جشنواره کن، از قدیمیترین جشنوارههای جهان که راه و روش آن سرمشق بسیاری از جشنوارههای سینمائی است که در هفتاد سال اخیر در گوشه و کنار دنیا سر برآوردند، در هفتادویکمین سالگرد خود میکوشد راه تازهای بجوید، اما امسال از همان روزهای اول، اهل سینما از کشورهای دیگر، جنجالها و چالشهای خود را همراه با فیلمها به کن آوردند.
عمدهترین آنها، جنبش «من هم» یا Me Too است که با افشاگریهای بیسابقه زنان در صنایع و نهادهای مختلف، از سینما گرفته تا بانکداری و دادگستری، مردان قدرتمند و مشهور بسیاری را طی ده ماه گذشته در آمریکا به زیر کشید.
این جنبش، ماه مارچ سال گذشته، با افشاگری بیسابقه در مجله «نیویورکر» در باره هاروی واینستین، تهیهکننده سرشناس هالیوود آغاز شد.
هاروی واینستین بیش از بیست سال، در مقام بنیانگذار و تهیهکننده شرکت میراماکس، و مدیرعامل شرکت واینستین، یکی از مبتکران بهرهبرداری از جشنوارهها و جوایز سینمائی برای به شهرت رساندن هنرمندان و فروش فیلمهای آنها بود.
رسوائی او به جشنواره کن نیز سرایت کرد، زیرا این جشنواره محل شماری از تعرضهای جنسی به هنرپیشگان و تهیهکنندگان است که به او نسبت داده شده است.
استودیوهای هالیوودی، جشنوارهها و اتحادیههای حرفهای هنرمندان و صنعتگران سینما و تلویزیون، به سرعت مقررات تازهای برای جلوگیری از خلافکاری جنسی در محیط های کار به مورد اجرا گذاشتند جنبش «من هم همینطور» با مبارزه تساویجویانه زنان همراه بود، و فعالان حقوق اقلیتها را هم به دنبال خود، به سهمخواهی وادار کرد.
یک سخنگوی خستگیناپذیر حقوق زنان، هنرپیشه «فرنسیس مکدورمند» است، که فوریه امسال، هنگام سخنرانی بعد از دریافت جایزه اسکار بهترین بازیگر زن برای بازی در فیلم «سه بیلبورد بیرون شهر ابینگ ایالت میزوری» به همکاران خود یادآوری کرد دو کلمه را فراموش نکنند: «تبصره شمول».
منظور او تبصرهای است که ستارگان برجسته در قراردادهای خود به استودیوهای بزرگ تحمیل میکنند که در آن درصدهای کارکنان و هنرپیشگان از اقوام و نژادها و گرایشهای جنسی، تعیین میشود، به طوری که بازتاب ترکیب جمعیت آمریکا باشد و در صورتی که استودیو آنها را رعایت نکند، جریمه میپردازد.
جشنواره کن امسال یک شماره تلفن مخصوص برای گزارش هر گونه تجاوز یا تعرض جنسی تعیین کرده است، اما از سوی فعالان حقوق زن و جنبش «من هم همینطور» متهم میشود که به این مشکلات زنان در این زمینه اعتنای چندانی ندارد.
«تییری فرمو»، مدیر جشنواره گفت شنیدن اتهامات واینستین تکان دهنده بود، و جشنواره را وادار کرد که در سیاستهای خود برای اشاعه تساوی جنسیتی تجدیدنظر کند.
مارلین شاپیرو، وزیر تساوی جنسی در دولت فرانسه گفت آنچه در کن سربرآورد، باید در کن از بین برود.
در میان اعضای هیات داوران جشنواره، اسامی چندین تن از فعالان جنبش «من هم همینطور» و چند هنرپیشه که واینستاین را به تعرض جنسی علیه خود متهم کردهاند، از جمله «لهآ سیدو»به چشم میخورد.
اما جشنواره کن همیشه زیر فشار قرار داشت که به کارگردانهای زن اهمیت نمیدهد. تنها کارگردان زن صاحب نخل طلائی، جین کمپیون هنرمند استرالیائی سازنده فیلم «پیانو» است.
تری فرمو، مدیربرنامه جشنواره کن، دو روز پیش در کنفرانس مطبوعاتی خود گفت نسبت کارگردانهای زن در صنعت سینما هفت درصد است در حالیکه در جشنواره کن همواره بین ۲۰ تا ۲۳ درصد فیلمها از کارگردانان زن بوده است.