لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
شنبه ۱۴ مهر ۱۴۰۳ ایران ۱۳:۳۸

مواضع اوباما و رامنی در زمینه چالش های سیاست خارجی


اعتراض ها و خشونت هایی که طی هفته گذشته، هیات های دیپلماتیک آمریکا در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا را هدف قرار دادند، سبب شد رقابت های انتخابات ریاست جمهوری سال ٢٠١٢ آمریکا بر سیاست خارجی کشور متمرکز شود.

هرچند مقوله سیاست خارجی در اظهارات پرزیدنت باراک اوباما و میت رامنی، نامزد حزب جمهوری خواه غایب نبوده است، اما بیشتر تمرکز کارزارهای انتخاباتی تا به حال بر ارائه بهترین راهکار برای احیای اقتصاد بوده است.

فهرست چالش های سیاست خارجی که ایالات متحده با آن ها روبرو است، نگران کننده است. بیداری جهان عرب و حرکت در مسیری که هنوز ناشناخته است، بحران اتمی پیش روی ایران، آینده نامطمئن در افغانستان (و پاکستان در همسایگی آن ) پس از عقب نشینی نیروهای ایالات متحده در سال ٢٠١٤ از آن جمله هستند .

فراموش نکنیم که سوریه نیز درگیر یک جنگ داخلی خونبار است و سرنوشت هزاران سلاح بیولوژیکی و شیمیایی یکی دیگر از نگرانی های جدی است. مسائل مالی، از بحران بدهی هایی که اروپا را فلج کرده است تا چالش های ژئوپولیتیکی و اقتصادی ظهور چین به عنوان یک کشور قدرتمند، از دیگر چالش های پیش روی ایالات متحده هستند.

تعدادی از مسائل سیاست خارجی پیش روی ایالات متحده و رویکرد نامزدهای انتخاباتی مطرح از این قرار هستند:

ایران

در شرایطی که تنش ها پیرامون برنامه اتمی ایران و رویارویی با اسراییل در مورد سرعت تاثیرگذاری تحریم ها افزایش می یابد، هم اوباما و هم رامنی در مورد این مسئله توافق دارند که ایران نباید اجازه داشته باشد به سلاح اتمی دست پیدا کند.

آقای اوباما در کنفرانس مطبوعاتی مشترک خود با دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا در اوایل سال جاری گفت «ما مصمم هستیم از دستیابی ایران به سلاح اتمی جلوگیری کنیم."

دولت اوباما و اتحادیه اروپا تحریم های موازی اعمال کرده اند تا بخش پتروشیمی ایران را فلج کنند و اقتصاد کشور را به زانو در آورند تا شاید بتوانند دولتمردان تهران را متقاعد کنند از ابعاد نظامی برنامه اتمی خود دست بردارند.

رامنی در مصاحبه اخیر با «ای بی سی نیوز» گفت در قبال برنامه اتمی ایران سیاست مشابه رویکرد آقای اوباما را اتخاذ خواهد کرد.

او گفت «خط قرمز من این است که ایران نباید سلاح اتمی داشته باشد، در اختیار داشتن چنین ظرفیتی برای ایجاد ترور و وحشت در سطح جهان نامناسب است».

اما به نظر می رسد نحوه تعیین این خط قرمز و تعریف آن برای دو نامزد ریاست جمهوری متفاوت است. برای آقای اوباما، این خط قرمز در واقع این است که دولت ایران قدم های مستقیمی برای دستیابی به سلاح اتمی بردارد ( نهادهای اطلاعاتی امنیتی آمریکا هنوز باور ندارند که چنین کاری انجام گرفته باشد)، این در حالی است که رامنی گفته است برهه خطرناک زمانی است که ایران به «توانایی اتمی» دست پیدا کند، حتی اگر واقعاً برای ساخت سلاح اقدامی نکرده باشد.

سوریه

در شرایطی که کشتار و قتل عام یک سال و نیم گذشته در سوریه جان ده ها هزار انسان را گرفته است، سرنوشت محموله های عظیم سلاح های شیمیایی و بیولوژیکی این کشور و نیز ضرورت مسلح کردن نیروهای مخالفی که با حکومت بشار اسد مبارزه می کنند، اختلاف نظرهایی را بین دو نامزد ریاست جمهوری پدید آورده است.

