نشان فیلدز سال ۲۰۱۴ به مریم میرزاخانی، استاد ریاضیات دانشگاه استنفورد تعلق گرفت. از سال ۱۳۱۵ که جایزه باپرستیژ فیلدز برای قدردانی از ریاضیدانان درنظرگرفته شد، این اولین بار است که یک زن جایزه را از آن خود می کند.
خانم میرزاخانی درباره دریافت جایزه گفت: «این افتخاری بزرگ برای من است. خوشحال می شوم اگر این جایزه مشوقی باشد برای دانشمندان و ریاضیدانان زن جوان. اطمینان دارم که زنان بسیاری در سال های آینده این جایزه را از آن خود خواهند کرد.»
نشان فیلد که عنوان رسمی آن «مدال بین المللی برای کشفیات برجسته در ریاضی» است، روز چهارشنبه ۲۲ مرداد در کنگره اتحادیه بین المللی ریاضیات به مریم میرزاخانی داده می شود. میزبان مراسم امسال، شهر سئول کره جنوبی است. خانم میرزاخانی بعد از پاول کوهن، دومین استاد دانشگاه استنفورد است که نشان فیلد را دریافت می کند. پاول کوهن در سال ۱۳۴۵ این جایزه را از آن خود کرد.
تحقیقات خانم میرزاخانی در زمینه هندسه و سیستم های دینامیک، به ویژه کمک او به درک بهتر قرینگی سطوح منحنی همچون کره، سطح دونات و اجسام هذلولی جایزه امسال را نصیب او کرد. هرچند کارهای خانم میرزاخانی «ریاضیات محض» عمدتاً تئوری است، در فیزیک و تئوری کوآنتوم هم کاربرد دارد.
جان هنسی، رئیس دانشگاه استنفورد از سوی دانشگاه این پیروزی را به مریم میرزاخانی تبریک گفت و اظهار داشت:
«دستآوردهای علمی مریم مایه مباهات ما و دپارتمان ریاضی دانشگاه است. امیدواریم این جایزه الهامبخش ریاضیدانان بسیاری باشد.»
مریم میرزاخانی در تهران زاده و بزرگ شده است. کوچکتر که بود، رویای نویسنده شدن را در سر داشت. اما در دوران دبیرستان اشتیاق به حل مسائل ریاضی اثبات قضیه های ریاضی و هندسه نظرش را عوض کرد.
دنیای ریاضیات هنگامی با نام مریم میرزاخانی آشنا شد که او در سال های ۱۳۷۳ و ۱۳۷۴ دوبار پیاپی در المپیک بین المللی ریاضی مدال طلا را ربود. او در مسابقه سال ۱۳۷۴ نمره کامل را کسب کرد. خانم میرزاخانی در سال ۱۳۷۸ مدرک کارشناسی ریاضیات را از دانشگاه صنعتی شریف کسب کرد و سپس به دانشگاه هاروارد رفت و تحت راهنمایی استاد کرتیس مک مولن – که خود از برندگان نشان فیلد بود – دکترای ریاضی اش را گرفت.
خانم میرزاخانی سپس سال ها در زمینه های مختلف ریاضی پژوهش کرد، تا این که در سال ۱۳۸۷ به سمت استادی ریاضیات در دانشگاه استنفورد رسید. وی با همسر و دختر سه ساله اش زندگی می کند.
نشان فیلدز به ابتکار ریاضی دان کانادایی جان چارلز فیلد پاگرفت. این جایزه هر چهار سال یکبار در جریان کنگره اتحادیه جهانی ریاضیات به ریاضیدانان زیر چهل سال اعطا می شود که کار ارزنده‌ای در زمینه ریاضیات انجام داده باشند.
