گزارش ویژه تفصیلی رویترز از یگانه تربتی و جوئل شِکتمَن
باراک اوباما یک سال پیش از پایان دوره ریاست جمهوری اش جهان را با یک مبادله زندانی با ایران به حیرت وا داشت. او پس از یک سال مذاکرات پنهانی از آزادی پنج زندانی آمریکایی خبر داد. جیسون رضاییان خبرنگار واشنگتن پست، کشیش سعید عابدینی، امیر حکمتی تفنگدار دریایی پیشین آمریکا، نصرت الله خسروی تاجر، و دانشجویی به نام متیو ترویتیک. دولت اوباما در مقابل پذیرفت از ایراد اتهام علیه ۱۴ ایرانی متهم به نقض تحریم های آمریکا علیه ایران دست بکشد.
یک روز پس از مبادله زندانی ها در ژانویه ۲۰۱۶، کاخ سفید از پرداخت ۱ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار به ایران در ارتباط با یک مشاجره دیرین بر سر فروش تسلیحات خبر داد.
اما پیش از خروج اوباما از کاخ سفید، دیپلمات های آمریکایی برای آزادی زندانیان بیشتری به میز مذاکره بازگشتند.
پرزیدنت ترامپ اوباما را برای نرمش در برابر ایران به باد انتقاد گرفت. با گذشت یک سال از ریاست جمهوری ترامپ دست کم پنج آمریکایی از جمله یک نفر که در دوره او دستگیر شد در ایران زندانی اند.
دولت ترامپ با واقعیتی ناخوشایند روبرو است: راه ساده ای برای بازداشتن ایران از حبس آمریکایی ها وجود ندارد. این روشی است که تهران از انقلاب ۵۷ به کار گرفته است.
آن سال ۵۲ آمریکایی در سفارت آمریکا در تهران گروگان گرفته شدند.
ایران پس از بحران گروگانگیری تا کنون ۲۵ فرد دارای اجازه اقامت دائم و شهروند آمریکا را زندانی کرده است.
این دینامیک روسای جمهور دموکرات و جمهوریخواه را به ستوه آورده است. روسای جمهوری آمریکا با توسل به حملات نظامی، معاملات تسلیحاتی و پرداخت نقدی نزدیک به چهار دهه سخت کوشیده اند از طریق دیپلماسی، زور یا ترغیب زندانیان را آزاد کنند.
کِلی مَگسَمِن، مقام پیشین شورای امنیت ملی آمریکا، می گوید: «ایرانی ها در گروگان گیری بسیار مهارت پیدا کرده اند.»
ایران به آمریکایی ها بسنده نکرده و اروپایی ها را هم زندانی کرده است. سپاه پاسداران طی دو سال دست کم ۳۰ شهروند دو تابعیتی را دستگیر کرد. نازنین زاغری رتکلیف، مددیار بریتانیایی ایرانی تبار، و احمدرضا جلالی، دانشمند سوئدی ایرانی تبار، از آن جمله اند.
توافق مبادله زندانی در دوره اوباما به روشن شدن سرنوشت باب لوینسون که در سال ۲۰۰۷ در جزیره کیش ناپدید شد، کمکی نکرد.
استفنی کری، دختر رابرت لوینسون افسر پیشین اف بی آی، درباره این که وقتی متوجه شد پدرش در میان مبادله شدگان نیست چه حالی شد، می گوید: «نمی توانم حتی توصیف کنم که چه احساسی داشتم.»
دولت اوباما همچنین موفق نشد سیامک نمازی، تاجر ایرانی آمریکایی را که از اکتبر ۲۰۱۵ در زندان بوده است، آزاد کند. چند ماه بعد، باقر نمازی، پدر سیامک، هم زندانی شد.
جرد گنزر، وکیل خانواده نمازی، می گوید: «شما یکصد میلیارد دلار دارایی آزاد شده را تحویل می دهید و فکر می کنید روز بعد اهرم فشاری در دست دارید؟»
* برگردان فارسی این گزارش تنها به منظور آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.
