از: واشنگتن پست
طی دو سال اخیر دولت اوباما مخفیانه مشغول کار بر روی طرحی برای تعقیب تروریست ها بوده است. طرحی که نامش «ماتریکس حذف» است و نسل آینده فهرست اهداف را در برمی گیرد.
ماتریکس شامل نام مظنونان به تروریسم احتمالی در آینده است و به گفته مقامات آمریکایی بانک اطلاعاتی فراتر از فهرست سیاه فعلی است و طرح حذف مظنونانی را بیان می کند که در نقاطی فراتر از برد هواپیماهای بی سرنشین آمریکا هستند.
هرچند ماتریکس هنوز در دست تکمیل است اما همین تلاش نشانگر واقعیتی در سطح مقابله با تروریسم در دولت آمریکاست:جنگ های متعارف ایالات متحده در حال کاهش هستند اما دولت همچنان اسامی دیگری را به فهرست مرگ یا تعقیب خود اضافه می کند که در سال های آینده به کارشان رسیدگی کند.
مقامات دولت اوباما تصور می کنند که چنین عملیاتی احتمالا برای چندین دهه طول خواهد کشید. برخی از این مقامات با بیان مثال القاعده و ادامه عملیات این گروه تروریستی می گویند هیچ آینده روشنی برای پایان این تعقیب و گریز متصور نیستند.
سابقه نشان می دهد که آمریکا تاکنون به نیمه راه آنچه که به «جنگ جهانی علیه تروریسم» معروف شده، رسیده است. فهرست سیاهی که پس از ۱۱ سپتامبر جزء تمهیدات اضطراری بودند اکنون بخش جدایی ناپذیر دستگاه های امنیتی هستند.
شمار شبه نظامیان و غیرنظامیانی که طی ده سال گذشته در عملیات هواپیماهای بی سرنشین کشته شده اند به زودی از مرز ۳ هزار نفر خواهد گذشت و به رقمی فراتر از شمار افرادی خواهد رسید که در حملات ۱۱ سپتامبر کشته شدند.
کشتن اسامه بن لادن همواره یکی از دستاوردهای دولت اوباما معرفی شده و اوباما در کارزار انتخاباتی نیز از آن استفاده تبلیغاتی می کند. دولت گام های بیشتری در جهت شفافیت برداشته و علنا برای اولین بار بر استفاده آمریکا از هواپیماهای بی سرنشین مسلح صحه گذاشت.
اما میزان فاش کردن اطلاعات محرمانه درباره کشتن افراد تحت تعقیب آنچنان هم زیاد نیست. سخنگوی کاخ سفید، مرکز ملی مبارزه با تروریسم و سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا از اظهارنظر درباره طرح ماتریکس یا دیگر برنامه های مبارزه با تروریسم خودداری کرده اند.
در عین حال برخی مقامات به شکل خصوصی گفته اند که توسعه طرح ماتریکس بخشی از اقدامات واشنگتن و کشورهای دیگر برای جاانداختن ابزار مبارزه با تروریسم در سیاست آمریکا در دراز مدت است.
دیوید پترایوس، مدیر سی آی ای به دنبال توسعه فعالیت هواپیماهای بدون سرنشین است. پیشنهاد او که باید به تایید کاخ سفید برسد نشان دهنده تغییر ماهیت سی آی ای از یک سازمان امنیتی به شبه نظامی است و تصریح می کند که سی آی ای قصد ندارد برنامه هواپیماهای بی سرنشین را برچیند و به وضعیت پیش از ۱۱ سپتامبر و کار صرفا امنیتی- اطلاعاتی بازگردد.
فرماندهی عملیات ویژه مشترک آمریکا که عملیات کشتن بن لادن را انجام داد، گروه کماندوهای خود را به مقری در جیبوتی منتقل کرده که به مکان مقابله با تروریسم در شاخ آفریقا و خاورمیانه تبدیل شده است.
