پرزیدنت ترامپ که قرار است روز دوشنبه در دیدار با رئیس جمهوری روسیه درباره امنیت خاورمیانه و حضور ایران در سوریه گفت و گو کند، عصر یکشنبه وارد پایتخت فنلاند شد، در عین حال، بنیامین نتانیاهو اعلام کرد که درباره این دیدار با پرزیدنت ترامپ گفت و گو کرده است.
نخست وزیر اسرائیل در جلسه روز یکشنبه ۲۴ تیر کابینه دولت خود گفت که روز شنبه در آستانه ملاقات پرزیدنت ترامپ با ولادیمیر پوتین، در مکالمهای تلفنی با پرزیدنت ترامپ درباره مسائل امنیتی و دیپلماتیک در چارچوب تحولات منطقهای، که البته مهمترین آن ها سوریه و ایران است، گفت و گو کرده است.
او گفت: «همان گونه که میدانید، این مسائل در نشست روسای جمهوری آمریکا و روسیه در هلسینکی نیز مطرح خواهد شد. من، روز چهارشنبه درباره این مسائل با پرزیدنت پوتین نیز تبادل نظر کردم. من از پرزیدنت ترامپ نیز برای موضع سخت گیرانهاش علیه ایران تشکر کردم؛ زیرا از زمان اتخاذ این موضع، ما شاهد تاثیر آن بر ایران و داخل ایران بودهایم. پرزیدنت ترامپ به صراحت بر تعهدش در قبال امنیت اسرائیل و آمادگیاش برای کمک به اسرائیل در حوزههای مختلف تاکید گذاشت و من در این خصوص نیز از او تشکر کردم.»
نخست زیر اسرائیل موضوع گفت و گو با پرزیدنت ترامپ درباره ایران و سوریه را در توئیتر خود نیز به زبان فارسی شرح داد.
پرزیدنت ترامپ که در سفر اروپایی خود به سر میبرد، در حاشیه نشست ناتو اعلام کرد که میخواهد در دیدار با پرزیدنت پوتین در هلسینکی، درباره سوریه گفتگو کند.
او روز جمعه در کنفرانس خبری مشترک با نخست وزیر بریتانیا گفت: «با پرزیدنت پوتین در مورد چند مورد، از جمله ایران، سوریه و از همه مهمتر، در مورد مقابله با گسترش تسلیحات هستهای در خاورمیانه، گفتگو خواهم کرد، زیرا جلوگیری از اشاعه این تسلیحات در منطقه قابل انفجاری چون خاورمیانه امری حیاتی است.»
آمریکا پس از هفت سال تنش در سوریه، مهار نفوذ جمهوری اسلامی ایران در دوران پسا جنگ در سوریه را هدفی استراتژیک تعریف کرده است. هدفی که اسرائیل قویا از آن دفاع میکند. مقامهای آمریکا و روسیه می گویند ممکن است رهبران دو کشور در ملاقات خود برای حصول این هدف به توافقی دست یابند.
پس از سالها جنگ ویرانگر در سوریه، نظامیان ایرانی و شبه نظامیان نیابتی جمهوری اسلامی ایران از جمله حزب الله لبنان در سطحی گسترده از عراق تا سوریه و لبنان مستقر شدهاند.
بشار اسد با حمایت سیاسی و نظامی تهران و مسکو بیش از شصت درصد از خاک سوریه را از مخالفان پس گرفته است و به هر گونه خواستی برای تغییر رژیم در آن کشور پایان داده است.
جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید اخیرا گفت که مسئله استراتژیک در سوریه، اسد نیست، ایران است. اسرائیل نیز بارها هشدار داده است حضور شبه نظامیان جمهوری اسلامی ایران و نیروهای نیابتی آن را در سوریه تحمل نخواهد کرد.
نتانیاهو هفته گذشته در دیدار با ولادیمیر پوتین در مسکو تاکید کرد که نیروهای جمهوری اسلامی ایران باید خاک سوریه را ترک کنند. از سوی دیگر، علی اکبر ولایتی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی نیز که تقریبا همزمان برای دیدار با آقای پوتین به مسکو سفر کرده بود، گفت که اگر دولتهای سوریه و عراق بخواهند، ایران خاک آن کشورها را ترک خواهد کرد.
به گزارش ای بی سی، در پی کاهش نقش آمریکا در سوریه، روسیه به قدرتی بلامنازع در سرنوشت آن کشور بدل شده است. با این حال، روسیه و آمریکا، هر دو، از همکاری در سوریه و در منطقه منفعت میبرند. ایران و روسیه همسو هستند، اما همیشه منافع مشترک ندارند.
گفته می شود جمهوری اسلامی ایران بیش از هشتاد هزار شبه نظامی شیعه و شبه نظامی وفادار به خود در سوریه دارد.
ای بی سی میگوید، یکی از نتایج احتمالی ملاقات پرزیدنت ترامپ و پرزیدنت پوتین میتواند توافق بر سر اعزام نیروهای نظامی سوریه به محدوده بلندیهای جولان و خروج نیروهای ایران و حزب الله از آن منطقه باشد. اسرائیل میخواهد برای حصول چنین توافقی سوریه تضمین دهد که توافق گذشته برای برقراری منطقه غیرنظامی در بلندیهای جولان را محترم میشمارد.
روسیه از ایران خواسته است در دوران پسا جنگ در سوریه، خاک آن کشور را ترک کند، اما نمی تواند ایران را مجبور به رعایت آن کند.
مسکو، از سوی دیگر، به اندازه کافی از اهرم های فشار بر جمهوری اسلامی ایران برخوردار است تا تهران را مجبور کند، منطقه بلندی های جولان را ترک کند و شمار پایگاه های نظامی، مشاوران و کارخانههای تولید موشک خود را کاهش دهد.