دولت حسن روحانی با چه چالشهایی روبرو خواهد بود و توانایی دولت او برای برآوردن مطالبات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و حقوق بشری را چگونه ارزیابی می کنید؟
پاسخ علیرضا کیانی – فعال جنبش دانشجویی – واشنگتن دی سی:
روحانی، خامنه ای؛ چالشی بنیادین
تصور کنید شما با یک بیمار سرطانی مواجه هستید. آیا برای درمان درصدد رفع غده ی سرطانی برمی آیید یا به او صرفا داروی تقویتی می خورانید؟ این مثالی است که من در جاهای دیگر هم درباره ی ساختار غیردموکراتیک جمهوری اسلامی به کار برده ام. من ساختار دیکتاتورپرور جمهوری اسلامی را ساختاری سرطانی می دانم که جز با اصلاحات ساختاری در حوزه ی حقیقی و حقوقی درمان نمی شود. برای آن که شفاف تر سخن بگویم منظور من از اصلاحات ساختاری، حذف اصول غیردموکراتیک قانون اساسی، خصوصا اصل مربوط به ولایت فقیه است که حق ویژه ی حکمرانی را برای روحانیون و آن هم روحانیون صاحب صلاحیت از منظر حکومت، قائل شده است. می دانیم که ولی فقیه چه دست بازی در فشل کردن نهادهای انتخابی نظام دارد و از جمله ی این نهادها نهاد ریاست جمهوری است که با رای مستقیم مردم انتخاب می شود و البته نباید فراموش کنیم که تغییر این قانون غیردموکراتیک جز با اذن رهبری، از لحاظ حقوقی امکان پذیر نیست.
حال درباره ی دولت حسن روحانی هم مساله اینجاست که چالش هایی که الان جامعه ی ایران با آن رو به روست چالشهایی ست که مستقیم یا غیرمستقیم به رهبری نظام بر می گردد. من محمود احمدی نژاد را نماینده ی آقای خامنه ای برای اجرای منویات رهبری می دانم. البته نماینده ای که بعدا سر به نافرمانی گذاشت.
اما این در اصل موضوع تفاوتی ایجاد نمی کند. چالش عظیم هسته ای که کشور را با بحران تحریم ها رو به رو کرده است، حمایت از حکومت سوریه و شخص بشار اسد که موجب بی اعتباری ایران در سطح منطقه و هدررفتن میلیون ها دلار سرمایه ی ملی کشور شده است، سرکوب معترضان و شدیدا دانشجویان و زندانی کردن و ستاره دار کردن و منع از تحصیل و تفکیک جنسیتی، ممیزی کتاب و تعطیلی روزنامه ها و بستن نهادهای صنفی، فعالیت های فاسد اقتصادی نهادهای نظامی چون سپاه و دیگر نهادهای زیرنظررهبری که پاسخگو هم نیستند، همه و همه از مسائل عمده ی کشور هستند که خامنه ای یا آن ها را اجرا می کند یا برایشان دست به گفتمان سازی می زند و از آن حمایت می کند.
پس حسن روحانی میراث احمدی نژاد را تحویل نمی گیرد. وی با عملکرد هشت سال اخیر خامنه ای رو به روست و در اینجا به بخش دوم سوال شما می رسیم که آیا روحانی توان حل این مشکلات و برآوردن مطالباتی که به دنبال آنها می آید را دارد؟ من به این قضیه مشکوکم. چون فکر می کنم خود حسن روحانی چندان همراه با مطالبات دموکراتیک گروه های منتقد نباشد. در سابقه ی حسن روحانی نقطه ی درخشانی در حمایت از مطالبات دموکراتیک دیده نمی شود که بماند در جهت عکس آن هم کوشیده است. همچنین من شک ندارم از روز شروع فعالیت روحانی به عنوان رییس جمهور، بلایی که سر خاتمی و دولت وی آمد، بر سر دولت روحانی نیز نازل می شود و آن هم شروع به کار دوباره ی نهادهای موازی ست که اصلی ترین کارویژه شان خنثی سازی تلاش های احتمالی اصلاح طلبانه ی دولت است و البته از حمایت سفت و سخت خامنه ای هم برخوردارند.
من راهی که پیشنهاد می کنم این است که گروه های منتقد از تضاد احتمالی دوباره بین نهادهای انتخابی و نهادهای انتصابی نظام بهره بجویند و برای خود فضای تنفسی فراهم کنند تا بتوانند خیابان ها را دوباره فتح کنند و اصلی ترین لازمه ی این سخن، عدم استحاله در روحانی و دولت وی است.
