همکارمان شپؤل عباسی در روزهای گذشته سفری به ترکیه داشت و بعد از آن یادداشتی درباره اوضاع سیاسی این کشور نوشته است. به نوشته او، این روزها سیاست خارجی و داخلی ترکیه شرایط مطلوبی ندارد. این مطلب او را بخوانید:
با ورود آشکار روسیه در معادله سوریه با هدف حمایت از حکومت بشار اسد و حرکت پر شتاب رخداد‌های منطقه، فضای سیاسی ترکیه در مواجهه با این رخدادِ غافلگیرانه سیاسی، گویی دچار شوک سیاسی شده است. ترکیه در چگونگی برخورد با موضوع حضور نظامی روسیه در خاک سوریه، تحقق اهدافش در راستای فروپاشی حکومت بشار اسد را دور از انتظار دید. ترکیه‌ای که از ابتدای جنگ داخلی سوریه، از گروه‌های میانه رو مخالف بشار حمایت و در میدان ائتلاف غرب و آمریکا ایستاد.
همسایه شمالی سوریه، بیش از همه طرف‌های غربی درگیر در بحران این کشور، متأثر از بحران داخلی سوریه بود. ترکیه با مرزی مشترک به وسعت ۹۱۱ کیلومتر با سوریه، مساله سازماندهی دو میلیون پناهجوی سوری در خاک این کشور، موضوع حمایت از جمعیت قلیل ترکمن‌های سوریه، همراه شدن با گروه‌های سیاسی - نظامی مخالف بشار اسد، به ویژه ارتش آزاد سوریه و تامین منافع سیاسی و عقب نیفتادن از کارزار معادلات منطقه، در رویارویی با رقیبی چون ایران، راهی جز وارد شدن فعال و موثر در بحران سوریه را نداشت.
ترکیه با عهده دار شدن مسئولیت مدیریت، در کنار ائتلاف غرب ایستاد و با کمک به گروه‌های سیاسی - نظامی سوری در راستای براندازی حکومت بشار اسد، به رقیب سرسخت ایران بدل گشت. اما ایران، که در چند دهه اخیر بگونه ای در نقطه مقابل سیاست‌های خارجی ترکیه ایستاده و در مسیری مخالف، سیاست‌های مربوط به منطقه را رصد می‌‌کند، بی کار نماند و آنچه که در توان داشت در خنثی کردن اهداف ترکیه و ائتلاف غرب به کار بست
اگر چه به گفته برخی آگاهان، ظهور داعش، بهانه موجهی برای حضور ایران در منطقه را فراهم کرد، اما این مهم را نیز نباید از یاد کرد که ایران تامین منافع خود در منطقه را با هزینه‌هایش می‌‌سنجد. حضور در منطقه به بهای وجود دشمن ایدئوولژیکی چون داعش، منطقی به نظر نمی‌‌آمد، اما شاید ایران، داعشی بدون قدرت را به نبودنش ترجیح می داد
عدالت و توسعه، حزب اسلامگرای میانه رو حاکم بر ترکیه، با هدایت رجب طئب اردوغان و با اندیشه تجلی دوباره جایگاه امپراطوری عثمانی در چارچوب سنی گرایی و ترویج آن در منطقه، رو در روی ایرانی ایستاد که انتشار حکومت امام زمان و اندیشه‌های شیعه ایسم در دنیا، از پایه‌های ایدئولوژی سیاسی‌اش است. بحران سوریه، فضای لازم برای زور آزمایی این دو قدرت در منطقه را فراهم کرد
هر دو جریان منطقه با بهره گرفتن از ابزار لازم، یکی در کنار بشار اسد (ایران) و دیگری (ترکیه) در نقطه مقابل حکومت سوریه ایستاد. بشار اسد به عنوان هم پیمان استراتیژیک ایران، اجازه ورود نیروهای نظامی ایران به داخل سوریه را داد. نیروهایی که ایران همواره از آنها به عنوان مدافعان حرم (پاسداری از زیارتگاه شیعیان در سوریه) یاد کرده است. ترکیه نیز به کمک ائتلاف غرب، با هدف سرنگونی بشار اسد که از آن به عنوان دیکتاتور و عامل کشتار شهروندان سوری یاد می‌‌کند، نقش موثری در بحران سوریه بازی کرد
