باراک اوباما، رئیس جمهوری ایالات متحده اخیراً تصمیم خود برای اعزام ٣٠ هزار نیروی نظامی اضافی به افغانستان دراوایل سال آینده را اعلام کرد. وی درضمن از طرح خود برای خروج نیروهای نظامی دراوایل تابستان سال ٢٠١١ خبر داد.
اما با توجه به شهادت رابرت گیتس، وزیر دفاع وهیلاری کلینتون، وزیرامورخارجه دربرابرکمیته کنگره، روشن است که عقب نشینی نهایی بیشتر یک آرزوست تا یک تعهد.
خبرنگاران ایالات متحده، افغانستان و پاکستان درکلوپ بین المللی مطبوعاتی در مورد واکنش ها نسبت به راهبرد جدید آمریکا برای افغانستان و پاکستان اظهار نظر کرده اند.
راهبرد جدید آقای اوباما برای افغانستان، واکنش های متفاوتی را بین مردم آمریکا برانگیخته است. بعضی از تعداد نیروهای مستقر دراین کشور و شرکت درجنگی که هشت سال از آغاز آن سپری شده است، انتقاد کرده اند. برخی منطق اعلام ضرب العجل خروج نیروها را مورد پرسش قرار داده اند.
الام پایند، مدیرمرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه ایالتی اوهایو و تحلیل گرمسائل افغانستان می گوید:« مردم افغانستان نیز دیدگاه های انتقادی درقبال راهبرد جدید پرزیدنت اوباما درکشورشان دارند و درمورد مسئله تعیین ضرب العجل برای عقب نشینی نیروها نیز اختلاف نظرهای بسیاری بین آن ها وجود دارد. افرادی که مسائل مربوط به افغانستان را بررسی و شرایط کنونی را تحلیل می کنند براین عقیده اند تعیین ضرب العجل برای خروج به دلیل خوب است: یکی این که در١٨ ماه آینده نیروهای ایالات متحده و دولت افغانستان احتمالاً برای آموزش نیروهای مسلح افغانستان تلاش بیشتری به کار خواهند گرفت. دلیل دیگراین است که این ضرب العجل برای اعمال اصلاحات و کاهش فساد بر دولت کرزی فشار وارد می کند وگرنه دولت افغانستان اصلاح نخواهد شد. اما افرادی که با تعیین ضرب العجل مخالفند معتقدند این امرشورشیان را گستاخ تر و روحیه افرادی که با آن ها مبارزه می کنند را تضعیف خواهد کرد.»
آقای پایند می گوید:« برخی از انتقادهای آشکار نسبت به طرح آقای اوباما بر محورنگرانی ها درمورد فساد گسترده دردولت پرزیدنت حامد کرزی متمرکز هستند. همه می دانند که افزایش عملیات شورشیان تنها معضل نیست و ناکارآمدی دولت افغانستان نیزمشکل عمده موجود است. این معضل بزرگی ست. هنوز به بحث کشت تریاک و تولید مواد مخدر و قاچاق آن که اقتصاد این کشور را به بحران می کشاند نپرداخته ایم. بعضی از وزرای دولت افغانستان درآن دست دارند. به نظرمن ضرب العجل ١٨ماهه واقع بینانه نیست.»
روی گاتمن، سردبیرخارجی روزنامه زنجیره ای مک کلاتچی می گوید طرح پرزیدنت اوباما، پیشینه دخالت و حضورآمریکا درافغانستان و نقش آن دربحران کنونی را نادیده گرفته است.
آقای گاتمن که نویسنده کتاب « چطور روایت را از یاد بردیم: اسامه بن لادن، طالبان و ربودن افغانستان » است می گوید: « تعیین پارامترهای علت حضور و عملکرد ایالات متحده درافغانستان به پرزیدنت اوباما بستگی دارد. ایالات متحده سی سال پیش درچنین ماهی که روسیه به افغانستان حمله نظامی کرد، در سرمایه گذاری و مسلح کردن جبهه مقاومت افغانستان نقش عظیمی بازی کرد و درواقع با حضور فعال آمریکا، روس ها ده سال بعد درسال ١٩٨٩ به ناچارافغانستان را ترک کردند. من اذعان به این واقعیت را درسخنرانی پرزیدنت اوباما نشنیدم. دراین دوره بود که اولین قدم به سوی پایان جنگ سرد و شکست کمونیسم برداشته شد. اوباما در اظهارات خود به این که ایالات متحده یکی دو سال بعد افغانستان را به حال خود رها کرد، اشاره ای ننمود.»
