ساعتی پیش از آن که رئیس جمهوری و میشل اوباما بانوی اول آمریکا به هو جینتائو رئیس جمهوری چین برای شرکت در شام رسمی کاخ سفید خوشآمد بگویند، دو رهبر طی اعلامیه مشترکی که از سوی دفتر مطبوعاتی کاخ سفید در اختیار نمایندگان رسانه ها قرار گرفت، به مسائل مهم مورد توافق دو طرف از جمله برنامه اتمی ایران پرداختند.
در باره برنامه هسته ای ایران، رهبران آمریکا و چین بار دیگر بر تعهد خویش به یافتن راه حلی فراگیر و بلند مدت که بتواند اعتماد جامعه بین المللی را به ماهیت منحصراً صلح آمیز برنامه اتمی ایران جلب کند؛ تاًکید کردند.
هر دو رهبر همچنین بر این مسئله که ایران حق دارد از انرژی اتمی صلح آمیز با توجه به پیمان منع تولید و گسترش سلاح های اتمی* استفاده کند؛ تاًکید کرده اند.
علاوه بر آن، آمریکا و چین خواهان اجرای کامل قطعنامه هائی شدند که تا بحال در این باره در شورای امنیت سازمان ملل متحد به تصویب رسیده است.
ایالات متحده آمریکا و چین به فرایند گروه پنج به علاوه یک با ایران خوشآمد گفته و بطور فعالی در این امر شرکت می کنند. رهبران آمریکا و چین همچنین بر اهمیت فراگرد سازنده این مذاکرات نیز از سوی ایران و گروه پنج به علاوه یک تاًکید کرده اند.
آمریکا و چین به همراه بریتانیا، فرانسه و روسیه پنج عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد هستند که دارای حق وتو می باشند. علاوه بر این پنج کشور، آلمان ششمین کشور عضو در گروه پنج به علاوه یک است.
اعلامیه مشترک رهبران آمریکا و چین هنگامی صادر می شود که بیش از یکی دو روز به شروع گفتگوهای گروه پنج به علاوه یک با ایران در استانبول باقی نمانده است.
در همین حال، هر چند که در ماه های اخیر چین با آمریکا در مورد تحت فشار قرار دادن جمهوری اسلامی ایران برای کنار گزاردن برنامه اتمی اش همکاری کرده است، اما در عین حال یکی از شرکای مهم اقتصادی ایران بشمار می رود.
روابط نزدیک چین و جمهوری اسلامی ایران بیشتر متمرکز بر روابط اقتصادی است. این تمرکز بر نیاز رو به افزایش چین به نفت و منابع گاز ایران است در حالی که نیاز ایران بیشتر بر حمایت تکنولوژیک چین متمرکز می باشد.
دکتر مهدی آهوئی یکی از کارشناسان روابط بین الملل و مطالعات جغرافیای سیاسی در ژنو در مورد اهمیت و حجم روابط اقتصادی چین وایران می گوید این روابط از حدود ٣٥ سال پیش تا بحال به حدود٣٠٠٠ در صد افزایش یافته و از رقم ٩/ ٥ میلیون دلار در سال ١٩٧١ میلادی به بیش از ١٧ میلیارد دلار در سال ٢٠٠٩ میلادی رسیده است. در حال حاضر، ایران نخستین تاًمین کننده نفت خام چین است که حدود ٨٠ در صد کل صادرات چین را از ایران تشکیل می دهد.
با این همه، باید در نظر داشت که علاوه بر آن که چین در جهت تحکیم روابط سیاسی خود با آمریکاست، در آنچه به روابط اقتصادی دو کشور مرتبط است، رقم موافقت های اقتصادی بین آمریکا و چین که روز چهارشنبه اعلام شد بالغ بر ٤٥ میلیارد دلار می باشد.
*Non-Proliferation Treaty