پاسخ علیرضا کیانی – فعال جنبش دانشجویی – واشنگتن دی سی:
روحانی، خامنه ای؛ چالشی بنیادین
تصور کنید شما با یک بیمار سرطانی مواجه هستید. آیا برای درمان درصدد رفع غده ی سرطانی برمی آیید یا به او صرفا داروی تقویتی می خورانید؟ این مثالی است که من در جاهای دیگر هم درباره ی ساختار غیردموکراتیک جمهوری اسلامی به کار برده ام. من ساختار دیکتاتورپرور جمهوری اسلامی را ساختاری سرطانی می دانم که جز با اصلاحات ساختاری در حوزه ی حقیقی و حقوقی درمان نمی شود. برای آن که شفاف تر سخن بگویم منظور من از اصلاحات ساختاری، حذف اصول غیردموکراتیک قانون اساسی، خصوصا اصل مربوط به ولایت فقیه است که حق ویژه ی حکمرانی را برای روحانیون و آن هم روحانیون صاحب صلاحیت از منظر حکومت، قائل شده است. می دانیم که ولی فقیه چه دست بازی در فشل کردن نهادهای انتخابی نظام دارد و از جمله ی این نهادها نهاد ریاست جمهوری است که با رای مستقیم مردم انتخاب می شود و البته نباید فراموش کنیم که تغییر این قانون غیردموکراتیک جز با اذن رهبری، از لحاظ حقوقی امکان پذیر نیست.
حال درباره ی دولت حسن روحانی هم مساله اینجاست که چالش هایی که الان جامعه ی ایران با آن رو به روست چالشهایی ست که مستقیم یا غیرمستقیم به رهبری نظام بر می گردد. من محمود احمدی نژاد را نماینده ی آقای خامنه ای برای اجرای منویات رهبری می دانم. البته نماینده ای که بعدا سر به نافرمانی گذاشت.
اما این در اصل موضوع تفاوتی ایجاد نمی کند. چالش عظیم هسته ای که کشور را با بحران تحریم ها رو به رو کرده است، حمایت از حکومت سوریه و شخص بشار اسد که موجب بی اعتباری ایران در سطح منطقه و هدررفتن میلیون ها دلار سرمایه ی ملی کشور شده است، سرکوب معترضان و شدیدا دانشجویان و زندانی کردن و ستاره دار کردن و منع از تحصیل و تفکیک جنسیتی، ممیزی کتاب و تعطیلی روزنامه ها و بستن نهادهای صنفی، فعالیت های فاسد اقتصادی نهادهای نظامی چون سپاه و دیگر نهادهای زیرنظررهبری که پاسخگو هم نیستند، همه و همه از مسائل عمده ی کشور هستند که خامنه ای یا آن ها را اجرا می کند یا برایشان دست به گفتمان سازی می زند و از آن حمایت می کند.
پس حسن روحانی میراث احمدی نژاد را تحویل نمی گیرد. وی با عملکرد هشت سال اخیر خامنه ای رو به روست و در اینجا به بخش دوم سوال شما می رسیم که آیا روحانی توان حل این مشکلات و برآوردن مطالباتی که به دنبال آنها می آید را دارد؟ من به این قضیه مشکوکم. چون فکر می کنم خود حسن روحانی چندان همراه با مطالبات دموکراتیک گروه های منتقد نباشد. در سابقه ی حسن روحانی نقطه ی درخشانی در حمایت از مطالبات دموکراتیک دیده نمی شود که بماند در جهت عکس آن هم کوشیده است. همچنین من شک ندارم از روز شروع فعالیت روحانی به عنوان رییس جمهور، بلایی که سر خاتمی و دولت وی آمد، بر سر دولت روحانی نیز نازل می شود و آن هم شروع به کار دوباره ی نهادهای موازی ست که اصلی ترین کارویژه شان خنثی سازی تلاش های احتمالی اصلاح طلبانه ی دولت است و البته از حمایت سفت و سخت خامنه ای هم برخوردارند.
من راهی که پیشنهاد می کنم این است که گروه های منتقد از تضاد احتمالی دوباره بین نهادهای انتخابی و نهادهای انتصابی نظام بهره بجویند و برای خود فضای تنفسی فراهم کنند تا بتوانند خیابان ها را دوباره فتح کنند و اصلی ترین لازمه ی این سخن، عدم استحاله در روحانی و دولت وی است.