واشنگتن و متحدان اروپایی اش بسته پیشنهادی جدیدی را برای مذاکره با تهران درباره برنامه اتمی جمهوری اسلامی آماده کرده اند. روزنامه نیویورک تایمز در شماره روز پنجشنبه ۲۸ اکتبر، ضمن اعلام این خبر به نقل از مقامات ارشد دولتی آمریکایی می گوید، تهران نسبت به توافق قبلی در مهرماه سال گذشته که آیت الله خامنه ای پیشنهاد غرب را رد کرد، شرایط دشوارتری خواهد داشت.
مقامات آمریکایی می گویند واکنش ایران به این پیشنهاد هر چه که باشد، اولین آزمون برای میزان تاثیرگذاری تحریم های جدید و گسترده اقتصادی علیه تهران به شمار می رود.
تابستان گذشته، مقامات ارشد آمریکایی، از لئون پانتا، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی ایالات متحده گرفته تا دریادار مایک مولن، رئیس ستاد مشترک این کشور، پیش بینی کردند که با وجود صدمه زدن تحریم ها به ایران، بعید است که تحریم ها برای وادار کردن تهران به پیروی از خواسته های جهانی و تعهد به وظایف بین المللی اش کافی باشد.
یک مقام ارشد آمریکایی روز چهارشنبه به نیویورک تایمز گفت که آمریکا و شرکایش «چیزی نمانده بود که در قبال ایران، به توافقی مشترک» دست یابند.
اما ایرانی ها هنوز به فراخوان کاترین اشتون، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای ملاقات در وین در نیمه نوامبر برای مذاکره، پاسخی نداده اند.
پیشنهاد جدید از ایران می خواهد که حدود ۲۰۰۰ کیلوگرم اورانیوم کمتر غنی شده (۳ و نیم درصد) خود را به خارج منتقل کند. این میزان بیش از دو سوم بیشتر از مقداری است که سال گذشته در وین پیشنهاد شده بود.
نیویورک تایمز می نویسد افزایش این میزان، نشان دهنده این حقیقت است که ایران طی سال گذشته دائما در حال تولید اورانیوم بیشتر بوده است و هدف آمریکا اطمینان از این موضوع است که ایران، کمتر از مقدار لازم برای تولید یک بمب اتمی، اورانیوم در اختیار دارد.
ایران طبق خواسته غرب، باید عملیات تولید سوخت هسته ای خود که در حال حاضر تا ۲۰ درصد غنی سازی می شود را یکسره متوقف کند. سوخت ۲۰ درصدی گامی مهم در راه تولید بمب به شمار می رود. تهران همچنین باید بر توافق خود برای مذاکره درباره آینده برنامه هسته ای اش، پایبند باشد.
مذاکرات ۲۰۰۹ با مخالفت های ایران محکوم به شکست شد. یک گزارش تحلیلی کارشناسان اطلاعاتی و امنیتی نتیجه گرفت که شخص آیت الله خامنه ای، با این پیمان مخالفت کرده و نظر محمود احمدی نژاد را تغییر داده است.
به همین دلیل است که بسیاری از مقامات معتقدند ابتکارهای جدید غرب نیز با شکست همراه خواهد شد. اما همین مسئولان می گویند این اقدامات وعده باراک اوباما مبنی بر این که حتی با افزایش فشار تحریم ها، مذاکرات دنبال می شود را، محقق می کند.
از آنجا که واشنگتن و کشورهای اروپایی هنوز درباره جزئیات نهایی بسته پیشنهادی جدید در حال مذاکره هستند، یک مقام ارشد آمریکایی که نخواست نامش فاش شود گفت: «بسته پیشنهادی اولین اقدام برای این است که ببینیم آیا ایرانی ها هنوز موضع سرسختانه خود را دنبال می کنند یا این که آماده مذاکره هستند». این مقام آمریکایی می گوید: «باید ایران را متقاعد کنیم که اگر بخواهند به همین رفتار ادامه دهند، اوضاع بدتر می شود و نه بهتر».
با وجودی که محمود احمدی نژاد در سفر اخیرش به نیویورک از آمادگی ایران برای بازگشت به مذاکرات خبر داد، اما تهران هنوز تاریخی را برای ملاقات اعلام نکرده است. سخنان اخیر رهبر جمهوری اسلامی در سفر هفته گذشته اش به قم نیز چندان امیدوارکننده نبود.
با این که تمامی طرف ها برای ورود به مذاکرات جدید ابراز تمایل کرده اند، اما واقعیت چیز دیگری است. مقامات آمریکایی می گویند بازگشت ایران به مذاکرات چندان هم حیاتی نیست چرا که هرچقدر بیشتر معطل کنند، تحریم ها وقت بیشتری دارند تا عمل کنند.
همزمان به نوشته نیویورک تایمز، هرچقدر تعلل بیشتر شود، اورانیوم بیشتری نیز در ایران تولید می شود. به گفته بازرسان بین المللی انرژی اتمی، ایران هم اکنون سوخت کافی برای تولید دو بمب را دارد، هرچند به گفته مقامات آمریکایی غنی سازی این سوخت تا سطح لازم برای تولید بمب، دست کم یک سال طول می کشد.
یک مقام آمریکایی اخیرا گفت «یک سال زمانی طولانی است»، و برای آمریکا یا اسرائیل کافی است تا با هدف توقف برنامه اتمی ایران، دست به اقدام نظامی علیه این کشور بزنند.
دولت آمریکا در یک بیانیه اخیر خود لحن سخت تری درباره خطرات سلاح های ایران در پیش گرفت.
گری سیمور، هماهنگ کننده باراک اوباما در مقابله با سلاح های غیرمتعارف، هفته گذشته در «انجمن آمریکایی برای ارتقاء علوم» در واشنگتن تاثیر ایران مسلح بر منطقه را، «فاجعه بار» خواند.
نیویورک تایمز می نویسد ایران مسلح به سلاح اتمی، دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس را نیز به داشتن سلاح هسته ای ترغیب می کند. به گفته این کارشناس آمریکایی حمله اسرائیل به تاسیسات هسته ای ایران، می تواند موجب بروز جنگ منطقه ای شود.
باراک اوباما از دو سال پیش که دوره ریاست جمهوری اش آغاز شد، تحریم های گسترده و دیپلماسی همراه با فشار را علیه ایران در پیش گرفت که شدت آن فراتر از پیش بینی بسیاری از کارشناسان بود.
اما تاکنون این اقدامات نتیجه ملموسی در بر نداشته است و همین امر موجب بالاگرفتن بحث هایی در کاخ سفید شده است مبنی بر این که آیا سخنان صریح تر آمریکایی ها درباره گزینه نظامی، ثمربخش است یا غیرسازنده.