تانر یلدیز وزیر انرژی ترکیه گفته است به دليل شکاف سياسی روزافزون کشورش با اسرائیل بر سر درگیریهای اخیر در نوار غزه، بعيد است ترکيه قرارداد ساخت لوله انتقال گاز را با اسرائیل امضا کند.
در سال ۲۰۱۰ میلادی (۱۳۸۹ خورشیدی) و به دنبال حمله مرگبار نیروهای اسرائیلی به یک کشتی ترک، که حامل گروهی از فعالان معترض به محاصره غزه بود، روابط دوکشور به شدت رو به تیرگی گذاشت.
اما شرکتهای اسرائیلی اخیرا مذاکرات پرباری با شرکتهای خصوصی و مقامات انرژی ترکیه داشتند که به منزله بخشی از تلاشها برای بهبود روابط آسيب ديده بین دو کشور تلقی میشد.
با این حال، حمله اسرائیل به غزه در ماه ژوئیه که بیش از ۲ هزار نفر کشته برجای گذاشت، آن تلاشها را تضعیف کرد و خشم رجب طیب اردوغان نخست وزیر پیشین و رئیس جمهوری فعلی ترکیه را به همراه داشت. وی اقدامات اسرائیل را به «اقدامات هیتلر» تشبیه کرده بود.
میدان گازی اسرائیل
پس از کشف دو ميدان گازی تامار و لویاتان، بزرگترين کشف گازی دهه اخير، اسرائیل يک شبه تبدیل به یک صادرکننده بالقوه گاز طبیعی شد. تامار تولید خود را در ماه مارس ۲۰۱۳ آغاز کرد و شرکتهای پیرامون آن، قراردادهای متعدد پرسودی را در اسرائیل به امضا رساندند.
مذاکرات بین کنسرسیوم لویاتان و طرف ترک در سال گذشته به کندی پیش رفت؛ یک راهحل سیاسی همواره شرط معامله نهایی بوده است.
وزیر انرژی ترکیه روز سهشنبه (۱۸ شهريور ماه) در آنکارا گفت «برای اين که پروژههای انرژی به پيش بروند، فاجعه انسانی در غزه باید متوقف شود و اسرائیل باید با تمام عناصر یک صلح دائمی را برقرار کند.»
او در ادامه گفت «تا یک صلح دائمی و پایدار با کمک همه طرفها و با شرایط لازم برقرار نشود، امکان انجام هيچ پروژهای وجود ندارد. [در غزه] يک فاجعه انسانی صورت گرفت، که به راحتی بیشازحدی فراموش شده است.»
ترکیه زمانی نزدیکترین متحد استراتژیک اسرائیل در منطقه بود، اما اردوغان منتقد سرسخت سیاستهای اسرائیل در قبال طرف فلسطینی بود و از زمانی که جنگ غزه آغاز شد، از دولت اسرائیل به شدت انتقاد کرده است.
طرفدار فلسطینیها
در کشور عمدتا سنی ترکيه، احساسات غالب جامعه طرفدار فلسطینیها است. در ماه ژوئيه امسال، مردم ترکیه در اعتراض به حمله اسرائيل عليه غزه، بارها در خیابانهای آنکشور دست به تظاهرات زدند. اين امر موجب شد تا اسرائيل حضور دیپلماتیک خود در ترکیه را کاهش دهد.
اسرائیل و ترکیه درباره ساخت خط لوله انتقال گاز با حجم ۱۰ ميليارد متر مکعب در زیر دریا، با هزینهای که انتظار میرود سر به ۲ ميليارد و ۲۰۰ ميليون دلار بزند، در حال مذاکره هستند. قراردادی که در صورت نهایی شدن، به اسرائیل امکان دسترسی به بازار بزرگ در حال ظهور و یکی از بزرگترین بازارهای انرژی در اروپا تا سال ۲۰۲۳، را خواهد داد.
با وجود مخالفتها در محافل سیاسی و تجاری ترکیه، بازرگانان اسرائیلی هنوز هم امیدوارند که این قرارداد به موقع امضا خواهد شد.