اقدام دولت عراق در بازداشت یک رهبر شبه نظامیان عراقی مورد حمایت ایران باعث رویارویی شبه نظامیان با دولت مصطفی کاظمی، نخست وزیر عراق شد.
به نوشته روزنامه نیویورک تایمز، این فرمانده شبه نظامی، روز چهارشنبه ۵ خرداد بازداشت شد. در پی این اقدام، شبه نظامیان مورد حمایت ایران در داخل و اطراف منطقه سبز بغداد که به شدت محافظت شده است، قدرت خود را به نمایش گذاشتند تا او را آزاد کنند.
نیویورک تایمز می گوید در قلب تقابل دولت و شبه نظامیان این موضوع قرار دارد که چه کسی کنترل امنیت را در دست دارد.
آقای کاظمی وقتی در ماه مه سال گذشته به قدرت رسید وعده داده بود که شبه نظامیان عراقی را که در شکل ده ها گروه فعالیت دارند، تحت کنترل در آورد. این شبه نظامیان روز کاغذ تحت فرماندهی دولت عراق هستند ولی در عمل ظاهرا ثابت شده است کنترل آنها برای کاظمی غیرممکن است.
شبه نظامیان عراقی حدود هفت سال پیش (۲۰۱۴) برای مبارزه با «دولت اسلامی» یا داعش ظاهر شدند و حالا در بخش‌های مختلفی از ساختار امنیتی عراق ریشه دوانده اند.
وزارت کشور عراق، حکم بازداشتی را در ارتباط با قتل دو فعال عراقی که به ضرب گلوله در کربلا کشته شدند، صادر کرد. یکی از آنها ۱۹ اردیبهشت (۹ ماه مه) به دست مردان موتور سوار مسلح به قتل رسید. او زمستان گذشته یک سوءقصد جان به در برده بود.
این حکم بازداشت که حدود یک هفته قبل صادر شد، قاسم مصلح، یک رهبر شبه نظامیان عراقی، را به جرائم مندرج در قانون ضدتروریسم عراق متهم می کند. به نوشته نیویورک تایمز، یک مقام امنیتی عراق و یک مقام نخست وزیری عراق تایید کرده اند که آقای مصلح که اهل کربلا است، متهم شده که فرمان قتل این فعالان را صادر کرده است.
اعتراضات عمدتا سکولار عراقی که دو سال پیش در بخش های مختلف عراق از جمله مناطق شیعه نشین جنوب روی داد، تهدیدی علیه موجودیت شبه نظامیان مورد حمایت ایران است. معترضان عراقی خواستار کاهش مداخله های ایران شده اند.
پس از آنکه نیروهای وزارت کشور عراق آقای مصلح را بازداشت کردند، گروه كتائب حزب الله، یکی از شبه نظامیان اصلی مورد حمایت ایران این دستگیری را یک گروگان گیری خواند و گفت آن را تحمل نخواهد شد و طی چند ساعت، شبه نظامیان این گروه یکی از ورودی های منطقه سبز بغداد را که سفارت آمریکا و بسیاری از ساختمان های دولتی در آن قرار دارند، تصرف کردند. به نوشته نیویورک تایمز، نیروهای ویژه عراقی که معمولا کنترل ورودی ها را در دست دارند، ظاهرا عقب نشینی کردند و شبه نظامیان با پرچم‌ها و راکت‌انداز‌های خود، آنجا قرار گرفتند. آنها همچنین برخی از ساختمان های دولتی از جمله محلی که گمان می‌رود اقامتگاه نخست وزیر عراق در منطقه سبز است، محاصره کردند.
به نوشته نیویورک تایمز، شبه نظامیان عراقی، پس از آنکه گزارش شد آقای مصلح از سوی نیروهای دولتی عراق به نیروهای حشد الشعبی، تحویل داده شد، عقب نشینی کردند. نیویورک تایمز می نویسد که تحویل آقای مصلح از سوی یک مقام سازمان امنیت ملی عراق که مایل به افشای نامش نبود شرح داده شد و چند مقام حشد الشعبی نیز گفتند که آقای مصلح حالا پیش آنها است.
مصطفی کاظمی، این نمایش قدرت از سوی شبه نظامیان را «یک نقض جدی قانون اساسی عراق» توصیف کرده است. نظر عمومی این است که نخست وزیر عراق که زمانی رئیس اطلاعات عراق بود، می خواهد برای بار دوم نیز به سمت نخست وزیری برسد و بازگرداندن آقای مصلح به شبه نظامیان یک عقب نشینی جدی برای او به شمار می رود.
آقای مصلح فرمانده حدود دو هزار نیروی شبه نظامی مستقر در نزدیکی مرز عراق و سوریه است و رئیس فرماندهی عملیات حشد الشعبی در استان غربی انبار است. حشد الشعبی متشکل از ده ها گروه شبه نظامی عراقی است. نیویورک تایمز می گوید مشخص نیست برای آقای مصلح چه اتفاقی رخ خواهد داد، اما یکی از احتمالات این است که شبه نظامیان عراقی او را به ایران منتقل خواهند کرد تا از پیگرد قضایی در عراق فرار کند.