لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳ ایران ۱۲:۳۱

نسخه – سوال از شما، پاسخ از ما‌ | آیا ویروس کرونا از طریق هوا و بدون عطسه و سرفه هم منتقل می‌شود؟


نسخه
نسخه

هر هفته می‌توانید سوالات پزشکی خود را برای طرح با دکتر شیده رضایی برای صدای آمریکا به آدرس@sendvoa در تلگرام ما (کلیک کنید) بفرستید.

سوال | در خبرها شنیدم که دانشمندان نامه نوشتند و گفتند که ویروس از راه هوا منتقل می‌شود. مگر قبلا هم با عطسه و‌سرفه در هوا پخش نمی‌شد؟ یعنی آیا الان خطرناک تر شده؟ چه‌کار باید بکنیم؟

پاسخ | دکتر شیده رضایی: اطلاعات شما و نگرانی تان درباره انتقال ویروس جدید کرونا، از طریق ذرات معلق در هوا (علاوه بر ترشحات تنفسی و تماس با سطوح آلوده)، درست و منطبق بر یافته های علمی است. سازمان جهانی بهداشت، اخیرا و در پاسخ به نامه ۲۳۹ نفر از دانشمندان جهان، در راهنمایعمل قبلی خود تجدید نظر و اعلام کرد مطالعات موردی نشان داده است که ویروس سارس کووی-۲ (یا کروناویروس نوظهور)، در موارد معدود از طریق ذرات ریز معلق در هوا یا آئروسل، منتقل شده و تا به حال، موجب پیدایش چند کانون مجزای همه گیری کووید ۱۹، در افراد حاضر در رستوران، سالن ورزش و گروه کر کلیسا شده است.

تحقیق بیشتر در این چند مورد مشخص روشن کرده است که برخلاف فرضیه های قبلی، ویروس برای زنده ماندن در محیط و انتشار از فردی به فرد دیگر، الزاما به قطرات و ترشحات تنفسی نیاز ندارد و می‌تواند به صورت ذرات بسیار ریز همراه با هوا منتقل شود. ویژگی مشترک همه اماکنی که تابحال، ویروس از طریق ذرات ریز معلق در هوا منتشر شده است، سربسته بودن محیط، متراکم بودن جمعیت، تهویه ناکافی یا نامناسب، و حضور افراد بدون ماسک برای مدت طولانی تر از ۱۵ تا ۳۰ دقیقه است.

اما چرا انتقال ویروس از طریق ذرات معلق در هوا یا آئروسل، موجب افزایش خطرِ انتشار و نگرانی شدید متخصصان و مردم می‌شود؟ دلیل این امر، تسهیل و افزایش سرعت و دامنه آلودگی توسط افراد آلوده به ویروس، به ویژه افراد اَبَرناقل یا Super Spreaderاست. اَبَرناقل ها، افراد بیمار یا آلوده به یک عامل عفونی هستند که به طور متوسط، ۴ تا ۵ برابر دیگر بیماران، قدرت آلوده کنندگی دیگران را دارند و معمولا نشانه های بیماری در آنها خفیف است یا وجود ندارد.

در مورد خاص سوال شما، باید تاکید کنم که سرایت از طریق ذرات معلق در هوا، سریع ترین و گسترده ترین راه برای انتقال میکرب یا ویروس ها است، و این شیوه انتقال امکان ایجاد ابرناقل ها را در همه گیری کووید ۱۹ افزایش می‌دهد. زیرا سرعت انتشار ذرات ریز معلق در هوا بسیار بیشتر از ترشحات بالنسبه سنگین تر تنفسی است، و ذرات ریز معلق می توانند، مسیر طولانی تری را طی کنند و زمان طولانی تری در هوای تنفسی معلق بمانند.

نخستین تفاوت این دو شیوه انتقال، بالاتر بودن جرم حجمی، یا سنگین تر بودن قطرات و ترشحات تنفسی (بزاق و خلط) نسبت به ذرات ریز و معلق در هواست. سنگین تر بودن قطرات، موجب می شود که در فاصله کمتر از دو متر ، تحت تاثیر جاذبه زمین سقوط کنند و وارد مجرای تنفسی یا چشم و دهان فرد دیگر نشوند. در حالیکه ویروس قابل انتقال از طریق هوا، به سادگی طول و عرض یک اتاق بزرگ یا فاصله دستکم شش متری را به سرعت طی می کند. تفاوت دوم این است که کروناویروس نوظهور و هر جرم بیماری زای دیگری که با ذرات هوا منتقل می شود، احتمالا از طریق کانال کولر و تهویه ساختمان ها نیز جابجا می شود. سوم آنکه، ویروس یا میکرب معلق در هوا، در صورت وارد شدن به دهان و بینی افراد سالم، تا عمق بیشتری در ریه و مجاری تنفسی نفوذ می کند. همین سه تفاوت مهم، می تواند الگوی انفجاری انتقال کووید ۱۹ را در مکان های سربسته و فاقد تهویه مناسب، به ویژه به کسانی که ماسک استفاده نمی کنند، توجیه کند.

