انستیتوی حقوق بشر کانون وکلای بینالمللی در نشستی مجازی، به موضوع حمایت از روزنامه نگاران در معرض خطر پرداخت. این نشست بعد از انتشار گزارشی برگزار شد که به «ترویج و حمایت از آزادی مطبوعات با تقویت حمایت کنسولی از روزنامه نگاران در معرض خطر» اشاره داشت.
در نشستی که روز دوشنبه به عنوان بخشی از کنفرانس جهانی آزادی رسانه به میزبانی کانادا و بوتسوانا برگزار شد، مدیر اجرایی بنیاد جیمز فولی اجرای مراسم را بر عهده داشت. جیمز فولی نخستین روزنامه نگار و گروگان غربی بود که توسط داعش گردن زده شد.
در این نشست در مورد اهمیت وجود چهارچوبی محکم و منسجم برای حمایت کنسولی از حقوق روزنامهنگاران و مسئولیتپذیری و پاسخگویی کشور محل زندگی روزنامهنگار و کشور میزبان، یعنی جایی که روزنامهنگار از آنجا گزارش میدهد، گفتگو شد.
مسیح علینژاد، مجری و مفسر برنامه تبلت صدای آمریکا، در این نشست مجازی سخنان خود را با اشاره به تجربههای شخصی خود به عنوان یک روزنامهنگار در ایران آغاز کرد و از سرکوب، بازداشت، و شکنجه روزنامهنگاران توسط رژیم جمهوری اسلامی ایران و دستگاه قضایی آن، از جمله قاضی سعید مرتضوی و موضوع «قتل بیرحمانه» زهرا کاظمی، عکاس ایرانی-کانادایی، گفت. مسیح علینژاد همچنین به خطراتی که روزنامهنگاران ایرانی را در خارج از ایران تهدید میکند، اشاره کرد.
خانم علینژاد با اشاره به این که «در جمهوری اسلامی ایران مطبوعات آزاد وجود ندارد» تأکید کرد که رسانههای دولتی ایران بازتابدهنده جامعه نیستند. وی گفت که ایرانیها با استفاده از شبکههای اجتماعی، هر کدام یک رسانه شدهاند؛ اما آنها نیز با عواقبی چون مجازات مرگ روبرو میشوند.
خانم علینژاد همچنین به راهاندازی هشتگ «دوربین ما اسلحه ما» و مجازات ده سال زندان برای کسانی که برای او فیلم بفرستند، اشاره کرد. او همچنین به موارد متعدد نقض آزادی بیان در ایران اشاره کرد از جمله صبا کردافشاری که به ۲۴ سال حبس محکوم شده است. خانم علینژاد گفت: «این افراد از شبکههای اجتماعی استفاده کردند تا سانسور را بشکنند.» مسیح علینژاد ضمن اشاره به بازداشت برادرش و حکم ۸ سال زندان برای او گفت: «من سکوت نخواهم کرد.»
امل کلونی، وکیل حقوق بشر بین المللی و فرستاده پیشین بریتانیا در امور آزادی رسانه، یکی دیگر از افرادی بود که در این جلسه سخنرانی کرد. خانم کلونی نیز به موارد متعدد نقض آزادی روزنامهنگاران در فیلیپین، هنگکنگ، بلاروس، و چین اشاره کرد و گفت: «محافظت از آزادی مطبوعات تنها زمانی میسر است که دولتهایی که حقوق بشر را محترم میشمارند در برابر دولتهایی که آن را زیر پا میگذارند، بایستند.»
امل کلونی با اشاره به اقدام بریتانیا در تحریم چند شهروند عربستان سعودی در رابطه با قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار منتقد سعودی، و نیز مقامات بلاروس در رابطه با روزنامهنگاران، اعمال تحریم را یکی از راهکارهای مقابله با آزار روزنامهنگاران دانست. خانم کلونی همچنین خواستار محافظت حقوقی و حمایت کنسولی و دیپلماتیک از خبرنگارانی شد که برای تهیه گزارش به کشورهای دیگر سفر میکنند و در آنجا مورد آزار و اذیت قرار میگیرند.
