دو روانشناس بريتانيايی در فرضيه‌ای ادعا کرده‌اند با مطالعه بر روی رفتارهای جمعی می توان از تکرار حوادثی نظير آنچه در جریان مراسم حج عمرۀ امسال در منا رخ داد و بيش از ۲ هزار نفر جان خود را از دست دادند، جلوگیری کرد.
دکتر جان دروری و آن تمپلتون دو کارشناس روانشناسی دانشگاه ساسکس بريتانيا، اخيراً ويديويی منتشر کرده اند که در آن تفاوت محسوس ميان دو رفتار مشابه در يک جمعيت انبوه، نظير مراسم طواف خانه کعبه، را نشان می‌دهد.
در گروه اول که "گروه تماس جسمی" يا بدنی نام دارد، تعداد زيادی از افراد با هويت های مختلف در یک فضای فیزیکی یا محل خاص قرار می گیرند و همزمان يک گروه ديگر نيز به نام گروه روانشناسی در محیطی مشابه قرار داده می شوند، اما گروه دوم از هويت اجتماعی مشترکی برخوردار است و همين امر تأثير به سزايی در نوع حرکت آنها داشته و باعث شده تا آنها رفتار و حرکتشان را با هم هماهنگ کنند.
آن تمپلتون، دانشجوی مقطع دکترای روانشناسی تصميم گرفت با استفاده از دو گروه از دانشجويان اين فرضيه را به بوتۀ آزمايش بگذارد. او از دو گروه از دانشجويان خواست به طرف کتابخانه حرکت کنند.
گروه اول صرفا جمعیتی بود که حضور در یک مکان خاص وجه اشتراک آنها بود. به گروه دوم کلاه‌های بیسبال داد شد تا بر سر بگذارند. بدین ترتیب آنها یک هویت اجتماعی گروهی پیدا کردند.
تمپلتون می‌گوید "از یک عده از دانشجوها با شرايط و مشخصات مشترک خواستيم به طرف ميدان کتابخانه دانشگاه راه بروند، و از آنها فيلمبرداری کرديم. بعد رفتارشان را با گروهی مقايسه کرديم که اصلاً به آنها نگفته بوديم چه کار داريم می کنيم، يا می خواهيم فيلمبرداری کنيم. بعد رفتار هر دو گروه رو با هم مقايسه کرديم."
دکتر جان دروری می‌گويد "آنها با اين آزمايش متوجه شدند که احساس می کردند بخشی از يک گروه هستند، هر چه قدر هم جمعيتشان بيشتر می‌شد، بيشتر احساس امنيت می کردند. در واقع همۀ آنهايی که گروه روانشناسی بودند، همين احساس را داشتند."
به گفتۀ دکتر دروری افراد در يک جمع وقتی صحبت از "ما" می‌کنند، از هم گروهی های خود انتظار حمايت و کمک دارند.
در سال های اخیر عربستان سعودی با صرف صدها میلیون دلار و استفاده از متخصصانی در زمینه های مهندسی، ریاضیات وشبیه سازی کامپیوتری سعی کرده امنیت زائران را تامین کند. اما به گقته دکتر دروری در این مطالعات، زائران به عنوان افراد کاملا شبیه به هم در نظر گرفته می شوند و این کافی نیست.
به گفته این کارشناس روانشناسی "در مورد حج، بايد با مطالعۀ رفتار مسلمانان سنی و شيعه شناخت و درکی از هويت آنها به دست آورد. از قبل در مورد آنها مطالعه کرد و ديد فرهنگ و هنجارهایشان چيست و چه بايد کرد و چطور می شود به بهترين وجه ممکن با آنها رفتار و برخورد کرد."
دکتر دروری معتقد است بايد با افراد گروه ارتباط برقرار کرد، چون با ارتباط برقرار کردن، نوع واکنش تغيير می کند؛ در نتيجه می توان گروهی از افراد داشت که با آنها صحبت شده و از اين طريق آنها هم با اعتماد بيشتری به دستورها و مقرارت تعيين شده از سوی مسئولان عمل می‌کنند.