امیر (ملکزاده) سلمان بن عبدالعزیز، ولیعهد عربستان سعودی که زمام وزارت دفاع و معاونت نخست وزیری کشورش را نیز در دست دارد، بازدید رسمیش از پاکستان را پایان داده است.
شماری از کارشناسان نظامی می گویند: روابط نظامی نزدیک عربستان سعودی با پاکستان، هرچند که تازگی ندارد، اما اکنون بعد تازه یی یافته است – بعد مقابله با تهدیدات ایرانی با توانایی کار برد سلاح اتمی.
شماری از خبرگان امنیتی از این بیمناک اند که پی آمدهای ناخواسته تلاش های بین المللی در راه سازشی هسته ای با ایران، احتمال دارد عربستان سعودی رقیب جمهوری اسلامی در خلیج فارس را، از راهی بیسابقه، و با سرعت، به سوی تجهیز توان نظامی خود [به سلاح اتمی] پیش براند.
علی شیرازی، سفیر پیشین پاکستان در عربستان سعودی، در گفت و گویی با رادیو «دیوا»ی «صدای آمریکا» می گوید، ریاض احتمالاً از این بیمناک است که سازشی اتمی با ایران، به تحریم های اعمال شده بر تهران پایان دهد و سران جمهوری اسلامی بتوانند برنامه بلندپروازانه خود را در نهان پیگیری کنند.
بگفته آقای شیرازی، "جمهوری اسلامی در پی دستیابی به قدرتی هسته ای است، و عربستان سعودی، به عنوان یکی از قدرت های منطقه، نمی تواند این تحول را نادیده بگیرد."
*پاکستان یار روز به روز نزدیکتر عربستان
پاکستان که یکی از بزرگترین ارتش های جهان را دارد، و تنها کشور مسلمان مجهز به سلاح اتمی است، برای یاری دادن به عربستان سعودی و نیز یاری دادن به رفع نیازهای دفاعی آن، در موقعیتی منحصر بفرد جای دارد.
«سرفراز خان»، دبیر «مرکز پژوهش های منطقه» در دانشگاه پیشاور پاکستان می گوید جمهوری اسلامی و عربستان سعودی منافعی متضاد در منطقه دارند، و اسلام آباد می تواند موضع ریاض در برابر تهران را تقویت کند:
"ریاض برای مقابله با نفوذ جمهوری اسلامی بارها جویای یاری پاکستان شده است."
بی بی سی سال گذشته گزارش داد که عربستان سعودی در برنامه سلاح های اتمی پاکستان سرمایه گذاری کرده است. اما هم ریاض، و هم اسلام آباد، این گزارش را بی پایه دانستند.
با این حال، نمی توان تکذیب کرد که روابط نظامی اسلام آباد و ریاض مستحکم است و رو به استحکام بیشتری نیز می رود. در بیانیه مشترکی که روز دوشنبه گذشته بمناسبت بازدید امیر سلمان بن عبدالعزیز از پاکستان منتشر شد، گفته شده که "دو طرف بر سر نیاز به گسترش همکاری های دو جانبه شان با یکدیگر، در زمینه های دفاعی، توافق کردند."
این همکاری می تواند شکل های گوناگونی داشته باشد؛ از جمله آموزش دیدن خلبانان سعودی زیر نظر استادان نیروی هوایی پاکستان، و استقرار نیروهای پاکستانی در عربستان سعودی برای تامین نیازهای امنیتی ریاض.
«نعمان وزیر»، تحلیلگر امور دفاعی، و یکی از فرماندهان بلندپایه پیشین نیروی هوایی پاکستان می گوید: پاکستان هم اکنون می تواند جت های جنگی از نوع جی اف – ۱۷ ثاندر (تندر) و نیز هواپیما و هلی کوپترهای آموزشی به عربستان سعودی بفروشد. بگفته «نعمان وزیر»:
"هیچ هواپیمایی برای عملیات رزمی و آموزشی بهتر از جی اف – ۱۷ ثاندر برای عربستان سعودی وجود ندارد. این هواپیما دارای قابلیت دفاع از نیروها در رزمگاه ها نیز هست."