با این همه سازمان جهانی بهداشت، انتقال از راه هوا را شایع نمی داند و هنوز مهم ترین مسیر سرایت کووید ۱۹ را انتقال ویروس از طریق قطرات بزرگتر تنفسی کسانی که سرفه و عطسه می کنند، ارزیابی می کند. این اظهار نظر دبلیو.اچ.او مخالفان زیادی دارد. زیرا گروه های متعددی از دانشمندان، معتقدند که افراد آلوده و بدون علامتی که ویروس را حتی با حرف زدن ساده در هوا پراکنده می کنند، سهم بزرگی در چرخه کرونا ویروس نوظهور ایفا می‌کنند و می‌گویند انتقال ویروس از افراد بی‌علامت، به دلیل پخش شدن در ذرات ریز هوا، موجب انتشار جهانی و پاندمی کووید ۱۹ شده و باید جلوی آن گرفته شود.

چه باید کرد؟

طبق اصول علم اپیدمیولوژی یا همه گیری شناسی، که به مطالعه فراوانی، چگونگی توزیع و عوامل ایجاد کننده بیماری‌ها می‌پردازد، یکی از مهم ترین شاخص های پیش‌بینی مسیر یک همه گیری، و برنامه ریزی برای مهار آن، شناسایی و کنترل سرعت و دامنه انتشار عامل عفونی یا بیماری زا است. به جز شتاب و دامنه انتقال، عوامل موثر دیگر، قدرت تکثیر، توانایی سرایت عامل عفونی در دوره نهفتگی بیماری، و میزان مصونیت افراد جامعه هستند. پس تا پیش از دسترسی به واکسن موثر، هدف همه کارهای ما باید پیشگیری از مواجه شدن با ویروس، از طریق رعایت نکات زیر باشد.

  • دست هایتان را با آب و صابون مرتب بشویید.
  • سطوح آلوده را ضدعفونی کنید.
  • به مقررات محدود کننده حضور و تجمع در محیط های سربسته پای بند بمانید.
  • استفاده از ماسک در بیرون از خانه را جدی بگیرید و در موارد ضروری حضور در محیط های سربسته مثل خرید روزانه و کار، علاوه بر پوشیدن ماسکی که اندازه مناسب صورت شماست، زمان ماندن تان را حتی‌الامکان کوتاه کنید.
  • دستکم از دیگران دو متر فاصله بگیرید. زیرا بسیاری از کسانی که هیچ علامتی ندارند، قدرت انتقال آن را به شما دارند.
  • در صورت امکان پنجره ها را باز کنید.
  • از استاندارد کیفیت سیستم تهویه هوای ساختمان و گردش هوای بیرون به درون اطمینان حاصل کنید.

توضیح تکمیلی:

پیشتر نیز احتمال انتقال ویروس سارس-کووی ۲ یا کروناویروس نوظهور، از طریق ذرات ریز هوا مطرح شده بود و برخی از دانشمندان دلیل این توانایی را موتاسیون یا جهش ژنتیکی می دانند که منجر به تغییر در یکی از اسید آمینه های کپسید ویروس شده است. آنها می گویند، افزایش ویرولانس یا بیماری زایی کروناویروس نوظهور، به دلیل تغییر اسید آمینه آسبارتام (SD614) به گلیسین((SG614 در شاخک های تاجی شکل ویروس است. زیرا این تغییر، موجب شده که برای بیمار شدن یک فرد سالم، ورود کمتر از هزار ویروس به مجرای تنفسی کفایت کند، و سرعت انتشار آن نیز به موجب این جهش افزایش یافته است. در همین حال، گروه دیگری از دانشمندان، این تغییر را به عنوان یک مزیت شناخته و می گویند، موازنه را به نفع سیستم ایمنی انسان بر هم می زند، زیرا سیستم ایمنی، در وهله ابتدایی، با ویروس کمتری مواجه می شود و فرصت بیشتری برای مقابله و ترشح پادتن دارد، و به همین دلیل میزان وخامت و خطر مرگ ناشی از آن کمتر می شود.

XS
SM
MD
LG