مقاله ای از سیما افضل برای نشریه «خبر سیاست خارجی»
جنوب آسیا به دلیل جایگاه ژئواستراتژیک خود همواره هدف منافع قدرت های جهانی بوده است. منافع متفاوت بازیگران بین المللی و بازیگران منطقه ای در این حوزه در کانون توجه است. منافع بازیگران خارجی در افغانستان تاثیری مستقیم بر امنیت و منافع پاکستان، همسایه مجاور، دارد. شاید هیچ کشوری به اندازه ی پاکستان با مشارکت در جنگ با تروریسم خود قربانی تروریسم نشده باشد.
بازیگران خارجی و داخلی در ایجاد وضعیت دردسر ساز کنونی در پاکستان به ویژه در منطقه ی مرزی نقش دارند. از منظر جغرافیایی، بلوچستان، بزرگترین استان پاکستان، در نقطه تلاقی جنوب آسیا، آسیای مرکزی و مدخل ورود به خاورمیانه قرار دارد. وفور منابع طبیعی بر اهمیت این استان افزوده است و قدرت های بزرگ و منطقه ای را به آن سو جذب کرده است.
به نوشته ی سیما افضل پژوهشگر ساکن اسلام آباد، روابط نزدیک هند و افغانستان پس از حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ چالشی امنیتی را متوجه امنیت پاکستان کرد. روابط قوی بین دو کشور موجب ناامنی در مرزهای شرقی و غربی پاکستان شده است.
هند با گشایش چهار کنسولگری در هرات، جلال آباد، قندهار، و مزار شریف در نزدیکی منطقه مرزی پاکستان حضور دیپلماتیک خود در افغانستان را افزایش داده است. هند در ایجاد دردسر در مناطق قبیله ای پاکستان هم نقش دارد. اطلاعات هند در افغانستان فعال است و برداشت تشکیلات امنیتی پاکستان این است که آنها درگیر فعالیت های خرابکارانه علیه پاکستان هستند.
دستور کار آنها تحریک شورشیان در مناطق قبیله ای نیمه خودمختار و بلوچستان است. به هر حال، این واقعیتی غیرقابل اجتناب است که هند از طریق خاک افغانستان درگیر اقدامات خرابکارانه در بلوچستان پاکستان است و این کار را توسط کنسولگری هایش با کمک های پنهانی، آموزش و حمایت مالی از تروریست هایی انجام می دهد که مبارزان راه آزادی معرفی می شوند. ادعاهایی هم در این باره وجود دارد که هند در آموزش و تامین «ارتش آزادیبخش بلوچستان» که جنبشی جدایی طلبانه است نقش دارد.
بر مبنای مقاله ی نشریه «خبرسیاست خارجی»، نقش هند در ناآرامی ها در بلوچستان امری نیست که بتوان نادیده گرفت و علتش تغییر محیط ژئوپولتیک منطقه است. هند در آرزوی تبدیل به قدرتی مسلط بر منطقه، دریای عرب و اقیانوس هند است اما از نفوذ فزاینده ی چین بر بندر گوادر ناخشنود است. بندر کاملا آماده ی گوادر در نزدیکی تنگه هرمز به چین این قابلیت را می دهد که رویای هند برای تسلط بر آبراه های منطقه ای را باطل کند. دهلی نو احساس می کند بندر گوادر پیامدهای استراتژیک جدی برایش خواهد داشت. این بندر موقعیت پاکستان را در کنترل خطوط دریایی استراتژیک انرژی در خلیج فارس تقویت می کند. هند به حضور چین نگاهی توام با سوءظن دارد و تصور می کند که پکن در پی ایجاد پایگاه هایی در سراسر جهان است تا بر جریان امن حمل و نقل منابع انرژی نظارت کند.
دریاسالار سورش مهتا، فرمانده کل نیروی دریایی هند، در یک سخنرانی در سال ۲۰۰۸، در مورد پیامدهای استراتژیک بندر گوادر برای آن کشور گفت: «از این رو، هند در حال توسعه بندر چابهار ایران در رقابت با چین برای ایجاد موازنه قدرت و دسترسی به افغانستان و جمهوری های آسیای میانه بدون نیاز به عبور از پاکستان است و تجارت ترانزیت از ایران و دیگر کشورها را دنبال می کند. بیراه نیست اگر بگوییم هند خواهان کنترل آن استان برای منابع انرژی اش است و چین، شریک نزدیک پاکستان، بزرگترین مانع بر سر راه تبدیل هند به قدرتی منطقه ای است.»
قاضی خلیل الله، سخنگوی جدید وزارت خارجه پاکستان، در یک کنفرانس خبری با رسانه ها گفت: «ما هر گاه که گفتگوهای دو جانبه ای در جریان است مساله نقش هند در بخش هایی از پاکستان را مطرح می کنیم.» پاکستان کشوری مستقل است و هرگز اجازه نخواهد داد بازیگری خارجی در مسائل داخلی اش نقش بازی کند. پاکستان باید گام هایی را در جهت حذف بازیگرانی که در تلاش برای بی ثبات کردن کشور هستند بردارد.