محمود احمدی نژاد، رییس جمهوری اسلامی، روز یکشنبه لایحه بودجه سال ۸۹ را برای بررسی و تصویب به مجلس شورای اسلامی تقدیم کرد. بودجه ای که با دو ماه تاخیر به دست نمایندگان رسیده، نسبت به بودجه سال پیش ۳۰ در صد افزایش دارد. رییس جمهوری اسلامی در پایان حضور خود در مجلس در یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد که به زودی در برنامه زنده تلویزیونی خبر خوش هسته ای اعلام خواهد کرد.
بودجه نویسی در ایران پس از انقلاب به یک معضل جدی تبدیل شده است. در حالی که مدیران انقلابی می کوشیدند بودجه را با نگاهی عوام گرایانه و یا عدالت مدار تدوین کنند، سازمان برنامه و بودجه که باید وظیفه مهم تدوین بودجه را انجام می داد با هرگونه تفسیری که منجر به پذیرش تعهد غیرکارشناسی می شد، مخالفت می کرد. هرچند در سالهای جنگ این مباحث کمتر در رسانه ها مطرح می شد اما در سالهای پس از آن به ویژه در زمان سقوط قیمت نفت به عنوان اصلی ترین منبع درآمد دولت در آغاز دهه ۷۰ شمسی نوع نگاه در تدوین بودجه به یک بحث جدی تبدیل شد.
دورانی که قرار بود ویرانی های دوران جنگ بازسازی شود در آمد دولت هاشمی رفسنجانی از فروش نفت به کمترین در تاریخ معاصر رسید. هر بشکه نفت ۶ دلار. در حالی که در دوران ریاست جمهوری خاتمی افزایش بهای نفت دولت را با انباشت نقدینگی مواجه کرد و بهای نفت از مرز ۲۰ دلار در هر بشکه فراتر رفت. سیری صعودی که تا امروز هم ادامه داشته است.
محصول تدبیر مدیران اقتصادی دوران خاتمی ایجاد صندوق ذخیره ارزی برای پس انداز درآمد مازاد حاصل از فروش نفت و اختصاص آن به طرح های عمرانی بود. صندوقی که میزان دارایی آن در سالهای گذشته همواره مورد مناقشه بوده است.
دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد با دو حادثه در عرصه بودجه کشور همراه بود. اول افزایش بهای نفت به بیش از ۱۴۰ دلار و دوم انحلال سازمان برنامه و بودجه. سازمانی که کارشناسان بسیاری از معضلات کنونی اقتصادی ایران را ناشی از فقدان آن در حوزه تدوین بودجه می دانند.
اما در حالی که نفت به عنوان اصلی ترین منبع درآمد دولت در ایران هنوز در روزهای طلایی به سر می برد، اقتصاد جمهوری اسلامی با تورم، بیکاری، گرانی و کاهش ارزش ریال دست و پنجه نرم می کند. شاید آن چه در سالهای گذشته بیش از هر زمان دیگری جایگاه مفقود شده سازمان برنامه و بودجه را یادآوری می کند، زمان تقدیم بودجه به مجلس است که تقریبا به موقع نمی رسد و تاخیر دارد از جمله بودجه سال ۸۹ که دیروز با دو ماه تاخیر به مجلس رسید. برخی نمایندگان معتقدند که این تاخیر عمدی است تا مجلس فرصت کمتری برای بررسی و تصویب داشته باشد.
بودجه ۳۶۸ میلیارد تومانی سال ۸۹ نسبت به بودجه سال قبل ۳۰ درصد افزایش نشان می دهد، در حالی که دولت اگر از حجم تعهدات خود در قبال دستگاه های دولتی کم می کرد باید این افزایش صورت نمی گرفت. بودجه ای که قیمت دلار را ۹۸۰ تومان و بهای هر بشکه نفت را ۶۰ دلار محاسبه کرده است.
احمدی نژاد دیروز تاکید کرده بود که دولت به قدر کافی کار کارشناسی انجام داده و از حجم کار مجلس کم کرده است. اما رییس جمهوری در پایان جلسه مجلس در کنفرانس مطبوعاتی افزون بر بودجه در مورد فعالیت هسته ای ایران سخن گفت. خبری جدید و پربازتاب. او گفت که به زودی در یک برنامه زنده تلویزیونی خبر خوش هسته ای در مورد تولید سوخت ۲۰ درصد را اعلام خواهد کرد. آن چه رییس جمهوری اسلامی دیروز به عنوان خبر خوش نام برد مناقشه جدی غرب با تهران در مورد غنی سازی اورانیوم است. پروسه ای که از نظر غرب یک گام ایران را به فناوری هسته ای نزدیک تر می کند. این که جمهوری اسلامی قصد دارد به مذاکره ادامه دهد و یا میز مذاکره را ترک کرده پس از اعلام این خبر می توان در موردش گمانه زنی کرد.
جمعه ۴ خرداد ۱۴۰۳ ایران ۱۵:۴۶