حسین جابر انصاری سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز دوشنبه هفدهم خرداد ماه گفت "سازمان همکاری اسلامی به یک اداره وزارت خارجه عربستان تبدیل شده است".
خبرگزاری رویترز روز یکشنبه تحلیلی را تحت عنوان "توسعه راهبرد ضدایرانی ریاض در فراسوی خاور میانه" منتشر کرد. در این مطلب، انگس مک‌دوال گزارشگر ارشد رویترز در ریاض می‌نویسد "از زمان روی کار آمدن ملک سلمان، عربستان سعودی از تمام ظرفیت‌های دیپلماتیک و اقتصادی خود استفاده کرده تا ایران را در منطقه و ورای آن منزوی کند."
آنگونه که از اظهارات آقای جابر انصاری برمی آید، ریاض حداقل در منزوی کردن ایران در بلوک اسلام موفق بوده است.
"رابطه بین ایران و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج (فارس) در مدار خطرناکی قرار گرفته و می‌تواند به درگیری مستقیم منتهی شود." این ارزیابی حسین موسویان، معاون پیشین دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران و پژوهشگر دانشگاه پرینستون از سطح تنش ها در منطقه است.
آقای موسویان در تحلیلی که روز جمعه (چهاردهم خرداد ماه) در نشریه هافینگتن پست منتشر شد، به نقل از یک دیپلمات اروپایی، وضعیت موجود بین ایران و عربستان سعودی را به شرایط قبل از جنگ اول جهانی در اروپا تشبیه کرد و گفت روابط دو قدرت منطقه‌ای به قدری تیره شده که متحدان هر کدام نیز خود را در آستانه یک جنگ عظیم می‌بینند.
اما یارگیری ریاض علیه تهران دیگر تنها به شیخ نشین‌های حوزه خلیج فارس محدود نمی‌شود.
مک‌دوال در تحلیل خود به به تلاش‌های ریاض برای همراه کردن پاکستان و مالزی در ائتلاف ضدتروریستی که خود بانی آن است اشاره می‌کند. تحلیلگر ارشد رویترز به نقل از مهران کامروا، استاد دانشگاه جرج تاوون در قطر می‌نویسد "از بسیاری از جهات، ابعاد رقابت بین ایران و عربستان سعودی به تدریج از محدوده خاور میانه فراتر می‌رود، که یک تحول جدید است و سابقه تاریخی ندارد."
ریاض همچنین در تلاش است تا هند را نیز به منزوی کردن ایران مجاب کند، اما تا کنون نتایج مشخصی به دست نیاورده است. بعد از سفر نارندرا مودی نخست وزیر هند به عربستان سعودی، صادرات نفت ریاض به دهلی نو افزایش یافت، اما آقای مودی همچنین قراردادی را برای توسعه بندر چابهار با ایران امضا کرد.
در پی حمله به سفارت عربستان قطع رابطه دیپلماتیک ریاض و تهران، شماری از کشورهای آفریقایی نیز به تبعیت از متحدان عرب ریاض، رابطه دیپلماتیک خود با تهران را قطع کرده‌اند.
با وجود حمایت تهران از عمر البشیر رئیس جمهور سودان، ریاض یا سرمایه گذاری ۱۱ میلیارد دلاری در سودان و نادیده گرفتن حکم جلب بین المللی عمر البشر و دعوت او به ریاض، این متحد سابق ایران را نیز به قطع رابطه با تهران واداشت.
بعد از حمله لفظی به ایران، رئیس جمهور زامبیا نیز روز دوشنبه ۳۰ ژوئن برای یک سفر رسمی وارد ریاض شد. در فاصله زمانی نسبتا کمی، جیبوتی و سومالی هم به جمع قطع کنندگان رابطه با تهران پیوستند.
خبرگزاری رویترز در ماه ژانویه به مدارکی دست یافت که نشان می‌دهد موگادیشو اندکی قبل از اعلام قطع رابطه با تهران، ۵۰ میلیون دلار به عنوان کمک بلاعوض از ریاض دریافت کرده است.
در مجموع ارزیابی ریاض این است که تا به اینجا در منزوی کردن ایران موفق بوده است. اما مهران کامروا اعتقاد دارد هنوز برای تعیین برنده یا بازنده این بازی خیلی زود است. خبرگزاری رویترز به نقل از آقای کامروا می‌نویسد، "در روابط بین الملل شما می‌توانید دوست‌هایی اجاره کنید، ولی نمی‌توانید (متحد) بخرید."
این استاد دانشگاه معتقد است پایداری و دوام این سیاست برای عربستان سعودی مورد تردید است، زیرا این پیمان‌ها مطلقا بر اساس مناسبات اقتصادی یا فنی خاص استوار هستند.
علاوه بر این، باید به خاطر داشت که چهار عضو اصلی شورای همکاری خلیج (فارس) یعنی قطر، کویت، امارات متحده عربی و عمان، علیرغم فشار ریاض روابط دیپلماتیک خود با تهران را حفظ کرده‌اند.
حسین موسویان اعتقاد دارد تنش زدایی بین ایران و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس امکان پذیر است.
او در تحلیل خود می‌نویسد، "ایران باید به نوبه خود گام‌هایی را برای کاستن از نگرانی‌های موجه امنیتی کشورهای عضو شورا بردارد و به خاطر داشته باشد که جایگزین آل سعود در عربستان آل وهاب خواهد بود."