اروین کاتلر، وزیر سابق دادگستری کانادا و نویسنده گزارش «یک نگرانی فوری: ترویج و حمایت از آزادی مطبوعات با تقویت حمایت کنسولی از روزنامه نگاران در معرض خطر» به تهدید فزاینده علیه روزنامهنگاران در دوران شیوع ویروس کرونا اشاره کرد و خواستار تقویت حمایت کنسولی از روزنامهنگارانی شد که در معرض خطر هستند. آقای کاتلر به چهار توصیه مهم این گزارش - از جمله مسئولیتهایی که دولتها در قبال روزنامهنگاران خود دارند و مسئولیت قانونی که دولت میزبان بر عهده دارد و بر اساس قوانین بینالمللی باید مستقل از حمایت قانونی کشور مبدأ باشد - اشاره کرد. آقای کاتلر اراده سیاسی را یکی از مؤلفههای مهم در تضمین حقوق روزنامهنگاران در سراسر جهان دانست و گفت: «کشورهای دموکراتیک در این زمینه مسئولیت ویژهای دارند.»
بارونس هلینا کندی، رئیس کانون وکلای بینالمللی، از اهمیت محافظت بر ای روزنامهنگارانی که در معرض خطر شدید قرار دارند سخن گفت. خانم کندی گفت: «از زمان آغاز شیوع کرونا تاکنون ۴۷۳ مورد نقض آزادی رسانهها، شامل ۲۶۵ مورد بازداشت و ۱۰۲ مورد حمله، و همین طور تهدید به حمله و ارعاب روزنامهنگاران از گوشه و کنار جهان گزارش شده است.»
بارونس هلینا کندی خواستار تأمین امنیت روزنامهنگاران به ویژه در کشورهایی شد که پشت شیوع کرونا پنهان شده و به سرکوب روزنامهنگاران ادامه میدهند. او تأکید کرد که قوانین حمایت از حقوق روزنامهنگاران بازداشتی باید شفاف باشد و از سوی کشور مبدأ و کشور میزبان به رسمیت شناخته شوند.
جان یگینسو، استاد حقوق بینالملل در این پنل، به برخی از چالشهای فراروی آزادی رسانه اشاره کرد. او گفت: «در جهان امروز، روزنامهنگارانی که در مکانهای پرخطر - یعنی کشورهایی که در آنها از آزادی روزنامهنگاران محافظت نمیشود - کار میکنند و انتخاب کردهاند که در مورد جرائم و فساد سیاسی گزارش دهند، به اندازه روزنامهنگارانی که در مناطق جنگی فعالیت میکنند، و شاید حتی بیشتر، در خطر هستند.» وی تاکید کرد که شیوع ویروس کرونا نیز تهدید علیه امنیت روزنامهنگاران را بیشتر به خطر انداخته است.
آقای یگینسو به بازداشتهای غیرقانونی و خودسرانه از جمله لیلا دلیما در فیلیپین، عثمان کاوالا در ترکیه، و نازنین زاغری در ایران اشاره کرد و گفت که حمایتهای معنادار کنسولی باعث میشود دولتها پیش از هر اقدامی به پیامدهای آن فکر کنند.
دولت ایالات متحده بارها فساد، فقدان آزادی بیان، فقدان عدالت، و وعدههای عمل نشده از سوی مقامات جمهوری اسلامی را محکوم کرده است.
چندی پیش وزارت خارجه آمریکا در چند توئیت نوشته بود: «آیت الله خمینی ۴۰ سال پیش وعده آزادی بیان و آزادی مطبوعات را داد. امروز، ایران یکی از سرکوب شده ترین فضاهای رسانه ای را دارد. رژیم حاکم تنها ۴۰ سال شکست به بار آورده است.»