حامد کرزی، رئیس جمهوری افغانستان به دلیل حاکمیت در یک دولت فاسد از سوی جامعه بین الملل مورد انتقاد شدید قرارگرفته است.
گزارش جدیدی که افغانستان را از بین همه کشورهایی ارزیابی شده در رتبه دومین کشور فاسد قرارداده است، بر گستردگی فساد اداری و سیاسی در این کشور مهر تائید می نهد. فساد، سیاستگذاران ایالات متحده را که در صدد تصمیم نهایی خود پیرامون راهبرد جدید کشوردرافغانستان هستند، نگران کرده است.
در گزارش سال ۲۰۰۹ گروه شفافیت بین المللی که به بررسی میزان فساد در کشورهای جهان می پردازد، افغانستان با کسب رتبه ۱۷۹ فقط یک رتبه از ۱۸۰ کشوری که مورد ارزیابی قرار گرفته بودند، پائین تر قرار داشت.
بر اساس گزارش گروه شفافیت بین المللی، فقط سومالی که کشوری جنگ زده است فاسدتر از افغانستان بوده است.
پرزیدنت باراک اوباما تصمیم خود برای اعزام نیروهای نظامی بیشتر به افغانستان و تداوم مبارزه با طالبان را در دست بررسی دارد.
اعزام نیروی بیشتر، تعهد ایالات متحده در قبال اتخاذ راهبرد رویارویی با شورشیان را جدی ترخواهد کرد.
فرضیه مقدم مبارزه با شورشیان جلب حمایت و توجه مردم غیرنظامی افغان است و تضعیف حمایت آن ها از شورشیان است.
کریستین فیر، استاد مطالعات امنیتی دانشگاه جرج تاون، خاطر نشان می کند: «فساد دولتی در افغانستان سیاستگذاران ایالات متحده را نگران کرده است چرا که حمایت عمومی مردم افغان از دولت را کاهش می دهد و بر سرمایه گذاری کشورهای غربی در افغانستان تاثیر منفی خواهد داشت. تا زمانی که فساد در این کشور کنترل نشود، حداقل در سطحی که دولت بتواند به طور موثر حاکمیت کند، مبارزه با شورشیان موفقیت آمیز نخواهد بود. این امر به ویژه در شرایطی که طالبان خود را ضد فساد معرفی می کند، مشکل آفرین خواهد بود. تا همین اواخر هم در حمایت ایالات متحده از پرزیدنت کرزی تردیدی وجود نداشت و شاید همین امر به افزایش فساد در این کشور دامن زده باشد. طی هشت سال گذشته، ما نه تنها ازدولت کرزی حمایت می کردیم بلکه ترویج فساد را تسهیل کرده و نسبت به آن بی توجهی کردیم. در شرایطی که سازمان سیا به برادر کرزی پول می دهد، ما چطورمی توانیم از انفعال رئیس جمهوری افغانستان نسبت به نقش برادرش درقاچاق مواد مخدرانتقاد کنیم؟»
رونالد نیومان، سفیر پیشین ایالات متحده در افغانستان، می گوید: «من معتقدم پرزیدنت کرزی مرد خوبی است اما در واقع در ورای مرزهای کابل قدرت چندانی ندارد و باید نسبت به بیگانه کردن برخی از اقشار مردم محتاط باشد. کشورهای غربی عملکرد دولت وی را به باد انتقاد گرفته اند. من فکر می کنم طی یکی دو سال گذشته، انتقاد های علنی و عمومی و تقبیح عملکرد او در خارج از کشوراشتباه بوده و کارساز نبوده است.»
آقای نیومان که اخیراً خاطرات دوران خدمت خود درافغانستان را منتشر کرده است می گوید: «فساد درجات و انواع مختلف دارد. اگر فساد مالی برای جاده سازی و اتمام پروژه های بازسازی است، نباید آن را اغراق کرد اما معضل زمانی جدی است که با وجود پرداخت رشوه و فساد مالی، جاده ها ساخته نشده و از کیفیت و استانداردهای کافی برخوردار نیست.»
برخی از تحلیلگران معتقدند دولت برخی ازکشورها آن چنان ناکارآمد و ناتوان هستند که فساد در واقع تنها عامل پیشبرد امور کشوراست.
رابین هودس، مدیر سیاستگذاری و تحقیقات گروه شفافیت بین المللی، می گوید: «این ایده که فساد کارساز است، یک تخیل است. حتی رشوه اندک و ساده موضع بلند مدت و پایایی برای به حرکت درآوردن چرخ های یک دولت نخواهند بود. مطالعات آکادمیک ثابت کرده اند که چنین روندی خطاست و در بلند مدت ساختارهای زیربنایی و نیز بازارهای رقابتی را تحت تاثیر قرارمی دهد و مراحل توسعه و رشد اقتصادی و جلب اعتماد سرمایه گذاران احتمالی را به تعویق می اندارد.»
پرزیدنت کرزی در واکنشی نسبت به انتقادهای شدید، از تشکیل واحد جدید مبارزه با فساد خبرداده است.
رابین هودس می گوید: «همیشه وقتی که دولتی با فشارهای ناشی از افشای فساد دولتی روبرو می شوند، واحدهای این چنینی تاسیس می کنند اما عملکرد واقعی این نهادها پیچیده است. واحد مبارزه با فساد برای کسب موفقیت نیازمند حمایت سیاسی موثر و منابع مالی است که در زمینه تحقیق و مجازات عاملان فساد قدرت اجرایی داشته باشد.»
پرزیدنت اوباما چند ساعت پس از اعلام خبر پیروزی آقای کرزی درانتخابات بحث برانگیز، از خواست رهبر افغانستان برای ریشه کنی فساد استقبال کرد اما صریحاً هشدار داد این اقدامات نباید در سطح گفتار باقی بماند و باید در عمل اجرا شوند.
گزارش سیاسی: نگرانی سیاستگزاران راهبردی ایالات متحده ازفساد درافغانستان
