علی نادرزاد، گزارشگر سینمایی - اصول اخلاق، نزاکت اجتماعی و آبروی اجتماعی منتج از عناصر مهم فرهنگی ایرانیان است.
آبروی هر کس بر اساس روشهای اخلاقی او، از جمله مبادی آداب بودن شناخته می شود. این تم فرهنگی در فیلم جدید اصغر فرهادی موضوع اصلی است. شخصیت فیلم فردی است نقاش که بر اثر ورشکستگی در معرض پایمال شدن آبروی خود و همسر آیندهاش قرار میگیرد.
ساختههای فرهادی فیلمهایی به شدت هوشیارانه، عقلانی و منطقی هستند. «دربارۀ الی» و «جدایی نادر از سیمین» به عنوان لحظات مهم و درخشان از زندگی حرفهای او باقی میمانند و این کارگردان ایرانی متولد ۱۹۷۴ جایگاهی استثنایی در کنار کیمیایی، کیارستمی و جعفر پناهی مییابد. فیلم قهرمان نیز دارای بسی پیچ و تاب است، ولی به صورت قابل پیش بینی.
شخصیت اصلی رحیم نام دارد (و امیر جدیدی در نقش رحیم، به خاطر بازی در این فیلم دارای شهرت بین المللی شده) که فردی است سادهلوح، بی خبر از راه و چاه زندگی، و دچار یأس کامل. این خصوصیات باعث می شود که رحیم یک رشته تصمیم های فاجعه برانگیز بگیرد که تاثیرات سنگینی بر روی نزدیکانش خواهد گذاشت.
در جامعه ایران حفظ آبرو واجب است، به خصوص در میان مردم طبقات پایینتر جامعه. در حالی که با دیدن این فیلم در می یابیم که شاید عملگرایی روش بهتری در زندگی رحیم میبود.
رحیم که بعضی اوقات لبخند احمقانهای بر لب دارد و در بیشتر مواقع قیافهای اخم آلود دارد، کسی نیست که بتواند با ماجرای بی آبرویی مواجه شود.
او که نتوانسته بدهیهایش را بپردازد محکوم و زندانی میشود. پس از مدتی کوتاه به او مرخصی میدهند و موقتاً از زندان خارج می شود. نقشهای می کشد که آبروی از دست رفته ناشی از بدهکاری خویش را ترمیم کند.
رحیم کیف دستی خانمی را پیدا می کند که پر از سکههای طلاست. ابتدا سعی میکند سکه ها را بفروشد تا قرضی را که باعث زندانی شدنش شده بپردازد. بعد نظرش عوض میشود و فکر میکند با استفاده از این موقعیت میتواند نه فقط آبروی از دست رفته را بازگرداند، بلکه قهرمان هم بشود، به این صورت که کاری کند که همه تصور کنند او که بر اثر نپرداختن بدهیاش زندانی شده، با وجود احتیاجی که به پول دارد، اما کیف پر از سکههای طلایی را که یافته به صاحبش برگردانده.
طولی نمیکشد که مصاحبههای تلویزیونی با او درباره بازگرداندن کیف پر از طلا به صاحبش شروع میشود. و به نظر میرسد نوعی کسب مجدد آبرو امکان پذیر است، یا مسائل دیگری در راه است...
فرهادی در تمام لحظات فیلم کاملا بر اوضاع مسلط است، چه در زمانی که اوضاع برای رحیم بهتر میشود و چه وقتی که اوضاع از هم میپاشد، نشان میدهد کارگردانی فوق العاده است. جزئیات و چارچوب پیچیده داستان را طرح و دنبال میکند و اجازه نمیدهد اندکی از وقایع نادیده و ناگفته بماند.
مفهوم آبرو که در «قهرمان» خط روایت اساسی است، چنان اهمیتی در فیلم پیدا میکند که درک آن برای من به عنوان یک ایرانی تبار که در غرب متولد و بزرگ شدهام و زندگی میکنم، و طبیعتاً برای بینندگان غیر ایرانی این فیلم، سخت است؛ با این همه باید گفت که فیلم آنچنان استادانه روایت شده که جز تعظیم در مقابل کارگردان کاری نمی توان کرد.
* این گزارش تنها به منظور آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.