انتشار فهرستی از تخلفات و فعالیتهای مالی پنهان دهها نفر از رهبران، سیاستمداران، ورزشکاران، هنرمندان، و چهرههای سرشناس جهان بازتاب گستردهای در رسانههای خبری داشته است.
این افشاگری بزرگ براساس اطلاعات لو رفته از چند شرکت مالی صورت گرفته است و به «اسناد پاندورا» شهرت دارد.
حجم اسناد مالی لو رفته شگفتانگیز است و شامل نزدیک به ۱۲ میلیون پرونده از ۱۴ منبع مختلف است که اموال، دارایی، و معاملات پنهان این افراد از طریق شرکتهای «آفشور» یا «فراسرزمینی» را نشان میدهد.
این تحقیقات توسط کنسرسیوم جهانی روزنامهنگاران تحقیقی موسوم به «آی سی آی جی»، شبکهای از خبرنگاران و سازمانهای رسانهای مستقر در شهر واشنگتن انجام شده است.
این کنسرسیوم منابع خبری خود را اعلام نمیکند، ولی میگوید که این فهرست براساس پژوهشهای حدود ۶۵۰ روزنامهنگار رسانههای مختلف در ۱۱۷ کشور تنظیم شده است.
در اسناد پاندورا، اسامی ۳۵ رهبر کنونی و پیشین، و حدود ۳۵۰ شخصیت شناخته شده سیاسی در ۹۱ کشور، از جمله اردن، پاکستان، آذربایجان، کنیا، جمهوری چک، بریتانیا، و روسیه، دیده میشوند.
التون جان، شکیرا، رینگو استار، و خولیو اگلسیاس نیز از جمله خوانندگانی هستند که نام آنها در اسناد پاندورا ذکر شده است.
اکثر شرکتهای فراسرزمینی در مناطقی چون جزایر ویرجین بریتانیا، پاناما، یا باهاماس ثبت میشوند که نظارت بینالمللی چندانی بر عملکرد آنها وجود ندارد و از آنها به عنوان بهشت سرمایههای پنهان یاد میشود.
این شرکتها موقعیتی را برای سرمایهداران فراهم میکند تا با خرید، فروش، و سرمایهگذاری در نقاط مختلف جهان، به صورت مستقیم طرف معامله نباشند و برخی از تعرفهها یا قوانین مالیاتی را دور بزنند.
پس از انتشار اسناد پاندورا، برخی از افرادی که نام آنها در این فهرست دیده میشود، به تکذیب دادههای آن پرداختند و اتهام تخلفات مالی را نپذیرفتند.
قابل ذکر است که انتشار اسامی این افراد الزاما به معنای تخلف آنها نیست و بسیاری از معاملات قانونی انجام شده است، ولی پنهانکاری یا عملکرد غیر اخلاقی برخی از رهبران سیاسی یا شخصیتهای برجسته در این موارد مورد توجه رسانهها قرار گرفته است.