این فرماندهی همچنین یک مرکز محرمانه در واشنگتن راه انداخته است که معمولا اهدافی را در خطوط مقدم عملیات از جمله در عراق و افغانستان دنبال میکند. اما این نهاد اخیرا مرکز «منطقه مرکز ملی» را راه اندازی کرده که در فاصله ۱۵ دقیقه ای کاخ سفید قرار دارد و می تواند مشارکت بیشتری در فهرست سیاه القاعده داشته باشد. این اطلاعات را مقامات فعلی و سابق کاخ سفید، پنتاگون و دیگر مراکز اطلاعاتی و امنیتی به شرط فاش نشدن نامشان بروز داده اند.
این مراکز مبارزه با تروریسم معمولا با نهادهای حقوقی همکاری می کنند. مقامات دولتی در سخنرانی هایشان از بستر حقوقی چنین عملیاتی یاد کرده اند و از جمله گفته اند که پس از ۱۱ سپتامبر اختیار استفاده از نیروی نظامی برای اهداف دفاعی از سوی کنگره نیز تایید شده است.
منتقدان می گویند چنین توجیهاتی با گسترش دامنه فعالیت هواپیماهای بدون سرنشین افزایش یافته است. آنان می گویند دولت هنوز مشارکت سی آی ای در این عملیات و هویت اهداف این عملیات را تایید نمی کند. برخی حملات از این دست هنوز از نظر حقوقی توجیه نشده اند از جمله قتل انور العولقی، عضو -متولد آمریکای - القاعده و پسر ۱۶ ساله اش در یمن در سال گذشته.
منتقدان می گویند این عملیات ممکن است هزینه های طولانی مدت زیادی به بار آورد. بروس ریدل، تحلیلگر سابق سی آی ای و مشاور اوباما می گوید:«مشکل هواپیماهای بدون سرنشین این است که مثل ماشین چمن زنی می مانند. باید همیشه چمن ها را کوتاه کرد. به محض این که این کار را نکنید چمن ها دوباره سرجایشان برمیگردند.»
آمریکا در حال حاضر چندین برنامه هواپیمای بدون سرنشین را پیش می برد، از جمله در مناطق تحت درگیری افغانستان و لیبی، و همچنین پروازهای شناسایی سی آی ای بر فراز ایران.
حملات علیه القاعده توسط برنامه های مشترک سی آی ای و ستاد مشترک فرماندهی عملیات ویژه انجام می شود. ماتریکس اما توسط مرکز ملی مبارزه با تروریسم گسترش یافته تا فهرست جداگانه اما همپوشان آن دو سازمان را پوشش دهد.
در نتیجه یک بانک اطلاعاتی در حال تغییر مدام است که درآن مشخصات و موقعیت مکانی سازمان ها درج شده است. همچنین استراتژی برای حمله به اهداف مشخص شده است.
این فهرست منوی عملیاتی است که نقش هر سازمان در صورت شناسایی یک مظنون مشخص را تعیین میکند. یک مقام سابق دولتی می گوید:«اگر در عربستان سعودی باشد با کمک سعودی ها کار می کنیم. اگر به سوی الشباب (در سومالی)می رود با کشتی وارد عملیات می شویم و اگر در یمن باشد او را میکشیم و یا یمنی ها را دنبالش می فرستیم.»
مقامات با آن که فهرست افراد ماتریکس را لو نمی دهند اما به بازداشت احمد عبدالقادر رسام در یمن در سال گذشته اشاره می کنند. او پیش از آن که به دستگاه قضایی آمریکا سپرده شود دو ماه در کشتی آمریکایی نگاه داشته شد.
مقامات می گویند ماتریکس در دست تکمیل است هرچند وضعیت آن را به روشنی تصریح نمی کنند. برخی می گویند از آنجا که زیادی پیچیده است قابل اجرا نیست. دیگران از جمله برخی مقامات کاخ سفید، کنگره و سازمان های اطلاعاتی آن را طرحی می دانند که به درک القاعده و تلاش هایش برای ایجاد ناآرامی در شمال آفریقا و خاورمیانه کمک می کند.
