همه پرسی روز یکشنبه در سودان به منظور استقلال مناطق جنوبی یا باقیماندن شان در چارچوب سودان امروزی انجام می شود.
هدف از این همه پرسی برقراری آرامش میان حکومت مرکزی در شمال به رهبری اعراب مسلمان، و ساکنان عمدتا سیاه پوست و مسیحی در جنوب آن کشور و پایان دادن به سه دهه از جنگ خونین داخلی میان آن نواحی است.
به گفته مسئول یکی از حوزه های همه پرسی در جنوب سودان که یک هفته طول خواهد کشید، «این رفراندومی است که یک بار در عمر ما صورت می گیرد و بنابراین، ابراز عقیده مان برای کسب استقلال بسیار اهمیت دارد.»
برگزاری این همه پرسی یکی از مفاد توافق صلحی بود که پنج سال پیش بین حکومت مرکزی سودان و شورشیان جنوب به دست آمد و به خودمختاری جنوبی ها منجر شد. اما برگزاری آن در جنوب سودان که کم و بیش یک چهارم ایران مساحت، اما تنها ۵۰ کیلومتر راه آسفالت شده دارد، به خودی خود معضلی است. به همین دلیل، در برخی از موارد از هلیکوپترهای سازمان ملل برای نقل و انتقال صندوق های رای گیری استفاده شده است.
در همین حال، مبارزات شبه نظامیان دیگری مستقر در دارفور در غرب سودان با حکومت مرکزی آن کشور که از ۸ سال پیش شروع شد و هنوز نیز ادامه دارد، به کشته شدن تقریبا ۲۰۰ هزار نفر و آوارگی کم و بیش دو و نیم میلیون دارفوری انجامیده است.
به گفته سناتور جان کری رئیس کمیته روابط خارجی سنای ایالات متحده، «وضعیت دارفور یکی از معیارهای تعیین کننده کمیت و کیفیت روابط آتی آمریکا با سودان است. هنگام دیدار با رهبران کشورهای منطقه، دارفور همواره یکی از کلیدی ترین موضوعات مورد بحث بوده است.»
چهار میلیون نفر در جنوب سودان برای شرکت در این همه پرسی ثبت نام کرده اند و بنا به گزارش آژانس پناهندگان سازمان ملل، روزانه تقریبا دو هزار نفر از شمال به جنوب سودان می روند تا در این همه پرسی شرکت کنند.
«مرکز کارتر» به رهبری جیمی کارتر رئیس جمهوری پیشین آمریکا نیز یکصد ناظر را به حوزه های همه پرسی در داخل و خارج سودان اعزام کرده است.
بنا به اظهار تابو مبه کی، رئیس جمهوری سابق آفریقای جنوبی و رئیس کمیته ای در سازمان وحدت آفریقا مربوط به امور سودان، نوعی از خوشبینی در جنوب آن کشور حاکم شده و تقریبا همه به آن «به صورت لحظه رهائی» می نگرند.
در قطعیت نتیجه این همه پرسی همین بس که عمر حسن البشیر رئیس جمهوری سودان گفته است، اگر مردم جنوب به استقلال رای دهند، «خارطوم این نتیجه را جشن خواهد گرفت.»
سودان ۴۳ میلیون نفره، که تقریبا دو و نیم برابر ایران مساحت دارد، بزرگترین کشور در قاره آفریقا ست، که با درآمد سرانه کمی بیش از دو هزار دلار در سال، یکی از تنگدست ترین کشورهای جهان نیز به شمار می رود.