درگذشت ناگهانی آیت الله حسینعلی منتظری با واکنش شخصیت های مذهبی و سیاسی و دانشجویان مواجه شده است. در خبرها آمده است که از نخستین ساعات اعلام خبر حرکت مردم به سوی قم آغاز شده است در حالی که دانشجویان در دانشگاهها از او به عنوان یک آزادیخواه نام می برند. در تهران جمع کثیری در میادین شهر به سوگواری پرداختند. مراسم تشییع وی روز دوشنبه در شهر قم برگزار شد. همزمان میر حسین موسوی و مهدی کروبی دوشنبه را در سراسر ایران عزای ملی اعلام کرده اند.
آیت الله حسینعلی منتظری برای جمهوری اسلامی خاری در گلو بود که نمی شد آن را نادیده گرفت. حتی بازداشت چند ساله او در خانه اش نه تنها از محبوبیت اش نکاست بلکه به انتشار دیدگاه هایش در میان مردم بیشتر کمک کرد. حصر خانگی او در تاریخ نظیر نداشت. پیش از آن هیچ حکومتی جرات نکرده بود تا یک مرجع شیعه را در خانه اش بازداشت کند. او به گفته بسیاری از ناظران، یکی از سیاسی ترین روحانیون شیعه در تاریخ معاصر است. روزهای پس از انتخابات او به همراه جمع کثیری از فعالان سیاسی به نقد دیدگاه های حکومت در برخورد با معترضان پرداخت. پیشگامی او در نقد رفتار روحانیون در سرکوب مردم بار دیگر او را به صحنه آورد.
این روحانی که جز کهنسالی عارضه دیگری نداشت دیروز ناگهان چشم از جهان فرو بست. اعلام این خبر در کشوری که هر واژه ای می تواند ده ها تفسیر در پی داشته باشد ابتدا با سکوت سپس عادی و ناگهان به عنوان حادثه منتشر شد. اولین واکنش ها از سوی هواداران او ابراز شد. زادگاهش نجف آباد، دچار تنش شد و مقامات امنیتی کوشیدند تا اوضاع را آرام کنند. در تهران عزادران میدان محسنی را برای سوگواری برگزیدند، با شمع هایی که نشانه بزرگداشت بود. اما ماموران این تجمع را هم تحمل نکردند. تا آن که آیت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی در پیامی جایگاه علمی و فقهی او را ستود و تسلیت گفت اما از مرزبندی خود با افکار آیت الله منتظری هم کوتاه نیامد. او تاکید کرد که در اواخر دوران آقای خمینی امتحانی دشوار پیش آمد که او آرزو می کند که ایشان در زمان حیات خود هزینه آن را پرداخت کرده باشد. اشاره آقای خامنه ای به اختلاف نظر آیت الله منتظری و آیت الله خمینی در مورد اعدام زندانیان سیاسی در سال ۶۷ بود که به برکناری وی از جانشینی رهبری منجر شد. این پیام سکوت و تردید رسانه ای در جمهوری اسلامی درباره نحوه پوشش خبری درگذشت آیت الله منتظری را پایان داد تا این حادثه به کانون خبر منتقل شود. پس او هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی روسای جمهوری پیشین پیام تسلیت فرستادند. اما مهمترین خبر را مهدی کروبی و میرحسین موسوی ساختند که روز تشییع پیکر این روحانی اصلاح طلب را عزای ملی در سراسر کشور اعلام کردند. کشوری که به نشانه احترام به محرم سیاه پوش بود. خانواده آیت الله منتظری گفته اند که وی روز دوشنبه در حرم حضرت معصومه به خاک سپرده خواهد شد و این احترامی است که حکومت ناگزیر به پذیرش آن شده است. زیرا پیش از این همواره از خاکسپاری مخالفان خود در این مکان جلوگیری کرده است.
شاید مهمترین تقارن زمانی مراسم هفتمین شب درگذشت آیت الله منتظری باشد که تحملش بی تردید برای مخالفانش دشوار است. روز عاشورا که کم نظیرترین سوگواری دینی محسوب می شود با هفتمین روز درگذشت او همزمان شده است.
شاید در همین لحظات مخالفان او از مرگ ناگهانی یک مخالف سرسخت خشنود باشند اما بی تردید مراسم سوگواری وی که با عزاداری ایام محرم همراه شده برای کسانی که از برهم خوردن آرامش هراس دارند روزهایی است دشوار و لحظاتی است توام با خشم و آرزوی آن که مردم در سوگ آنان نیز چنین بی تاب باشند و چنین احترامی قائل شوند.
دوشنبه ۳ دی ۱۴۰۳ ایران ۱۱:۵۱