مقاله ای از عمر واریچ برای نشریه تایم
عربستان سعودی به دنبال قطع روابط با ایران - در واکنش به حمله به سفارت عربستان در تهران که توسط معترضان به اعدام روحانی شیعه اهل عربستان انجام گرفت - در پی جلب حمایت پاکستان در این مناقشه رو به گسترش با رقیب منطقه ای دیرینه‌اش است.
عادل الجبیر وزیر امور خارجه عربستان سعودی، و شاهزاده محمد بن سلمان، معاون ولیعهد و وزیر دفاع عربستان سعودی، در نخستین سفر خارجی شان در سال میلادی جدید هفته گذشته با فاصله چند روز به اسلام آباد رفتند تا با رهبران غیرنظامی و ژنرال های پر قدرت پاکستانی ملاقات کنند.
از زمان اعلام تشکیل یک "ائتلاف نظامی اسلامی" شامل ۳۴ کشور از سوی عربستان سعودی در آبان گذشته، ریاض در پی الحاق دومین کشور پر جمعیت مسلمان در جهان و تنها قدرت هسته ای جهان اسلام به این ائتلاف بوده است. اسلام آباد ابتدا نسبت به شنیدن خبر چنین ائتلافی ابراز شگفتی کرد، اما وزارت خارجه آن کشور با بی میلی به عضویت پاکستان در این ائتلاف اذعان کرد.
یک مقام ارشد پاکستان به تایم گفت: "ما بخشی از این ائتلاف هستیم، اما فقط بر اساس منافع ملی خود عمل می کنیم."
پس از دیدارهای شاهزاده محمد بن سلمان وزیر دفاع عربستان سعودی، در روز یکشنبه در اسلام آباد، ارتش پاکستان طی بیانیه ای تصریح کرد "که هر گونه تهدید علیه تمامیت ارضی عربستان سعودی با واکنش محکم پاکستان روبرو خواهد شد." نواز شریف نخست وزیر پاکستان، با لحنی آشتی جویانه تر گفت، اسلام آباد خواهان ایفای نقش میانجی میان عربستان سعودی و ایران است.
پاکستان به عنوان کشوری با دومین جمعیت بزرگ سنی در جهان و جمعیت بالایی از شیعیان، از باز شدن پای فرقه گرایی خاورمیانه به جنوب شرقی آسیا ترس دارد.
ماه گذشته، شبکه ای از اعضای داعش که در عراق آموزش دیده بودند، در یک شهر صنعتی بزرگ پاکستان شناسایی و اعضای آن دستگیر شدند. همزمان، سپاه پاسداران در پی جذب شیعیان پاکستانی برای اعزام آنها به جنگ با داعش در سوریه است.
در پی اعدام شیخ نمر باقر النمر، روحانی شیعه اهل عربستان، یکی از بزرگترین تظاهرات شیعیان در جهان در اعتراض به این اعدام در کراچی پاکستان برگزار شد.
این تحولات به مشکلات امنیتی فراوان پاکستان در مبارزه با شورش های فرقه گرایانه داخلی که جان هزاران شیعه پاکستانی را گرفته است می افزاید.
پاکستان به دنبال قتل عام بیش از یکصد کودک در مدرسه ای در پیشاور، در دی ماه ۱۳۹۳، به مبارزه با شبه نظامیان در داخل کشور شدت بخشید. سازمان های حقوق بشری پاکستان را به دلیل تمایل زیاد به استفاده از دادگاه های نظامی در مقابله با شبه نظامیان، توسل به ترورهای غیررسمی، اعدام، و زندانی کردن نوجوانان مورد انتقاد شدید قرار می دهند.
تلاش ها اسلام آباد نتیجه بخش بوده است. ما شاهد کاهش ۴۸ درصدی شمار حملات تروریستی در پاکستان در سال ۲۰۱۵ بودیم، اما حملات فرقه گرایانه در همین سال، ۷ درصد افزایش یافته است.
پاکستان سابقه اعزام نیروی نظامی به عربستان در دهه ۸۰ میلادی، جنگ اول خلیج فارس در سال ۱۹۹۱، و همکاری نزدیک با ریاض در جنگ با نیروهای شوروی در افغانستان را داشته است. سعودی ها دو سال پیش یک کمک بلاعوض یک و نیم میلیارد دلاری به اسلام آباد ارائه دادند، تا بدهی هایش را بپردازد. یک و نیم میلیون پاکستانی هم در عربستان کار و زندگی می کنند.
با این وجود پارلمان پاکستان، اردیبهشت ماه گذشته در اقدامی بی سابقه، درخواست پیوستن ارتش پاکستان به عربستان در جنگ یمن را رد کرد و گفت نمی خواهد بین کشور برادر، عربستان، و همسایه اش، ایران، جانبدارانه رفتار کند.
عربستان زمانی نگرانی‌اش از حرکت ایران به سمت برنامه هسته ای تا حدودی کاهش پیدا کرد که متوجه شد پاکستان زرادخانه هسته ای خود را گسترش داده است.
ژنرال رحیل شریف رئیس ستاد مشترک ارتش پاکستان، آبان ماه گذشته در سفری به عربستان با هدف کاستن از نگرانی ریاض، با موافقتنامه ای حاکی از ادامه تعهد پاکستان به حفاظت از مکه و مدینه و تمامیت ارضی عربستان آن کشور را ترک کرد.
روابط ایران با پاکستان پس از انقلاب ۵۷ و نزدیک شدن ایران به هند با فراز و نشیب هایی همراه بود. اما در سال های اخیر صحبت از صادرات برق ایران به پاکستان و موافقت چین با تامین منابع لازم برای راه اندازی خط لوله گاز ایران-پاکستان موجب نزدیک شدن دو کشور شده است.
در شرایط کاهش بهای نفت، پاکستان برای تامین نیازهای انرژی اش بیش از عربستان به ایران نیاز دارد. پایان دادن به جنگ افغانستان و مذاکره با طالبان هم کمک ریاض و تهران، هر دو، را می طلبد. بندبازی پاکستان میان دو رقیب بزرگ خاورمیانه کار بسیار دشواری است.
* برگردان فارسی این مقاله تنها برای آگاهی رسانی منتشر شده و نظرات بیان شده در آن الزاماً بازتاب دیدگاه صدای آمریکا نیست.