اخراج ناگهانی وزیران، و بازداشت ده ها وزیر، اعضای خاندان پادشاهی، و فرماندهان بلندپایه نظامی عربستان سعودی به فرمان محمدبن سلمان ولیعهد قدرتمند آن کشور در تاریخ ۸۵ ساله این دودمان اسرار آمیز بی سابقه است.
خبرگزاری آسوشیتدپرس روز دوشنبه در گزارشی تحلیلی با ذکر این مقدمه نوشت، ولیعهد سی و چند ساله سعودی در بالا رفتن از پلکان قدرت توقف ناپذیر به نظر می آید، در حالی که تا سه سال پیش در میان انبوه امیرزادگان این دودمان، چهره به نسبت گمنامی بیش نبود.
عبدالعزیز بن سعود در سال ۱۹۳۲ پادشاهی سعودی را بنا نهاد. از آن زمان شش پادشاه بر عربستان حکم رانده اند، که همگی پسران ملک عبدالعزیز بوده اند. خود او در سال ۱۹۵۳ درگذشت. هیچ یک از پادشاهان پیشین این کشور نفت خیز پیش از ۵۰ سالگی به این مقام نرسیدند. ملک سلمان هم اکنون ۷۹ ساله است و سه سال پیش پادشاه شد.
محمد بن سلمان برای تحکیم پایه های قدرت خویش به حربه مبارزه با فساد توسل جسته است. او شاید نخستین کسی از نسل خود باشد که قدرت پادشاهی را از آن خود می کند، در حالی که به رسم معمول و سنتی پادشاهی از برادر به برادر بعد ی می رسد. او در حال حاضر وزیر دفاع هم هست و بر برنامه های جامع اقتصادی، برنامه ریزی، امنیت و اصلاحات نظارت عالیه دارد. تا همین چند ماه پیش هم باقی ماندن او در قدرت مثل امروز روشن نبود.
در صف منتظران رسیدن به پادشاهی، محمد بن نایف نفر اول بود، اما ملک سلمان نام او را در این صف خط زد و از وزارت کشور و مقام ضدتروریستی کنار گذاشت. با آن اقدام در برابر قدرت گرفتن محمد بن سلمان رقیبان چندانی باقی نماندند. ملک سلمان پیشتر برادر ناتنی اش امیر مقرن را ازمقام ولیعهدی برکنار کرده بود. در سال ۲۰۱۵ به وی عنوان نایب ولیعهد را داد که نفر دوم در صف جانشینی بود.
در تئوری تعیین ولیعهد پادشاه پس از آن که به قدرت می رسد، با شورای بیعت است که ملک عبدالله در سال ۲۰۰۷ ایجاد کرد که پسران و نوادگان عبدالعزیز در آن عضویت دارند.اما پس از سال ۲۰۱۵ از قدرت و نفوذ آن شورا به شدت کاسته شده است.
عربستان سعودی در همه این دهه ها یک حکومت مطلقه پادشاهی باقی مانده و پادشاه تصمیم های نهایی را می گیرد. آل سعود به رغم همه اختلاف ها سعی کرده است اتحاد خود را حفظ کند و حتی در مساله جانشینی دست از اختلاف بردارد تا بتواند در برابر رؤسای قبیله ها و روحانیت پرنفوذ وهابی، با صدای واحد سخن بگوید.
به نوشته آسوشیتدپرس، بازداشت های گسترده امیران به چنان وضعی پایان داده و محمد بن سلمان را در کانون اصلاحات و مدرنی سازی در کشوری به شدت محافظه کار قرار داده است که خانه کعبه و آرامگاه پیامبر اسلام را در خود جای داده است.
