لینکهای قابل دسترسی

خبر فوری
شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ ایران ۰۵:۲۱

آیا می توان مدل خلع سلاح هسته‌ای لیبی را در مورد کره شمالی اجرا کرد؟


در واشنگتن برخی از سیاستمداران می گویند برای این که کره شمالی برنامه تسلیحات هسته‌ای خود را کنار بگذارد، باید از «مدل لیبی» - که از نظر آنها موفقیت آمیز بود - پیروی کرد. برخی از کارشناسان از این نظر حمایت می کنند و برخی نسبت به تاثیر آن تردید دارند.

لیبی در زمانی که معمر قذافی رهبر این کشور بود، یک برنامه تسلیحات هسته ای را دنبال می‌کرد. اما برنامه هسته ای لیبی، با آن که گسترده‌تر از برآوردهای اولیه بود، به اندازه برنامه کره شمالی پیشرفته نبود و ضمن این که لیبی، برعکس کره شمالی، سلاح هسته‌ای نیز نداشت.

معمر قذافی تحت فشارهای بین المللی به ویژه آمریکا و تحت نظارت بازرسان بین المللی، برنامه تسلیحات هسته‌ای خود را کنار گذاشت. بازرسان سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۳ گفتند که این کشور فاصله زیادی با تولید کلاهک هسته‌ای داشت.

محمد البرادعی، که آن زمان رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی بود، دسامبر ۲۰۰۳ به خبرنگاران گفت برنامه هسته‌ای لیبی در مراحل ابتدایی خود بوده و در بازرسی‌ها اورانیوم غنی شده و یا غنی سازی اورانیوم در ابعاد صنعتی دیده نشده است.

لیبی، که در انزوای بین المللی قرار داشت، تاسیسات هسته‌ای نه چندان پیشرفته خود را به امید بهبود روابط با غرب برچید.

با توافق لیبی با دولت جرج بوش رئیس جمهوری وقت آمریکا در سال ۲۰۰۳، غرب نیز از فشارها بر لیبی کاست. اما معمر قذافی بعدا شکایت کرد امتیازاتی که لیبی در قبال ترک برنامه هسته ای دریافت کرده، کافی نبوده است.

با این حال، به نوشته نیویورک تایمز، رابرت آینهورن مشاور امور منع گسترش تسلیحات هسته ای در وزارت خارجه در دولت باراک اوباما می گوید که لیبی حتی نمی دانست با سانتریفیوژها چه کاری انجام دهد، و هواپیماهای باری آمریکایی قادر بودند کل آنها را با خود ببرند؛ اما کره شمالی برنامه پیشرفته‌ای دارد و روشن نیست در چه مناطقی سانتریفیوژهای فعال دارد و راستی آزمایی این که پیونگ یانگ برنامه هسته‌ای اش را پایان داده، ممکن است سال‌ها زمان ببرد.

رهبر کره شمالی در حالی برای مذاکره با آمریکا چراغ سبز نشان داده است که از او نقل شده «نمی‌خواهم صدام یا قذافی دوم باشم». نگرانی کره شمالی این است که مبدا بعد از کنار گذاشتن برنامه هسته‌ای، رهبر این کشور هم از بین برود، سرنوشتی که ده سال بعد از تواقف برنامه هسته‌ای لیبی، بر سر قذافی آمد.

دولت باراک اوباما پیشتر گفته بود سرنگونی خشونت بار معمر قذافی در پی «بهار عربی»، به طور مستقیم با کنار گذاشته شدن برنامه تسلیحات هسته‌ای لیبی ارتباطی نداشت. دولت قذافی زمانی هدف قرار گرفت که برای سرکوب معترضان لشگر خود را به راه انداخت.

به نوشته نیویورک تایمز، کره شمالی بین سرنگونی قذافی و کنار گذاشتن برنامه هسته‌ای اش یک رابطه می بیند، به طوری که در سال ۲۰۱۱ خبرگزاری کره شمالی اظهارات یک مقام وزارت خارجه را منتشر کرد که گفته بود روش به کار رفته در مورد لیبی، «طعمه گذاری و سپس تغییر موضع» بوده است.

https://gdb.voanews.com/DB8B35EC-8161-4D0C-8176-61890B65E8A4.gif

XS
SM
MD
LG