پرسش این است که چه عاملی سبب خواهد شد ایالات متحده آشکار و یا پشت پرده به مداخله نظامی در سوریه دست بزند.

آقای اوباما در کنفرانس مطبوعاتی ماه گذشته اعلام کرد «موضع ما در قبال حکومت اسد و نیز دیگر بازیکنان این درگیری ها بسیار روشن بوده و خط قرمز ما زمانی کشیده می شود که شاهد باشیم سلاح های شیمیایی یا جابه جا می شوند و یا مورد استفاده قرار می گیرند و این اقدام، محاسبات و موازنه های ما را تغییر خواهد داد».

دولت اوباما در زمینه حمایت از نیروهای مخالف اسد، کمک های مالی و تجهیزاتی همچون دستگاه های ارتباطی و مخابراتی را که مرگبار و کشنده نیستند، فراهم کرده است.

سازمان سیا نیز عملکرد اعضای شورشی کشورهای دیگر را که احتمال دارد خودسرانه برای مخالفان سلاح فراهم آورند بررسی می کند.

از دیدگاه رامنی، سیاست دولت اوباما برای عدم تجهیز مخالفان سوریه به اسلحه اشتباه است. این در حالی است که مقامات دولت معتقدند هنوز ماهیت و ساختار و رفتار مخالفان حکومت اسد روشن نیست. اما رامنی از مداخله بیشتر آمریکا در سوریه حمایت می کند.

فرماندار پیشین ماساچوست در مراسم سالانه «ائتلاف دین و آزادی» گفت «من به جای این که تحولات سوریه را با خونسردی از دور تماشا کنم، دوستان و متحدانمان در منطقه، کشورهایی همچون ترکیه و عربستان سعودی را تشویق می کنم شورشیان سوریه را به سلاح مجهز کنند».

مراحل صلح خاورمیانه

هنوز هیچ مسئله سیاست خارجی همچون تلاش برای استقرار صلح بین اسراییل و فلسطینیان ذهن روسای جمهوری ایالات متحده را به خود مشغول نکرده است.

برخلاف دیگر روسای جمهوری که اساساً تمرکز و توجه به صلح خاورمیانه را در دومین دوره ریاست جمهوری پیگیری کردند، آقای اوباما برای یافتن یک طرح عملی ، از همان ابتدا مصمم بود. اما تلاش های او آنچنان ثمربخش نبودند و دولت اسراییل به ساخت شهرک های یهودی نشین در قلمروهای فلسطینی ادامه داد و خود را به طور یک جانبه یک کشور مستقل خواند و فلسطینیان نیز شرکت در مذاکرات سازمان ملل را به حالت تعلیق در آوردند.

مناسبات بین آقای اوباما و بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسراییل سرد است و در حالی که این دو دولتمرد برای حفظ ظاهر از همبستگی و نزدیکی اسراییل و ایالات متحده سخن می گویند، اما توافق چندانی با هم ندارند. از سویی دیگر، رامنی و نتانیاهو روابطی دارند که پیشینه آن به چندین دهه پیش و زمانی باز می گردد که این دو در «گروه مشورتی بوستون» همکار بودند.

در حالی که ممکن است اظهارات رامنی و اوباما و رویکرد آن ها نسبت به خاورمیانه متفاوت باشد، اما در نهایت مواضع اصولی آن ها در مورد مسائل ریشه ای این درگیری ها، اختلافات چندانی ندارند. هر دو می گویند نظر شخصی شان این است که اورشلیم پایتخت اسراییل است اما این مسئله باید بین طرفین اسراییلی و فلسطینی مورد مذاکره قرار بگیرد، سیاستی که دولت های روسای جمهوری پیشین هر دو حزب ایالات متحده نیز به آن اذعان کرده بودند.

آقای اوباما در سخنرانی ماه مه سال ٢٠١١ در وزارت امور خارجه امریکا خواستار راه حل دو کشوری بر اساس مرزهایی شد که پیش از جنگ شش روزه ١٩٦٧ وجود داشتند. او همچنین پیشنهاد کرد که زمین ها با توافق دوجانبه و مذاکره معاوضه شوند.

