در این کشاکش ها ما نگران سرنوشت ایرانیم، ایران برای ما مهم و عزیز است و از بین رفتن سرمایه های مادی و معنوی آن موجب تاثر، باید بتوانیم در یک فضای آزاد در مورد مسائل مهم کشور صحبت کنیم و دولت هم پاسخگو باشد. این بخشی از سخنان سید محمد خاتمی رییس جمهوری سابق ایران، در جمع خانواده های روزنامه نگاران زندانی است. خانواده هایی که در این روزهای دشوار جز او کسی را نیافته اند تا به حرف هایشان گوش فرا دهد.
سید محمد خاتمی همواره منتقد، معترض و هوادار داشته، از دورانی که وزیر ارشاد بود و با اعتراض کناره گیری کرد، تا سوم خرداد ۷۶ که با ۲۰ میلیون رای به ریاست جمهوری رسید. در ۴ سال اول برخی از دوستان نزدیکش را از دست داد. حتی سعید حجاریان برای بازتولید اصلاحات به او پیشنهاد داد تا نامزد نشود و به عنوان فرصتی برای اصلاح طلبان از صحنه کناره گیری کند. او می خواست تا جناح منتقد اصلاحات را با بحران رای مواجه کند اما خاتمی به راه خود رفت و نامزد شد. در دور دوم با ۲۳ میلیون رای به پیروزی رسید. اما از دامنه انتقادها و جانبداری ها کاسته نشد.
در این دوران بود که عباس عبدی در سرمقاله ای به نام «استخوان لای زخم تا کی؟» او را بی رحمانه نقد کرد، حتی نوشت که در سال ۷۵ هم که می خواست نامزد انتخابات شود، مخالف بوده است. منظور عبدی این بود که خاتمی باید استعفا دهد و بی پرده به مردم بگوید چی کسی و یا کسانی سد راه اصلاحات و رای مردم هستند؟
فرجام کار مشخص بود. عبدی به زندان افتاد و خاتمی هم موفق نشد ادامه اصلاحات را به نامزد اصلاح طلبان بسپارد. پیروزی محمود احمدی نژاد را در انتخابات سال ۸۴ بسیاری ناشی از بحران در درون جبهه اصلاحات و مماشات خاتمی با مخالفانش قلمداد می کنند. او را دوستان و هوادارانش معتدل و مخالفانش ساختار شکن می نامند. شاید اگر روزی حجم مطالبی که در ستایش و یا حمله به او نوشته شده گردآوری شود او بتواند به یک رکورد دست پیدا کند.
در روزهایی که کسی به دادخواهی خانواده های بازداشت شدگان ۸ ماه گذشته کمتر حاضر است سخن بگوید خاتمی با آنان دیدار می کند و می کوشد با دلجویی آرامشان کند. او روز دوشنبه در دیدار با جمعی از خانواده های روزنامه نگاران بازداشت شده پس از آن که همه حرف ها را درباره کسانی که هنوز در انفرادی هستند و یا برای تنبیه به زندان رجایی شهر منتقل شده اند و یا حتی یک خودکار ندارند تا نامه ای برای خانواده های خود بنویسند را شنید، گفت هیچوقت با مصلحت اندیشی نادرست خواست مردم را دور نخواهم زد. رییس جمهوری سابق ایران تاکید کرد، می گویند رسانه ملی تنها نماینده تفکر یک جریان است و عملکردش موجب تشنج ،تفرقه و بدبینی است، هم به رسانه ظلم می کنند و هم با کسانی که مظلوم واقع شده اند، برخورد می کنند.
وی در نقد تفکر جناح دولتی در باره ۲۲ بهمن هم گفته انصا فا مردم آمدند نه به دلیل حمایت از یک جریان، که اگر بنای مقایسه باشد معلوم است که اکثریت کیست؟ اصلا ۲۲ بهمن زمان تسویه حساب و اردوکشی نیست و یک جریان نمی تواند آن را به نفع خود مصادره کند. آقای خاتمی تصریح کرده که فشارها و دستگیری ها روز به روز مشکلات را بیشتر می کند. بازداشت شدگان را آزاد کنید و اگر کسی جرمی مرتکب شده اند، در چارچوب قانون رسیدگی کنید.
رییس جمهوری سابق ایران بار دیگر تاکید کرده که ما در این کنکاکش ها برای سرنوشت ایران نگرانیم. نگران اقتصاد ایران، نگران صنعت ایران، نگران مدیریت ایران، نگران روابط بین المللی ایران. این اظهارات خاتمی همزمان شده با انتشار بیانیه شاخه زنان جبهه مشارکت که خواستار آزادی زندانیان زن شده اند. بیانیه ای که می گوید امیدواریم در آستانه نوروز هیچ خانه ای خالی از مادر و یا هیچ عزیز بازداشت شده ای نباشد. شاید خاتمی هم به این نتیجه رسیده که گوشی برای شنیدن این اظهارات وجود ندارد. او برای جمعی سخن گفته که ۸ ماه گذشته را در راهروهای دادگاه ها و روبروی زندان اوین سپری کرده اند و امیدی به عقلانیت ندارند.