بحث اسلامی کردن دانشگاه ها در حالی این روزها از سوی اقتدارگرایان از تریبون های مختلف گسترده می شود که منتقدان آموزشی طرح شائبه انقلاب فرهنگی دوم در ایران را در دولت دهم گمانه زنی می کنند.
چندی پیش کامران دانشجو، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری دولت دهم در نشست با اعضای کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، مهم ترین برنامه‌های وزارتخانه متبوع خود را در سال ۹۰ اسلامی کردن دانشگاه‌ها اعلام کرد.
در پی این تصمیم معاون فرهنگی و اجتماعی وزیر علوم از بخشنامه به دانشگاه‌ها برای تقویت و ایجاد حوزه‌های علمیه دانشجویی خبر داد و گفت: استان‌های سمنان، آذربایجان شرقی و مرکزی به تازگی طرح ایجاد حوزه‌های علمیه دانشجویی را تکمیل کرده‌اند و اجرایی می‌کنند.
این در حالی است که چند روز پیش حداد عادل، رییس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، نیز با طرح این سوال که آیا دانشگاه مستقل می تواند مقلد اندیشه های غیر اسلامی باشد گفت: «هر استادی که در هر کشوری فارغ التحصیل شده یا کتابی ترجمه کرده می تواند سر کلاس های دانشگاه ما درس دهد.»
موضع گیری های این روزهای مسئولان دولتی، در فضای سیاسی کنونی پاکسازی دانشگاه‌ها از اساتید لیبرال را هشدار می دهد. بحثی که پس از انتخابات دهم ریاست جمهوری و ادامه روند بازداشت و ممنوعیت از تدریس منتخبی از استادان دانشگاه ها، شکل جدی تری به خود گرفته است.
محمد جواد اکبرین، دین پژوه و روزنامه نگار مقیم پاریس، در گفت و گو با صدای آمریکا در این خصوص گفت: «انقلاب فرهنگی دوم آرزوی مسئولان نظام آموزشی ایران است ولی در ایران تحقق چنین آرزویی ممکن نیست.» وی افزود: این که بشود متون دانشگاه را تبدیل به متون اسلامی کرد میسر نخواهد شد نه تنها به این دلیل که اندیشه موجود در دانشگاه ها قابل حذف نیست بلکه اساسا توانایی نظری و عملی در حوزه علمیه قم موجود نیست که بتواند کار عظیمی همچون از بین بردن متون فعلی و جایگزینی آن با متون اسلامی را انجام دهد. این دین پژوه اظهار داشت: مسئولان نظام ابتدا باید مشخص کنند که منظور از اسلامی کردن دانشگاه و متون دانشگاهی کدام اسلام است. مگر یک قرائت از اسلام وجود دارد که بخواهند آن را جایگزین بکنند؟ وی با تاکید بر این که این آرزو نه به نظر عملی ممکن است نه به لحاظ نظری موجه و معتبر، ادامه داد: قرائت های خاصی از اسلام وجود دارد که حتی برخی از آنها در داخل کشور هم تحمل نمی شود و صاحبان این قرائت ها یا در دادگاه ها مشغول بازجویی هستند یا در زندان به سر می برند.
محمد جواد اکبرین اشاره کرد: برخی از متفکران دوران اصلاحات در ایران اسلام شناس بودند اما اسلام مورد قبول آنان از سوی حاکمیت محکوم بود. برای مثال دادگاه سعید حجاریان بیانگر آن بود که حاکمیت معتقد است ضربه سیاسی که امروز متحمل شده محصول مفاهیمی است که در این سال ها در دانشگاه ها تدریس شده و گمان می کند که با افزایش فشارها و توبه گرفتن از متفکران می تواند این روند را مهار کند. وی با اشاره به انقلاب فرهنگی اول ایران گفت: در انقلاب فرهنگی اول، شور انقلابی و نظریات به آزمون گذاشته نشده و اسلام ناشناخته همه را به این سمت برد که در مقابل انقلاب فرهنگی سکوت کنند.
اما این روزها با گذشته سه ده از انقلاب فرهنگی همه شاهدیم که انقلاب فرهنگی اول نیز نه تنها به نتیجه نرسیده که در حد شعار باقی مانده است. اکبرین با تاکید بر اینکه برخی مراکز حوزه علمیه قم با حمایت آقای مصباح در پی این انقلاب هستند افزود: اما با توجه به تجربه های حکومت و اندیشه های ناکارآمد اسلامی موفق به عملی کردن این داستان نخواهند شد. وی گفت :اگر هم بتوانند در صورت و ظاهر به یک نتایجی برسند نتیجه در نهایت به ثمر رسیدن انقلاب فرهنگی دوم نیست بلکه ضربه ای بزرگ به دانشگاه خواهند زد که تا مدتی دانشگاه را در محاق فرو خواهد برد. فشارها همچنان ادامه خواهد داشت و اساتید و دانشجویان به جای پله های دانشگاه ها در پله های دادگاه ها رفت و آمد خواهند کرد.
اسلامی کردن دانشگاه های ایران طرحی است که سابقه ای به بلندای انقلاب ایران دارد و همواره از سوی نظام ولایی به تکرار به موضوع روز بدل شده است.
چندی پیش آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی نیز، ریشه مشکلات را در محتوای علوم انسانی که در دانشگاه‌های ایران تدریس می‌شود عنوان کرد و آن را یکی از ابزارهای غرب برای تهاجم به انقلاب اسلامی قلمداد کرد.
شدت و قوت این شائبه زمانی نمایان تر می شود که آمار روند اخراج اساتید منتقد، بازداشت و ستاره دار کردن دانشجویان معترض، ایجاد محرومیت و محدودیت های مختلف همچون تفکیک جنسیتی در دانشگاه ها روز به روز سیر صعودی به خود می گیرد.
به هر روی کارشناسان و منتقدان آموزشی در ایران با موضع گیری های جداگانه بر این باور هستند که این طرح فاقد پشتوانه تئوریک و در نهایت محکوم به شکست است اما مشخص نیست که اجرایی شدن سر فصل کاری وزیر علوم کابینه دهم چه تاثیراتی بر نظام آموزشی ایران خواهد داشت. امری که امسال همزمان با سالگرد انقلاب فرهنگی سال ۱۳۵۹ و موضع گیری های مختلف جناح تندروی نزدیک به دولت، ابعاد گسترده آن روشن شد و نگرانی محافل علمی و دانشگاهی ایران را به همراه آورد.