رامنی طی دیدار ماه ژوییه گذشته از اروشلیم در مصاحبه با شبکه تلویزیونی «سی ان ان» در مورد مرزهای مورد نظر خود اظهارنظر نکرد و یافتن راه حلی برای این مشکل را به طرفین درگیری ها سپرد.

رامنی در سراسر کارزارهای انتخاباتی خود اوباما را متهم کرده است که «متحدانی همچون اسراییل را زیر اتوبوس انداخته است» و برای نگرانی های اسراییل در قبال ایران اعتباری قائل نیست. او همچنین وعده داده است که اسراییل اولین کشوری خواهد بود که در مقام رئیس جمهوری از آن دیدن خواهد کرد.

اما در شرایطی که مناسبات اوباما و نتانیاهو بر کسی پنهان نیست، اهود باراک، وزیر دفاع اسراییل در ماه ژوییه به شبکه «سی ان ان» گفت ارتباط بین اسراییل و ایالات متحده در دوره ریاست جمهوری اوباما «از هر زمان دیگری عمیق تر و قوی تر» بوده است.

هر دو حریف انتخابات ریاست جمهوری اعلام کرده اند به حق اسراییل برای دفاع از تمامیت ارضی خود در برابر تهدیدهای احتمالی احترام می گذارند، ظاهراً این دو دولتمرد به نگرانی اسراییل به برنامه اتمی ایران اشاره کرده اند.

افغانستان

در شرایطی که جنگ افغانستان در ماه اکتبر وارد دهمین سال خود خواهد شد، قرار است نقش نیروهای ایالات متحده در نبرد تا اواخر سال ٢٠١٤ به پایان برسد. بر اساس طرح کنونی، فقط تعداد اندکی از نیروهای آمریکایی برای آموزش نیروهای افغان در این کشور خواهند ماند.

پس از سال ها که توجه و حضور ارتش آمریکا بر عراق متمرکز بود، آقای اوباما در دسامبر ٢٠٠٩ دستور داد ٣٠ هزار نیروی نظامی کشور به افغانستان اعزام شوند. بیشترین تعداد سربازان ایالات متحده که تا آن زمان به این کشور جنگ زده اعزام شده بودند، ١٠٠ هزار نفر بود که با هدف بازپس گیری کنترل مناطق جنوب و شرق افغانستان از کنترل طالبان در این مناطق مستقر شدند . افزایش و اعزام این نیروهای اضافی به افغانستان موقتی بود و همه این نیروها تا پایان ماه سپتامبر از این کشور خارج خواهند شد.

در شرایطی که رامنی سیاست اوباما برای عقب نشینی نیروها از افغانستان را با انگیزه سیاسی خوانده است، رویکرد این دو نامزد در مورد حضور نظامی و تلاش های ارتش ایالات متحده در افغانستان چندان روشن نیست.

رامنی در سخنرانی ماه جاری خود در «انجمن گارد ملی» در نوادا گفت «هدف ما باید بر تکمیل گذار موفق آمیز به نیروهای امنیتی افغانستان تا پایان سال ٢٠١٤ متمرکز باشد. من شرایط را بر اساس توصیه فرماندهان ارتش کشور مورد ارزیابی قرار خواهم داد».

این موضع با رویکرد آقای اوباما تفاوت چندانی ندارد. اوباما ماه گذشته طی دیدار از «پایگاه نظامی فورت بلیس» در تگزاس گفت «افغان ها برای برقراری امنیت در کشورشان نقش راهبردی ایفا خواهند کرد. گذار در سال ٢٠١٤ تکمیل خواهد شد».

اختلاف نظرهای بین دو نامزد پس از توقف عملیات نظامی در افغانستان ظهور خواهند کرد.

آقای اوباما در اوایل سال جاری ضمن تشریح سیاست دولت خود برای حمایت از آشتی همه عوامل جامعه افغان، به شرط احترام به زنان، اقلیت ها و کودکان و محکومیت و دوری جستن از خشونت، گفت «ما از صلحی حمایت می کنیم که با مذاکره حاصل شود. دولت من با هماهنگی با دولت افغانستان، گفتگوهای مستقیمی با طالبان برقرار کرده است».