اما با ظهور داعش در اوایل سال ۲۰۱۴ و تصرف مناطق وسیعی از خاک سوریه و عراق توسط این گروه افراطی سنی، معادله بحران سوریه، وارد فاز دیگری شد. ایران، سوریه و بسیاری دیگر، ترکیه را متهم به کمک به قدرت گیری داعش دانسته و آن را به عنوان برگ برنده ترکیه در میدان سیاسی - نظامی، در رویارویی با تاکتیک‌های رقیبان‌اش در منطقه دانستند. اتهامی که ترکیه هیچگاه نپذیرفت و همواره آن را ردّ کرده است
با قدرت گیری داعش، نیروهای ائتلاف غربی با کمک نیروهای مسلح در منطقه به ویژه پیشمرگ‌های اقلیم کردستان و نیروهای مدافعین خلق در روژ آوا و همچنین نیروهای بسیج مردمی عراق (تحت حمایت ایران) و ارتش این کشور، توانستند مانع پیشروی داعش شوند و بدین گونه، چهره شکست ناپذیری داعش، شکست
تاکتیک سیاسی - نظامی مثلث ایران،روسیه، سوریه، در خلا حضور قابل لمس ائتلاف غرب در سوریه، قدرت‌های مخالف حکومت بشار اسد به ویژه ترکیه را غافلگیر کرد. تاکتیکی که در ظاهر با عنوان رویارویی با داعش عنوان اما در عمل با هدف تضعیف دیگر مخالفان بشار اسد بود. مخالفانی که ائتلاف غرب از ابتدای بحران سوریه از آنها حمایت کرده اند.
گویی روسیه و ایران خوب می دانند که داعش توسط گروه‌های دیگر مهار شده است در حالی که داعش تا کنون هیچ واکنشی به حضور نظامی سوریه نشان نداده است
حضور سیاسی- نظامی روسیه در کنار نیروهای بشار اسد، برگ برنده بشار اسد و هم پیمانان استراتیژیک‌اش درمنطقه، در مقابل ائتلاف غرب بود
علاوه بر این، روسیه با حضور نظامی در سوریه و تغییر سنگینی وزنه سیاسی به نفع بشار اسد، امکانات دریای سفید، پایگاه دریایی طرطوس و بندر لاذقیه را نیز در اختیار گرفت
روسیه با وعده مهار کامل داعش در عراق نیز، به چهره محبوبی در این کشور بدل شد، تا جایی که امروز از پوتین به عنوان حاجی پوتین نام می‌‌برند. عدم حس کارکردهای و نتایج ائتلاف غرب در نابودی داعش، مردمان آسیب دیده از داعش را از ائتلاف غرب سرخورده و و به جایگاه نیروی عملگرایی چون روسیه در ذهن مردمان منطقه را افزود
روسیه ، جنگنده‌های فوق پیشرفته اس یوو ۳۴ و ۳۵، تانک‌های تی ۹۰ و موشک‌های زمین به هوای اس اس ۲۱ خود را نیز در سوریه پیاده کرده است. این بدین معنی است که روسیه توانایی هدف گیری هواپیماهای هر کشوری در خاک سوریه را دارد و این نگرانی ترکیه در حضور نظامی‌اش در سوریه را بیشتر می‌‌کند
ترکیه علاوه انتقاد از حضور روسیه در سوریه، به حمایت این کشور از نیروهای کرد موسوم به مدافع خلق (نزدیک به پ ک ک) هشدار داده است. صالح مسلم، رهبر پ ی د (حزب اتحاد دمکراتیک)، در آخرین اظهار نظر‌ش به صورت تلویحی از ماندن حکومت بشار اسد به نفع سوریه خبر داد، این در حالی است که پیشتر از همکاری پ ی د و نیروهای بشار اسد در جنگ با داعش خبر‌هایی مخابره شده بود
بحران داخلی
حزب حاکم ترکیه با هدایت رجب اردوغان، پس از برگزاری انتخابات پارلمانی هفتم ژوئن، موفق به تشکیل کابینه مستقل نشد و بلافاصله بحران داخلی این کشور، گسترده شد.