بهار عرب موجب شد که عملیات مبارزه با تروریسم آمریکا در کشورهایی مثل مصر فعالتر شود زیرا بیم آن هست که القاعده در مصر ریشه بدواند. شاخه القاعده در شمال آفریقا در مغرب اسلامی، در شمال مالی ساکن شده و سلاح های قاچاق شده از لیبی را به دست می آورند.
تشکیل ماتریکس و سازماندهی لیست های مرگ\بازداشت نشان از تغییرات روانشناسانه و استراتژیک دارد.
پیش از ۱۱ سپتامبر آمریکا بر قتل های هدفمند تاکید داشت. کمیسیون ۱۱ سپتامبر نشان داد که چطور دولت بیل کلینتون فرصت های متعدد برای گرفتن بن لادن طی سال های پیش از حمله و پیش از آن که درون های مسلح وجود داشته باشند را از دست داد. بیل کلینتون یک سری حملات موشک های کروز را در سال ۹۸ تایید کرد. این پس از بمبگذاری های القاعده در سفارتخانه ها در شرق آفریقا بود. اما در نهایت بن لادن موفق به فرار شد.
امسال کاخ سفید، پنتاگون و شورای امنیت ملی را به شکل موازی مسئول تجزیه و تحلیل نام هایی کرد که به فهرست سیاه آمریکا افزوده شده اند. حالا این سیستم به این شکل کار می کند که چندین سازمان داده های خود را جمع می کنند و این داده ها لایه به لایه توسط کارشناسان مختلف بررسی می شود تا در نهایت به رئیس جمهوری تحویل داده شوند.
لیست ها هر سه ماه طی نشست مقامات مرکز مبارزه با تروریسم بررسی می شود و نظرات سازمان های دیگر مثل سی آی ای، و وزارت خارجه نیز مطرح می شود. نام ها سپس به هیاتی از مقامات شورای امنیت ملی تحویل داده می شود.
باراک اوباما موارد را برای فهرست ها تایید و حملات هواپیماهای بی سرنشین در پاکستان را امضا می کند اما تصمیم درباره زمان حملات توسط رئیس سی آی ای گرفته می شود. غیر از نشست های موسوم به «سه شنبه ترور» که عموما مختص بحث درباره تهدیدهای تروریستی است، حضور رئیس جمهوری اغلب غیرمستقیم است. یک مقام دولتی ارشد گفت هر گاه گروه قادر به تصمیم گیری نبوده، رئیس جلسه طی تماس با باراک اوباما، نظر او را پرسیده است.
سیاست حملات هواپیماهای بدون سرنشین آنقدر از نظر حقوقی، اخلاقی و بروکراتیک مناسب است که هر دولتی آن را دنبال می کند. در آخرین مناظره نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نیز میت رامنی صراحتا گفت عملیات هواپیماهای بدون سرنشین را ادامه خواهد داد.
مقامات می گویند فهرست سیاه پاکستان از بیش از ۲۵ به کمتر از ده مورد از افراد القاعده کاهش یافته است. این شمار در یمن بین ۱۰ تا ۱۵ نفر است و امیدی نیست که به زودی تک رقمی شود هرچند آمریکا در سال جاری میلادی ۳۶ حمله را در آنجا ترتیب داده است.
منتقدان نگران عواقب طولانی مدت حملات هواپیماهای بدون سرنشین هستند و می گویند اثرات جانبی این حملات قابل اندازه گیری نیست. از جمله این که این اقدامات دشمنان بیشتری برای آمریکا می تراشد.
مقامات دولت اوباما چند بار تلاش کردند بحث درباره این که لیست ترور تا کی می تواند ادامه داشته باشد را راه بیاندازند اما مقامات می گویند بحث ها همگی بی نتیجه بود.