رامنی معتقد است که مذاکره با طالبان چشم انداز خطرناکی خواهد داشت.

او در مناظره سال گذشته نامزدهای جمهوری خواهان گفت «ما با تروریست ها مذاکره نمی کنیم. من با طالبان مذاکره نمی کنم. این مردم و دولت افغانستان هستند که باید در این مورد تصمیم بگیرند ... آینده خود را رقم بزنند».

چین

رامنی از روزهای اول کارزار انتخاباتی خود تا به حال تاکید کرده است که چین، از طریق سیاست های پولی و اقدامات بازرگانی و تجاری خود، مشاغل خوب، فرصت های شغلی و به سرقت بردن دارایی های فکری و جاسوسی در این کشور مردم آمریکا را فریب می دهد.

او اوایل سال جاری گفت «اگر من در مقام رئیس جمهوری قرار گیرم، چینی ها را به پاسخگویی وادار خواهم کرد و به آن ها خواهم گفت چنین اقداماتی را متوقف کنند."

اوباما، نگران در گرفتن یک کارزار بازرگانی بین آمریکا و چین و مازاد بودجه ٢٠٠0 میلیارد دلاری که از تجارت با پکن به کشور سرازیر می شود، بر خلاف دولت های پیشین در زمینه تعیین ارزش واحد پول چین، برای سیاست «کنترل نرخ ارز» اقدامی نکرده است. اما از چین به «سازمان تجارت جهانی» شکایت کرده است.

او سال گذشته در کنفرانس سالانه «همکاری اقتصادی آسیا پاسیفیک» گفت «ما جهت پافشاری بر درخواستمان برای رعایت مقرراتی که همه کشورهای دیگر نیز براساس آن ها عمل می کنند، موضع محکمی اتخاذ خواهیم کرد».

اوباما در مورد مسئله حساس تایوان، رویکرد فروش سلاح به این جزیره را برگزیده است. چین، تایوان را یک استان یاغی و جدایی طلب قلمداد می کند. آقای اوباما از فروش جت های جنگنده پیشرفته «اف شانزده» به تایوان خودداری کرده است. رامنی گفته است که سلاح های بیشتری به تایوان خواهد فروخت و موضع سخت گیرانه تری در قبال وضعیت حقوق بشر چین اتخاذ خواهد کرد.

روسیه

اوباما با انگیزه «نوسازی» مناسبات کشور با روسیه بر مسند قدرت تکیه زد. مناسبات ایالات متحده و روسیه در دوران ریاست جمهوری جرج دبلیو بوش به تیرگی گراییده بود. او با روسیه در مورد توافق نامه کنترل تسلیحاتی جدید مذاکره کرد و روسیه نیز با بازگشایی خطوط حیاتی تدارکات برای نیروهای ائتلاف در افغانستان، از موضع پیشین خود عقب نشینی کرد.

رامنی اوایل سال جاری به «سی ان ان» گفت روسیه «بدون تردید از نظر ژئوپلیتیکی دشمن شماره یک ما است». او همچنین گفته است پیمان کنترل تسلیحاتی را مورد بازبینی قرار خواهد داد و به دلیل وضعیت حقوق بشر در روسیه با کرملین رویارویی خواهد داشت.

رامنی در «کنوانسیون ملی جمهوری خواهان» که اخیراً در فلوریدا برگزار شد، گفت «در دوران ریاست جمهوری من، دوستان ما وفاداری بیشتری از ما خواهند دید و آقای پوتین شاهد انعطاف پذیری کمتر و مواضع سخت گیرانه تری از جانب آمریکا خواهد بود».

رامنی از تصمیم اوباما به لغو طرح های دوران بوش برای استقرار سیستم دفاع موشکی در لهستان انتقاد کرده است. اما ایالات متحده از طرح سپر دفاع موشکی مورد حمایت ناتو حمایت می کند و در آن مشارکت دارد. گیرنده های این سیستم دفاع موشکی در ترکیه، لهستان، رومانی و اسپانیا مستقر خواهند شد. روسیه بارها با طرح ناتو مخالفت کرده است.

برگرفته از وبسایت «سی ان ان»
XS
SM
MD
LG