بحرانی که یکشبه آغاز شد. پس از بمبگذاری در تجمع دانشجویان در شهر سوروچ، حزب کارگران کردستان به بهانه دست داشتن ترکیه در حمایت از نیروهای داعش در بمبگذاری، با حمله به پاسگاهی مرزی، دو پلیس آن کشور را به قتل رساند و و بگفته مقامات حزب عدالت و توسعه ، این خود سبب اصلی پایان پروسه سه ساله صلح و آغاز درگیری‌های داخلی ترکیه شد. ترکیه حملات هوایی خود به مواضع پ ک ک در کوهستان قندیل را آغاز و بدین ترتیب از سه ماه گذشته، درگیری‌ها در داخل خاک این کشور، گسترش یافت
حزب کارگران کردستان با تغییر تاکتیک کلاسیک و سنتی جنگ کوهستان، با کمک نیروهای درون شهری خود، به رویارویی با ارتش و نیروهای امنیتی ترکیه پرداخت.
به گفته مخالفان حزب حاکم ترکیه،نیروهای نظامی این کشور نیز، به بهانه حمله به مواضع داعش، پایگاه‌های نیروهای مدافعان خلق در کردستان سوریه را هدف قرار داد. نیروهایی که به لحاظ ایدئولوژی سیاسی و نظامی به حزب کارگران کردستان نزدیک است. اما ترکیه با روبرو شدن با انتقاد‌های بین المللی، ترجیح داد به جای نیروهای مدافع خلق در روژ آوا، جریان مادر یعنی پ ک ک را هدف قرار دهد تا علاوه بر تلاش برای جلوگیری از قدرت گیری کرد‌ها در سوریه، با ایجاد فضای ملی گرایانه ترک، تلاش کند ضربه تضعیف بر حزب دمکراتیک خلق‌ها در انتخابات اول ماه نوامبر را نیز وارد آورد.
اما، انفجارهای انتحاری در روز تجمع هواداران حزب دموکراتیک خلق‌ها با نام "صلح برای دموکراسی" شکنندگی حزب حاکم ( با در اختیار داشتن مجموع نیروهای امنیتی) را نشان داد
با پیچیده تر شدن معادله بحران سوریه پس از حضور نظامی روسیه در این کشور، ترکیه منافع خود در منطقه را بر بادمی بیند. منافعی که برای حفاظتشان، در حال حاضر، راهکاری عملی نیافته است.
ائتلاف ایران، روسیه و سوریا، آرزوی ترکیه در به قدرت رسیدن گروه‌های مورد حمایت ترکیه در سوریه را خدشه دار کرده است، انسوتر، ترکیه از حمایت روسیه از پ ک ک، دشمن دیرینه حکومت این کشور هراسان است. ائتلاف غرب و همراه ترکیه در مساله سوریه نیز، جز اظهار نظرات مقامات عالی رتبه، خود را از اتخاذ سیاستی عملی دور نگاه داشته اند
حزب حاکم ترکیه ، پس از صرف انرژی هنگفت سیاسی - نظامی چند ساله در سوریه، با حضور یک شبه روسیه در کنار بشار اسد، و همچنین روبرو شدن با مدل جدید درگیری با پ ک ک در داخل شهر‌های ترکیه در آستانه انتخابات پارلمانی و تشکیل دولت جدید، در اتخاذ سیاست خارجی جدید، خود را در بن بست سیاسی می‌‌بیند و در داخل با فضایی ملتهبی روبروست که قابلیت جنگ داخلی را دارد. گویی تعبیر خوابی که اقای اردوغان برای بشار اسد می‌‌دید، در رویاهای بشار اسد تجلی یافته است.