احمد طیبی که سالیان دراز است در کنست (پارلمان) عضویت دارد، گفت: حتی اگر اسرائیل به نمازگرازان، هنگام ورود به مساجد شاخه گل هدیه کند، ما آن را نمی خواهیم. از دیدگاه ما، شرق اورشلیم به فلسطینی ها تعلق دارد و اسرائیلی ها حق هیچگونه تغییری را ندارند.
مشکل آن است که اسرائیل نیز قاطعانه تاکید می کند که اورشلیم به صوریکپارچه پایتخت جاودان این کشور است و هرگز تقسیم نخواهد شد.
در اردن نیز که دارای یک اکثریت بزرگ فلسطینی است، معامله با اسرائیل مورد انتقاد شدید در محافل سیاسی و عمومی قرار گرفت. بی آن که کسی جرات کند علیه پادشاه کوچکترین انتقادی بر زبان آورد، لبه تیز حملات متوجه دولت بود و شماری از نمایندگان پارلمان به حال اعتراض جلسه را ترک گفتند.
ولی به گفته کارشناسان امور خاورمیانه، واکنش دولت و ملت اردن نسبت به کشته شدن دو تن از شهروندان در جریان یک تهاجم خونین، بسیار آرام تر از آن بود که موجب بحران بزرگ شود.
اکنون ظاهرا همه چیز روبراه شده است: مامور امنیتی اسرائیل از اردن بازگشت و اسرائیل دستگاه های فلزیاب را بر می چیند. ولی آزمون واقعی روز جمعه پیش رو فرا خواهد رسید.
آیا نمازگزاران به آرامی وارد مسجد خواهند شد و یا ورود را همچنان تحریم خواهند کرد و در خیابان های اطراف به نماز خواهند ایستاد؟
اسرائیل همیشه نگران بوده که یک اختلاف ناسیونالیستی با فلسطینی ها به صورت یک نزاع دینی در آید که در آن صورت اسرائیل نه فقط با فلسطینی ها و اعراب، بلکه با جهان اسلام روبرو خواهد بود.
حکومت خودگردان فلسطینی که به دنبال تحولات اخیر منطقه و به ویژه در جهان عرب، خود را در انزوا احساس می کند، دریافته که شعار «مسجد الاقصی در خطر است!» می تواند به یک حربه بران سیاسی در منطقه و جهان به سود آنان مبدل شود.
برگردان این نوشتار به فارسی، به هدف آگاهی رسانی بوده و الزاما دیدگاه های صدای آمریکا را بازتاب نمی دهد
