دولت خودخوانده اسلامی، گروهی افراطی که زمانی خود را دولت اسلامی عراق و شام یا به اختصار داعش می‌نامید، به امید تشکیل خلافتی در پهنه‌ای بین رودخانه‌های فرات و دجله، بخش‌های وسیعی از شرق سوریه و عراق را به تصرف خود در آورده است.
کارشناسان مسائل منطقه بر این باورند که داعش منشعب شده از جبهه النصره است و این جبهه با پول شهروندان کویت، قطر و سعودی برای به زیر کشیدن حکومت شیعه محور متمایل به تهران بشار اسد در سوریه بوجود آمده است. در فاصله سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ میلادی و تقویت شدن جبهه النصره، گروه وابسته به القاعده، موجب شد که این گروه پس از سوریه به عراق برود، منشعب شود و دولت خودخوانده اسلامی را اعلام کند.
امروز به گزارش‌هایی برمی‌خوریم که از بازداشت و دستگیری افرادی که به قصد ملحق شدن به این گروه، به سوی کشورهای مجاور سوریه و عراق سفر می‌کنند، پرداخته می‌شود.
تیترهایی مانند: پیکارجویان دولت اسلامی از چند ماه پیش در مناطق مسلمان‌نشین و پرجمعیت جنوب آسیا برای جلب نوجوانان و جوانان دست به فعالیت‌های گسترده‌ای زده‌اند؛ پلیس بریتانیا ۹ نفر را به ظن ارتباط با تررویسم دستگیر کرد؛ دستگیری اعضای شبکه استخدام زنان در فرانسه برای اعزام به سوریه؛ یا دستگیری چند مظنون عضوگیری برای داعش اسپانیا.
این تیترها و مطالب مشابه آنها، نگرانی در بین دولتمردان کشورهای غربی از اقدامات شهروندانشان که مدتی را در خدمت داعش بوده‌اند را ایجاد کرده است.
برپایه برآورد سازمان مرکزی اطلاعات آمریکا (سی‌آی‌ای) و دو اندیشکده سوفان و مرکز بین المللی مطالعات شناختی افراط‌گرایی و خشونت سیاسی، حدود ۱۵ هزار پیکارجوی خارجی از ۸۰ کشور برای سرنگونی رژیم بشار اسد پا به سوریه گذاردند. اما گفته می‌شود که بسیاری از آنها به پیکارجویان گروه افراطی موسوم به دولت اسلامی (داعش) پیوسته‌اند. مقامات غربی نگران اقداماتی هستند که این پیکارجویان، پس از بازگشت به کشورهایشان احتمالاً انجام خواهند داد.
این نگرانی بی‌جا نیست، زیرا پس از انتشار تصاویری از اقدامات بسیار خشن در گردن زدن و تیرباران اسرا، برده داری زنان غیرمسلمان و فروش آنها، تعدادی از دختران و پسرانی که عمر خود را در کشورهای غربی سپری کرده‌اند، کماکان به این گروه می‌پیوندند.
اینفوگرافیکی که برپایه آمار رصد شده توسط سی‌آی‌ای و اندیشکده سوفان و مرکز بین‌المللی مطالعات افراط‌گرایی و خشونت سیاسی منتشر شده، تعداد پیکارجویانی که از کشورهای اروپای غربی به این گروه پیوسته‌اند، صدها تن است. اگر چه ضریب خطای این آمار ارئه نشده، اما سه رقمی بودن تعداد افرادی که به این گروه می‌پیوندند، بسیار هشداردهنده است.
از سوی دیگر کشورهای مسلمان – که با توجه به استفاده از واژه «اسلامی» در نام این گروه زیر ذره‌بین افکار عمومی جهان قرار گرفته‌اند – نیز به تکاپو افتاده و با صدور فتاوی و نامه‌های سرگشاده به شهروندان خود، غیراسلامی بودن افکار و اقدامات این گروه را همواره گوشزد کرده و به روشنگری درباره این گروه افراطی همت گمارده‌اند.
همچنین در اینفوگرافیک دیگری قلمروی این گروه در شمال عراق و سوریه نشان داده شده و اهدافی که توسط ائتلاف نیروهای بین‌المللی به رهبری ایالات متحده آمریکا مورد هدف قرار گرفته، نشان داده می‌شود.
در این نقشه، شهر کردنشین کوبانی در سوریه که امروز سر خط خبرهای جهان است، در امتداد مرزهای مشترک با ترکیه دیده می‌شود. نزدیکی این شهر به مرز ترکیه و انفعال آنکارا در کمک‌رسانی به آن شهر که در محاصره نیروهای داعش قرار گرفته نیز مورد توجه جهانیان قرار گرفته است.
معترضان کُرد در هفته‌های اخیر از ارتش ترکیه خواسته‌اند به کمک شبه‌نظامیان کرد در شهر کوبانی بشتابد که با محاصره و حملات سنگین پیکارجویان داعش مواجه هستند.
سازمان ملل متحد گفته است اگر گروه موسوم به «دولت اسلامی» بتواند شهر کوبانی را تصرف کند، احتمال وقوع «قتل عام» افرادی که هنوز در آن شهر مانده‌اند، بالا خواهد بود. تاکنون دست کم ۲۰۰ هزار نفر از ساکنان کوبانی به مرز ترکيه گريخته‌اند.
ترکیه تاکنون، با طرح استدلال‌هایی، از جمله این که کردهای کوبانی همراه با حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) برای کسب خودمختاری با آنکارا در جنگ بوده‌اند، از پیوستن به ائتلاف بین‌المللی علیه داعش خودداری کرده است.
