آنچه که هفته گذشته در برنامه ای با عنوان «مدارک فلسطین» از شبکه انگلیسی زبان تلویزیون الجزیره پخش شد، پرسش های بی شماری را در مورد روند صلح خاورمیانه و امکان از سرگیری مذاکرات اسراییل و فلسطینیان در آینده به وجود آورده است.
بر اساس این مدارک مقام های ارشد فلسطینی در جریان کم و بیش ده سال مذاکره، تمایل داشته اند تا در مواردی بسیار مهم به طرف اسراییلی امتیاز دهند. برای مثال می توان به سه مورد کلیدی اشاره کرد که سال ها از مهمترین خواست های فلسطینیان در گفت و گوهای صلح با اسراییل بوده است:
- پیشنهاد رسمی هیات فلسطینی در مورد ضمیمه همه شهرک های یهودی نشین به خاک اسراییل جز یکی.
- کنترل کمیته ای بین المللی بر اماکن مقدس مسلمانان در اورشلیم نظیر حرم قدس شریف- تمپل مانت-، مسجد قبه الصخره- دوم آو د راک - و مسجد الاقصی.
- محدود کردن حق بازگشت آوارگان فلسطینی به اسراییل تا صد هزار نفر طی یک دهه. (۱)
به عبارت دیگر و بر اساس این مدارک، طرف فلسطینی تمایل داشته تا در گفت و گوهای صلح با اسراییل از دو خواسته بزرگ، یعنی تسلط بر اورشلیم شرقی به عنوان پایتخت کشور آینده فلسطینیان و حق میلیون ها آواره فلسطینی برای بازگشت به اسراییل چشم پوشی کند.
ا آن که به نظر می رسد این مدارک صحت دارند، مقام های فلسطینی با خشم، شبکه خبری الجزیره را به اقدام برای «لکه دار کردن» نهاد خودمختاری فلسطینی متهم کرده اند. برای مثال، به گفته صائب عریقات مذاکره کننده ارشد فلسطینی، «این بدترین اقدام در تاریخ روزنامه نگاری برای لوث کردن جنبش فلسطین است.» (۲)
در این مدارک چندین بار از صائب محمد صالح عریقات، دیپلمات ۵۵ ساله فلسطینی و رییس «دفتر طرح و نظارت» سازمان آزادیبخش فلسطین و دستیارانش نام برده شده است. آقای عریقات در مصاحبه ای به تلخی گفته است گزارش شبکه الجزیره به این مفهوم است که جرم ما ثابت شده است. تصور می کنم ابتدا ما را اعدام می کنند و بعد هم بیدادگاهی در مورد ما قضاوت خواهد کرد!»
یکی از جنجالی ترین این مدارک که همکاری نزدیک بین مقام های امنیتی فلسطینی و اسراییلی را نشان می دهد مکالمه ای در ۵ سال پیش بین نصر یوسف، وزیر کشور تشکیلات خودگردان فلسطینان با ژنرال موفاز، وزیر دفاع وقت اسراییل است. بر اساس این سند، این دو مقام امنیتی و دستیارانشان در مورد «حذف» یکی از شبه نظامیان فلسطینی بنام حسن المدهون گفت و گو کرده اند. حسن المدهون از اعضای گارد شهدای الاقصی وابسته به جناح آزادیبخش فلسطین - فتح- در نوار غزه بود که چند هفته بعد در حمله بالگردهای اسراییل به شهر غزه کشته شد. در این حمله هوایی فوزی ابوالقرع، مسئول نظامی گردان عزالدین قسام شاخه نظامی حماس نیز کشته شد.
این اسناد که به نظر می رسد از دفتر آقای عریقات درز کرده به تدریج در روزنامه گاردین چاپ بریتانیا نیز انتشار می یابد.
در یکی از جنجالی ترین این سندها که در تارنمای اینترنتی روزنامه گاردین در ۴ بهمن منتشر شده و تاریخ ۲۴ مارس ۲۰۰۹ ( ۴ فروردین ۱۳۸۸) در آن به چشم می خورد، محمود عباس، رییس جمهوری فلسطینیان پذیرفته که بازگشت آوارگان فلسطینی به اسراییل منطقی نیست. (۳)
اکثر قریب به اتفاق این اسناد به زبان انگلیسی اند، زیرا مذاکره کنندگان فلسطینی و اسراییلی در گفت و گوها به جای زبان عربی یا عبری، از زبان انگلیسی استفاده می کنند.
جفری آرنسون از «بنیاد صلح برای خاورمیانه» با اشاره به عدم صداقت رهبران فلسطینی با فلسطینیان، انتشار این اسناد رسمی و محرمانه را باعث تضعیف تشکیلات خودگردان فلسطینی دانسته است. به گفته آقای آرنسون، انتشار این اسناد نکته روانی مهمی را در مورد رهبری فلسطینیان آشکار می کند که بیش از هر چیز حاکی از عدم اطمینان کامل آنها به خود است.
به اعتقاد پژوهشگری به نام روبرت دنین از شورای روابط خارجی، رهبری فلسطینی این بار نیز مردمش را صادقانه در جریان مذاکرات قرار نداده است. آقای دنین می گوید «یکی از حقایق تاسف بار این است که رهبری فلسطینی، مردم را در جریان امتیازهایی که مایل بود در گفت و گوهای صلح بدهد، قرار نداده بود، و اکنون این موارد برای فلسطینی ها غیرمنتظره جلوه می کند.» (۴)
اقدام شبکه تلویزیونی الجزیره در انتشار تدریجی تقریبا ۱۶۰۰ سند محرمانه فلسطینیان از مذاکره با اسراییل (شامل صدها نقشه، ایمیل و یادداشت) یک بار دیگر روند صلح خاورمیانه و احتمال مذاکرات میان دو طرف اصلی آن را با ابهام بیشتری روبرو کرده است.
انتشار این اسناد که می توان آن را به «ویکی لیکس خاورمیانه» تشبیه کرد، در میان اخبار تظاهرات تونس، یمن و به ویژه تحرکات مردمی روز افزون در مصر به سرعت از سرخط خبرها کنار رفت، اما بی تردید فراموش نشده است.
پا نوشت ها:
۱) http://www.bbc.co.uk/news/world-middle-east-12285739
۳) http://www.guardian.co.uk/world/palestine-papers-documents/4507
۴) http://www.foreignpolicy.com/articles/2011/01/24/nastyleaks