یک دیپلمات آمریکائی روز چهارشنبه ۲۷ بهمن ماه گفت قرار است پنج قدرت اتمی جهان در اواخر سال جاری میلادی – سال ۲۰۱۱ – گرد هم آیند تا در مورد احتمال خلع سلاح اتمی و به دست آوردن اعتماد لازم به یکدیگر و همچنین سایر مسائل مربوط به عدم گسترش سلاح های اتمی(۱) با یکدیگر گفت و گو کنند.
بنا بر گزارش آژانس خبری فرانسه، روسیه خاطرنشان ساخته است که برای تعیین تاریخ مذاکره با آمریکا درباره کاهش تسلیحات اتمی آماده نیست.
پرزیدنت اوباما به تازگی گفت آماده مذاکره برای تقلیل سلاح های غیر استراتژیکی اتمی در مدتی نه بیشتر از یک سال پس از قانونی شدن قرارداد موسوم به «استارت جدید» با روسیه است. این قرارداد روز ۵ فوریه رسماً به مرحله اجرا در آمد.
خبرگزاری ایتارتاس – خبرگزاری دولتی روسیه – پیش از آن گزارش داده بود که آندره راسموسن، دبیر کل ناتو می گوید اجرای قانون استارت جدید پایه مذاکرات تقلیل گسترش سلاح های اتمی است. بنا بر گزارش همین خبرگزاری، دیمتری مدودوف رئیس جمهوری روسیه نیز بر این باور است که مسکو و واشنگتن باید اقدامات مربوط به خلع سلاح را دنبال کنند.
در ماه ژوئن گذشته سفرای آمریکا، چین، روسیه، فرانسه و بریتانیا در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک درباره این مسئله مهم به رایزنی پرداختند. بنا بر گفته راس گوتمولر(۲) مدیر کل دفتر کنترل تسلیحات وزارت امور خارجه آمریکا، فرانسه پیشنهاد کرده است که مقدمات امر را برای مذاکره ۵ عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد فراهم می کند تا آنان بتوانند راه های مختلف را برای تعهداتی که در این زمینه در سال گذشته در کنفرانس بررسی پیمان عدم تولید و گسترش سلاح های اتمی – ان، پی، تی داده شد، مورد بررسی قرار دهند.
جلسه مشترک سفرای ۵ عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد یا ۵ قدرت اتمی جهان در ماه ژوئن سال جاری در پاریس تشکیل خواهد شد تا روندی را که از سپتامبر سال ۲۰۰۹ میلادی شروع شده است؛ ادامه دهند. در آن سال، پنج قدرت اتمی جهان در نشستی در ایالت ویرجینیا در آمریکا گرد هم آمدند تا برای نخستین بار درباره کنترل و شفافیت اقدامات مربوط به خلع سلاح با یکدیگر گفت و گو کنند.
خانم گوتمولر مدیر کل دفتر کنترل تسلیحات وزارت امور خارجه آمریکا گفت بسیار جالب توجه است که ما اکنون تجربه کنفرانس لندن( سپتامبر ۲۰۰۹ میلادی) را در فرایندی آورده ایم که کم کم ۵ قدرت بزرگ اتمی جهان بتوانند بیشتر و بیشتر به مذاکره درباره جزئیاتی مانند بازبینی، رسیدگی و اعتماد در روند کاهش تسلیحات اتمی بپردازند.
خانم گوتمولر دیپلمات آمریکائی پیش بینی می کند که پس از برگزاری جلسه پاریس شرکت کنندگان در جهت «یک طرح کاری با ثبات و مداوم» و تعهد به برگزاری یک رشته جلساتی که متمرکز بر بازبینی و شفافیت باشد؛ گام بر خواهند داشت، اما وی از جزئیات مطلب سخنی نگفت.
مذاکره درباره تقلیل تسلیحات اتمی در این اواخر با توجه به قرارداد موسوم به «استارت جدید» بیشتر بر ۲ کشور آمریکا و روسیه متمرکز شده است. با این همه، بنا بر نظر خانم گوتمولر پیشبرد دیدگاه پرزیدنت اوباما برای جهانی عاری از تسلیحات اتمی همکاری های بیشتری را از سوی کشورهای اتمی جهان طلب می کند.
در کنار ۵ قدرت اتمی جهان از هند، اسرائیل، پاکستان و کره شمالی نیز به عنوان کشورهائی که دارای بمب اتمی هستند؛ نام برده می شود. علاوه بر آن، نگرانی هائی درباره فعالیت برخی از کشورها مانند ایران نیز وجود دارد.
در حالی که مقام ها سرگرم دستور جلسه کار کنفرانس پاریس هستند، راس گوتمولر مدیر کل دفتر کنترل تسلیحات وزارت امور خارجه آمریکا از توضیح درباره مسائلی که در آن کنفرانس مورد بحث و گفت و گو قرار خواهد گرفت، خودداری کرد. وی گفت مقام های فرانسوی علاقه مندند که در کنار این کنفرانس، سازمان های غیر دولتی را نیز داشته باشند تا فرصتی برای گفت و شنود بین بخش خصوصی و بخش عمومی فراهم شود.
دیپلمات آمریکائی گفت «منتظر باشید، خبرها درباره این کنفرانس بزودی خواهد رسید.»
با این همه، کشورهای دارای سلاح اتمی از این که طرحی را برای گفت و گو درباره استراتژی غیر تسلیحاتی شدن خود قبل از برگزاری کنفرانس بازنگری سال ۲۰۱۵ میلادی بپذیرند، رد کرده اند.
۱Non-Proliferation Treaty:NPT
۲Ross Gottemoeller