اما در بیانیه مشترک یاد شده، از علاقه سعودی به خرید جت از پاکستان بگونه یی اخص سخنی به میان نیامده است.
*ایران تنها دلیل نزدیکی ریاض و اسلام آباد نیست
علی شیرازی همزمان یادآوری می کند که ایران تنها دلیل خواست سعودی ها برای نزدیکی با اسلام آباد نیست. سعودی ها می گویند که پاکستان به این کشور نفتخیز می تواند در قبال تهدیدات القاعده یاری دهد.
*تنش در مرزهای ایران و پاکستان
از سوی دیگر، اسلام آباد خود نیز گرفتار مشاجره ای با جمهوری اسلامی است که اکنون در تنش در مرزهای بلوچستان ایران و پاکستان بیشتر جلوه گر شده است.
ستیزه جویان مسلح بتازگی پنج دیدبان مرزی ایران را ربودند و با خود به ایالت بلوچستان پاکستان بردند. در پی این حادثه، تهران اخطار کرده است که امکان دارد نیروهایش را برای آزاد ساختن این مرزبانان ایرانی به درون خاک پاکستان گسیل کند.
پاکستان، در واکنش به این گفته ها، ابراز "نگرانی جدی" کرد، و این روابط تنش آلود با ایران احتمال دارد که ریاض و اسلام آباد را به سوی نزدیکی هر چه بیشتر با یکدیگر براند.
افزوده بر این ها، باید بیاد داشت که «محمد نوازشریف» نخست وزیر پاکستان، روابط گرم و صمیمانه ای با خاندان سلطنتی سعودی دارد. در سال ۱۹۹۹ که ژنرال پرویز مشرف در کودتایی بی خونریزی آقای «نوازشریف» را از نخست وزیری به زیر کشید و سرنگون کرد، نخست وزیر معزول همراه با خانواده اش به عربستان سعودی رفت و دوران تبعید را در آن جا میهمان خاندان سلطنتی سعودی بود.
شماری از کارشناسان نظامی می گویند: روابط نظامی نزدیک عربستان سعودی با پاکستان، هرچند که تازگی ندارد، اما اکنون بعد تازه یی یافته است – بعد مقابله با تهدیدات ایرانی با توانایی کار برد سلاح اتمی.
شماری از خبرگان امنیتی از این بیمناک اند که پی آمدهای ناخواسته تلاش های بین المللی در راه سازشی هسته ای با ایران، احتمال دارد عربستان سعودی رقیب جمهوری اسلامی در خلیج فارس را، از راهی بیسابقه، و با سرعت، به سوی تجهیز توان نظامی خود [به سلاح اتمی] پیش براند.
علی شیرازی، سفیر پیشین پاکستان در عربستان سعودی، در گفت و گویی با رادیو «دیوا»ی «صدای آمریکا» می گوید، ریاض احتمالاً از این بیمناک است که سازشی اتمی با ایران، به تحریم های اعمال شده بر تهران پایان دهد و سران جمهوری اسلامی بتوانند برنامه بلندپروازانه خود را در نهان پیگیری کنند.
بگفته آقای شیرازی، "جمهوری اسلامی در پی دستیابی به قدرتی هسته ای است، و عربستان سعودی، به عنوان یکی از قدرت های منطقه، نمی تواند این تحول را نادیده بگیرد."
*پاکستان یار روز به روز نزدیکتر عربستان
پاکستان که یکی از بزرگترین ارتش های جهان را دارد، و تنها کشور مسلمان مجهز به سلاح اتمی است، برای یاری دادن به عربستان سعودی و نیز یاری دادن به رفع نیازهای دفاعی آن، در موقعیتی منحصر بفرد جای دارد.