پرزیدنت اوباما در سخنرانی هفته گذشته در آکادمی نظامی ایالات متحده، ضمن تعیین راهبرد خود گفت موفقیت ما درافغانستان به طورانکارناپذیری به مشارکت وهمکاری پاکستان بستگی دارد اما پاکستان، ایالات متحده را عامل ایجاد بی ثباتی درمنطقه می داند.
اکبراحمد، دیپلمات پیشین پاکستانی و روزنامه نگار می گوید: « واقعیت جالب و عجیب این است که طی چند دهه گذشته، پاکستان و افغانستان از بی توجهی ایالات متحده به افغانستان و پاکستان پس از خروج روسیه در اواخر سال های ١٩٨٠ گلایه کرده اند. بیشتراین گلایه ها برخواست آن ها برای حصول اطمینان از دوستی پایا و ماندگار امریکا متمرکز است. آن ها می خواهند آمریکا برای یافتن راهکاری برای پایان دادن به افول مطلق نظم و قانون دراین منطقه به ما کمک کند. حمله های مداوم خشم و انزجار جدی پدید آورده است و ایده گسترش این حمله ها به بلوچستان مسائل را بغرنج تر خواهد کرد چرا که بلوچستان بزرگترین استان پاکستان و هم مرز با ایران است. مردم و دولت پاکستان نگران به خطرافتادن حق حاکمیت خود برکشورهستند.»
آقای احمد که ریاست دپارتمان مطالعات اسلامی دانشگاه آمریکایی درواشنگتن را به عهده دارد می گوید: « امروزه احساسات ضدآمریکایی درپاکستان به شدت اوج گرفته است و بخشی از آن واکنش مردم به حمله های مداوم ایالات متحده در مناطق قبیله ای پاکستان است که براساس تخمین دولت، جان حدود ٥٠٠ یا ٦٠٠ انسان بیگناه را گرفته است. بنابراین تاثیرمنفی حضورایالات متحده به شدت حس می شود. تناقض اصلی این است که بسیاری از پاکستانی ها از حضور و دخالت آمریکا دراین منطقه مرزی خشنود نیستند و درعین حال تمایلی ندارند که آمریکا همچون دوران خروج اتحاد شوروی، ما را به حال خود رها کند و پاکستان را ترک نماید.»
روی گاتمن می گوید: « مسئولیت آمریکا در منطقه بسیارسنگین است و ناکارآمدی دولت مرکزی افغانستان این فشار را مضاعف می کند. اوباما تاکید کرده است که اگر دولت مرکزی خود را اصلاح نکند و خواست های آمریکا را برآورده نکند، ایالات متحده با پیش دستی برافغانستان به طورمستقل عمل خواهد کرد. من تصور نمی کنم چنین تهدیدی لزوماً راهبرد مثبتی برای حل معضل باشد و درواقع، این موضع خطراتی در بردارد که ممکن است به تضعیف ساختار قدرت در دولت مرکزی افغانستان منجرشود و در نهایت ضرب العجل ١٨ماهه را به ٢٤ماه بکشاند. تعهد بلند مدت آمریکا کلید حل مشکل افغانستان است.»
ژنرال استنلی مک کریستال، فرمانده ناتو و ایالات متحده درافغانستان می گوید ١٨ماه آینده برای سرکوب عملیات شورشی طالبان سرنوشت ساز است.
پرزیدنت کرزی ابراز امیدواری کرده است ارتش و نیروهای پلیس جدید کشور طی پنج سال آینده توانایی کنترل امنیت را داشته باشند اما توانایی افغانستان در پرداخت هزینه های برقراری امنیت کشور ١٥ تا ٢٠ سال طول خواهد کشید.
در عین حال وزیر دفاع آمریکا طی هفته جاری به افغانستان وعده داد دولت او دیگر به این کشور و به منطقه پشت نخواهد کرد.
گزارش سیاسی: تحلیل ناظران از راهبرد ایالات متحده درافغانستان وپاکستان
پرزیدنت اوباما درمورد راهبرد جدید خود درافغانستان گفته است موفقیت ما دراین کشوربه طورانکارناپذیری به مشارکت وهمکاری پاکستان بستگی دارد اما پاکستان، ایالات متحده را عامل ایجاد بی ثباتی درمنطقه می داند