بخش انگلیسی صدای آمریکا – منتقدان سرشناس حاکمان اسلامی تهران در داخل و خارج کشور در مورد این که جو بایدن، رییس جمهوری ایالات متحده، چگونه وعده رویکرد جدید خود را در برابر رفتار قابل اعتراض ایران اجرا خواهد کرد، انتظارات متفاوتی دارند.
پرزیدنت بایدن که روز چهارشنبه کار خود را در کاخ سفید آغاز کرد، گفته است برای هماهنگی با متحدان آمریکا در تلاش جهت پیوستن دوباره به برنامه جامع اقدام مشترک، توافق سال ۱۳۹۴ که قدرتهای جهانی به رهبران ایران پیشنهاد کاهش تحریمها را در ازای اعمال برخی محدودیتها بر فعالیتهای هستهای که میتواند به سمت تولید سلاح هستهای منحرف شود دادند، از دیپلماسی بهره خواهد گرفت.
دونالد ترامپ، رییس جمهوری سابق آمریکا، با بیان این که آن توافق به اندازه کافی در برابر ایران سختگیرانه نیست، در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد و تحریمهای آمریکا را به طور یکجانبه، با هدف فشار آوردن بر تهران برای از کار انداختن برنامه هستهای و دیگر فعالیتهایی که تهدید علیه ایالات متحده و متحدان آن تلقی میشوند، اعمال کرد.
تهران ضمن مقابله با آن چه که ترامپ سیاست «فشار حداکثری» مینامید، اتهام تلاش برای دستیابی به سلاح هستهای را رد کرده است.
برخی از منتقدان تهران در داخل و خارج از کشور، که در برنامه ویژه بخش فارسی صدای آمریکا برای پوشش مراسم ادای سوگند جو بایدن حاضر شده بودند، گفتند که انتظار دارند پرزیدنت بایدن در مقایسه با ترامپ، همسویی بیشتری با قدرتهای اروپایی در رسیدگی به نقض توافق هستهای توسط ایران داشته باشد.
علی واعظ، یکی از تحلیلگران گروه بین المللی بحران، گفت که بایدن احتمالا ابتکاری را با امضای یک فرمان اجرایی برای لغو تصمیم سال ۱۳۹۷ ترامپ به خروج از برجام آغاز خواهد کرد. او گفت: «میتوانیم انتظار داشته باشیم که ایران نیز دست به اقدام مشابهی بزند و روند بازگشت به پیروی کامل از برجام را آغاز کند.»
قاسم شعله سعدی، استاد حقوق دانشگاه تهران و نماینده سابق مجلس، گفت انتظار دارد جو بایدن طلایهدار یک تغییر «چشمگیر» در هماهنگی آمریکا با متحدان اروپایی خود در مورد ایران باشد. او گفت: «بایدن برای آن که بتواند یک ائتلاف عمده علیه ایران شکل دهد، از اعتبار بینالمللی برخودار است؛ اگر بخواهد آن مسیر را در پیش بگیرد.»
عباس میلانی، مدیر مرکز مطالعات ایرانی دانشگاه استنفورد، گفت که افزایش تنش بین ایالات متحده و ایران در سالهای بعد از آن که برجام امضا شد، بازگشت به آن را غیرممکن کرده است: «فکر نمیکنم پرزیدنت بایدن و تیم او به توافقی برگردند که ایران عملا از آن خارج شده است.»
بیژن کیان، که در تیم انتقالی ترامپ در سال ۲۰۱۶ در حوزه اطلاعاتی کار کرده است، انتظار دارد بایدن در مورد هر توافقی برای پایان دادن به رفتار قابل ناشایست ایران، از موضع قدرتی که دولت ترامپ آن را بنا نهاده است، گفتوگو کند. وی گفت: «تحت چنان توافقی، رهبران مذهبی ایران راه بسیار دشواری در پیش خواهند داشت.»
امیرحسین اعتمادی، از اعضای فرشگرد، نیز گفت که دولت بایدن نیز باید همانند دولت ترامپ، از اشتیاق ایرانیها برای دموکراسی حمایت کند. او گفت که بایدن «باید در کنار مردم ایران در برابر حکومت آنها بایستد؛ زیرا ایرانیها عاشق صلح هستند و در پی دوستی با آمریکا.»
رویا برومند، از بنیانگذاران مرکز حقوق بشری عبدالرحمان بروند، گفت که انتظار دارد بایدن در کمک به مردم ایران برای بلند کردن صدایشان بیش از ترامپ عمل کند. او گفت: «رویکرد ترامپ [این] پیام بد را به رژیم ایران منتقل کرد که تغییرات در سیاست خارجیاش برای برداشتن فشار حداکثری کافی خواهد بود.»