«سرفراز خان»، دبیر «مرکز پژوهش های منطقه» در دانشگاه پیشاور پاکستان می گوید جمهوری اسلامی و عربستان سعودی منافعی متضاد در منطقه دارند، و اسلام آباد می تواند موضع ریاض در برابر تهران را تقویت کند:
"ریاض برای مقابله با نفوذ جمهوری اسلامی بارها جویای یاری پاکستان شده است."
بی بی سی سال گذشته گزارش داد که عربستان سعودی در برنامه سلاح های اتمی پاکستان سرمایه گذاری کرده است. اما هم ریاض، و هم اسلام آباد، این گزارش را بی پایه دانستند.
با این حال، نمی توان تکذیب کرد که روابط نظامی اسلام آباد و ریاض مستحکم است و رو به استحکام بیشتری نیز می رود. در بیانیه مشترکی که روز دوشنبه گذشته بمناسبت بازدید امیر سلمان بن عبدالعزیز از پاکستان منتشر شد، گفته شده که "دو طرف بر سر نیاز به گسترش همکاری های دو جانبه شان با یکدیگر، در زمینه های دفاعی، توافق کردند."
این همکاری می تواند شکل های گوناگونی داشته باشد؛ از جمله آموزش دیدن خلبانان سعودی زیر نظر استادان نیروی هوایی پاکستان، و استقرار نیروهای پاکستانی در عربستان سعودی برای تامین نیازهای امنیتی ریاض.
«نعمان وزیر»، تحلیلگر امور دفاعی، و یکی از فرماندهان بلندپایه پیشین نیروی هوایی پاکستان می گوید: پاکستان هم اکنون می تواند جت های جنگی از نوع جی اف – ۱۷ ثاندر (تندر) و نیز هواپیما و هلی کوپترهای آموزشی به عربستان سعودی بفروشد. بگفته «نعمان وزیر»:
"هیچ هواپیمایی برای عملیات رزمی و آموزشی بهتر از جی اف – ۱۷ ثاندر برای عربستان سعودی وجود ندارد. این هواپیما دارای قابلیت دفاع از نیروها در رزمگاه ها نیز هست."
اما در بیانیه مشترک یاد شده، از علاقه سعودی به خرید جت از پاکستان بگونه یی اخص سخنی به میان نیامده است.
*ایران تنها دلیل نزدیکی ریاض و اسلام آباد نیست
علی شیرازی همزمان یادآوری می کند که ایران تنها دلیل خواست سعودی ها برای نزدیکی با اسلام آباد نیست. سعودی ها می گویند که پاکستان به این کشور نفتخیز می تواند در قبال تهدیدات القاعده یاری دهد.
*تنش در مرزهای ایران و پاکستان
از سوی دیگر، اسلام آباد خود نیز گرفتار مشاجره ای با جمهوری اسلامی است که اکنون در تنش در مرزهای بلوچستان ایران و پاکستان بیشتر جلوه گر شده است.
ستیزه جویان مسلح بتازگی پنج دیدبان مرزی ایران را ربودند و با خود به ایالت بلوچستان پاکستان بردند. در پی این حادثه، تهران اخطار کرده است که امکان دارد نیروهایش را برای آزاد ساختن این مرزبانان ایرانی به درون خاک پاکستان گسیل کند.
پاکستان، در واکنش به این گفته ها، ابراز "نگرانی جدی" کرد، و این روابط تنش آلود با ایران احتمال دارد که ریاض و اسلام آباد را به سوی نزدیکی هر چه بیشتر با یکدیگر براند.
افزوده بر این ها، باید بیاد داشت که «محمد نوازشریف» نخست وزیر پاکستان، روابط گرم و صمیمانه ای با خاندان سلطنتی سعودی دارد. در سال ۱۹۹۹ که ژنرال پرویز مشرف در کودتایی بی خونریزی آقای «نوازشریف» را از نخست وزیری به زیر کشید و سرنگون کرد، نخست وزیر معزول همراه با خانواده اش به عربستان سعودی رفت و دوران تبعید را در آن جا میهمان خاندان سلطنتی سعودی بود.