لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
شنبه ۳ آذر ۱۴۰۳ ایران ۱۷:۳۰

ترکیه شاهد چه کودتاهایی بوده است؟


ترکیه کشوری که می خواهد عضو اتحادیه اروپا شود و یکی از مهمترین اعضای ناتو هم به شمار می رود روز جمعه شاهد تلاش برای اجرای یک کودتا بود. این کشور در پنجاه سال گذشته هم شاهد چندین کودتا بوده که باعث سرنگونی چهار دولت منتخب شده است.

۱۹۶۰

در دوم مه سال ۱۹۶۰ یک کودتای نظامی که خونین نبود صورت گرفت و افسران و دانشجویان کالج های نظامی در استانبول و آنکارا آن را رهبری کردند. به نوشته رویترز سوم ماه مه فرمانده نیروی زمینی ارتش خواستار اصلاحات سیاسی شد و پس از آنکه به تقاضاهایش پاسخ داده نشد از سمت خود استعفا کرد. رهبران کودتا یک کمیته ۳۸ عضوی وحدت ملی تشکیل دادند و فرمانده نیروی زمینی ارتش ریاست آن را برعهده گرفت. از ۶۰۱ نفری که محاکمه شدند ۴۶۴ نفر مجرم شناخته شدند. سه نفر از وزیران سابق از جمله نخست وزیر آدنان مندرس اعدام شدند و ۱۲ نفر دیگر از جمله جلال بایار، رئیس جمهوری ترکیه حکم اعدامشان به حبس ابد کاهش یافت.

۱۹۷۰

پس از چند ماه اعتصاب و درگیری های خیابانی میان چپگرایان و ناسیونالیست ها ارتش به دولت هشدار داد که نظم را برقرار کند. چندماه بعد سلیمان دمیرل نخست وزیر ترکیه از سمت خود کناره گیری کرد. ائتلافی از سیاستمداران محافظه کار و تکنوکرات ها زیر نظر ارتش تصمیم گرفتند نظم را برقرار کنند. حکومت نظامی در چند استان اعمال شد و تا سپتامبر ۱۹۷۳ نیز ادامه یافت.

۱۹۸۰

در ۱۲ سپتامبر ۱۹۸۰ ارتش تحت رهبری تیمسار کنان اورن کودتا کرد. این کودتا پس از بازگشت یک رشته درگیری های خیابانی میان چپ ها و ناسیونالیست ها صورت گرفت. سیاستمداران مطرح بازداشت شدند و پارلمان، احزاب سیاسی و اتحادیه های کارگری منحل شدند. قانون اساسی نیز به حالت تعلیق در آمد.

۱۹۹۷

در ۱۸ ژوئن ۱۹۹۷ نجم الدین اربکان نخست وزیر ترکیه که مخالفانش او را خطری برای نظام سکولار کشور می خواندند تحت فشار ارتش، تاجران و قوه قضاییه و دیگر سیاستمداران کناره گیری کرد. ژنرال ها سپس خود را مجبور یافتند که برای حمایت از نظام سکولار اقدام کنند.

۲۰۰۷

در یک عملیات پلیس در یک خانه در استانبول مقادیری مواد منفجره پیدا شد. صدها نفر برای آنچه تلاش برای کودتا علیه رجب طیب اردوغان که آن زمان نخست وزیر ترکیه بود خوانده شد، محاکمه شدند و ۲۷۵ افسر، روزنامه نگار و وکیل نیز مجرم شناخته شدند. اردوغان که ابتدا از محاکمه این افراد دفاع می کرد بعدا پلیس و دادستان ها را متهم کرد که عضو گروه مذهبی فتح الله گولن هستند که در آمریکا زندگی می کند. فتح الله گولن این امر را تکذیب کرد.

۲۰۱۰

یک روزنامه از طرح کودتای سکولارها در ترکیه خبر داد و گفت که این طرح مربوطه به سال ۲۰۰۳ است و هدف آن ایجاد هرج و مرج اجتماعی علیه حزب اسلام گرای عدالت و توسعه در ترکیه است. در سال ۲۰۱۲ دادگاهی ۳۰۰ نفر از ۳۶۵ متهم را محکوم و زندانی کرد. دو سال بعد همه محکومان آزاد شدند. دادگاه قانون اساسی حکم داده بود که حقوق این افراد رعایت نشده بود. دوباره طرفداران گولن مسئول این پرونده شناخته شدند اما گولن آن را تکذیب کرد.

XS
SM
MD
LG