لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ ایران ۱۰:۰۹

سوریه: بازتاب تنشهای ایران – عربستان


سوریه: بازتاب تنشهای ایران – عربستان
سوریه: بازتاب تنشهای ایران – عربستان

ناآرامی در سوریه نشان از پیکار بزرگتری میان ایران و عربستان سعودی برای نفوذ منطقه ای دارد.

به نظر می رسد عربستان سعودی (که سنی ها بر آن مسلط هستند) و ایران غیرعرب و شیعه، محکوم هستند در چنین وضعیتی قرار داشته باشند. دو کشور بر سر خلیج فارس سرشار از منابع نفت و گاز با یکدیگر در جدال هستند. مناسباتشان در پی حمله آمریکا به عراق بدتر شد، اما با واکنش متضاد تهران و ریاض به رویدادهای سال پیش در سراسر منطقه متشنج تر شده است.

تهران از قیامهای تونس و مصر پشتیبانی کرد، در حالی که عربستان سعودی جانب دولت آنها را گرفت. اما در مورد سوریه، ایران برای حفظ دولت بشار اسد بر قدرت می کوشد، درحالی که عربستان سعودی خواهان مسلح شدن شورشیان است.

ندیم شهادی، تحلیلگر اندیشکده چاتام هاوس در لندن می گوید دو ملت در رویکردهای به ظاهر مغایر خود تنها نیستند. به گفته او «قیامهای عرب همه را غافلگیر کرده است و هیچیک از بازیگران سیاست منسجمی نداشته اند، حتی آمریکا، یا اروپا یا روسیه. به دلیل سردرگمی و ابهام همیشه معیارهای دو گانه نمودار بوده است.»

تحلیلگران سیاسی می گویند از جمله معیارهای دو گانه ای که عربستان سعودی و ایران به کار می برند، حقوق دمکراتیک سرکوب شدگان است. هر دو اعتراضهای داخلی در کشور خود را در هم کوبیدند و سرکوب امنیتی را با وعده های افزایش هزینه های دولتی درهم می آمیزند.

در حمایت از گروهها یا مخالفت با آنها در سراسر منطقه نیز دو کشور از تاکتیکهای گوناگون استفاده می کنند. عبدالعزیز ساگر، مسئول شورای پژوهشی خلیج می گوید سوریه فقط آشکارترین بخش منافشه های غیر مستقیم در منطقه است.

ساگر گفت «ایران می خواست مطمئن شود عراق، سوریه، لبنان-حزب الله، یا آنچه ما هلال شیعه می نامیم که برای آن بسیار مهم هستند، قدرت طرف دیگر جهان عرب را که لوانت ها و منطقه خلیج است، خنثی کنند. امروز در حقیقت دو بلوک وجود دارد.»

بازتاب این دو بلوک در صحنه جهانی چنین است: آمریکا از اردوی عربستان سعودی پشتیبانی می کند و روسیه جانب ایران را دارد. اما ساگر می گوید روشن نبود که گرایشهای شیعی دولت سوریه تضمینی برای ترجیح تهران بر ریاض باشد.

رییس شورای پژوهش خلیج گفت «سعودی ها از نظر تاریخی مناسبات خوبی با سوری ها داشته اند، اما متاسفانه سوری ها به اندرز سعودی در مورد شیوه برخورد با زدوخوردها از آغاز گوش نکردند.»

تهران همچنین به نظر می رسد در مناقشه در مرز جنوبی عربستان سعودی نیز دست بالا را گرفته است. شورشیان یمن شمالی، حوتی های شیعه، مناطق نفوذ خود را گسترش داده اند.

ندیم شهادی گفت «روشن نیست تهران تا چه اندازه مستقیما از قیام حوتی پشتیبانی می کند. اما هر وقت یک مناقشه شیعه – سنی روی دهد، می بینید که رقابت سعودی – ایران خودش را نشان می دهد.»

بحرین ناحیه دیگری است که می توان بازی قدرت ایران و عربستان سعودی را شاهد بود. در آنجا ریاض در سرکوب قیامی که برخی آن را یک ناآرامی فرقه ای گروههای شیعه ناراضی دیدند، جانب دولت سنی را گرفت.

چنین مانورهایی می تواند، در تئوری، سالها طول بکشد، اما شهادی می گوید تغییر بازی ممکن است. اگر ایران، آن گونه که غرب مدعی است و تهران انکار می کند، به تولید تسلیحات اتمی نزدیک باشد، به گفته تحلیلگرانی مانند شهادی تاثیر آن بر منطقه عمیق خواهد بود.

شهادی گفت «اگر در بحرین، ابوظبی، یا کویت اتفاقی بیافتد، غرب قادر نخواهد بود مداخله کند یا از این کشورها به یکسان حمایت کند. مانند زمانی خواهد بود که تانکهای شوروی در سال ۱۹۶۸ به پراگ سرازیر شدند و غرب نتوانست کاری انجام دهد زیرا اتحاد شوروی اسلحه اتمی داشت.»

شهادی می گوید قابلیت اتمی ایران می تواند به تهران اجازه دهد با هر یک از کشورهای منطقه شبیه کاری را انجام دهد که اتحاد شوری در اروپای شرقی انجام داد.

XS
SM
MD
LG