الن استوارت بنیانگذار و روح رونده تئاتر پست مدرن «لاماما» La Mamma در نیویورک که یکی از عوامل شکل گیری جنبش های تئاتری مدرن خارج از چهارچوب «برادوی» به شمار می رفت در سن ٩١ سالگی درعالم خواب درگذشت.
«کافه و تئاتر لاماما» که بعدها با نام «کافه و تئاتر تجربی لاماما» شناخته می شد، محلی بود برای حشر و نشرنمایشنامه نویسان ، کارگردان ها، طراحان و بازیگران مبتکر و خلاقی که بعدها توانستند درهنرنمایش و تئاتردرسطح جهان شناخته شده و به مدارج بالایی دست پیدا کنند.
الن استوارت زنی بی پروا و حقیقت جو بود که در سال های نخست فعالیت های خود برای کاری که در آغاز هر اجرای تئاتر در «لاماما » انجام می داد به معروفیت رسید. الن در حالی که یک زنگوله بزرگ در دست داشت به روی صحنه می آمد و پیش از آغاز نمایش با به صدا درآوردن آن می گفت:«خانم ها و آقایان. شب خوش و به لاماما خوش آمدید. این مکان به نمایشنامه نویسان تعلق دارد و از اوقاف همه عوامل سازنده تئاتربه شمار می رود.»
کافه و تئاتر تجربی «لاماما» از دیدگاه الن استوارت حقیقتا وقف هنر تئاتر شده بود. زنی که به آزادی فرهنگی و به حفظ و رعایت منافع عمومی مردم در سراسر جهان اعتقاد داشت. «الن استوارت» گروه های تئاتری خود را چون سربازانی به مناطق مختلف جهان صادرمی کرد و خود به دنبال همبستگی با افرادی مشابه به کشورهای مختلف سفر کرده و از آن ها دعوت می کرد تا در تئاتر«لاماما» نمایش های خود را به اجرا بگذارند.
اولین گروه تئاتری شکل گرفته از اعضای تئاتر تجربی «لاماما» که توسط کارگردانی به نام «تام اوهورگان» بنیانگذاری شده بود، با نمایش هایی از نمایشنامه نویسان تازه نفسی چون«پل فاستر» ، «روشل اونز» و «سام شپارد» در فستیوال بخارست در اروپا تاثیرات چشمگیری به جای گذاشت و به شدت مورد توجه قرار گرفت. این آثار در آن زمان توسط کارگردان جوانی به نام «آندری سربان» کارگردانی شده بود که «تریلوژی» او بر اساس یک تراژدی یونانی به نام «استگینگ» توسط گروه دیگری از اعضای تئاتری «لاماما» الگو برداری شد. از آن تاریخ به بعد چهره های جوان و نوپرداز و هم چنین چهره های شناخته شده تئاترهمواره در سالن سه قسمتی «لاماما» در خیابان چهارم در شرق «منهتن» که امروزه به نام «تئاتر الن استوارت » Ellen Stewart Theatre شناخته می شود دست به اجرای نمایش های آوانگارد و پیشرو زده اند. امروز به نظر می رسد انعکاس صدای زنگوله ای که یک روز الن استوارت به صدا درآورده هرگز متوقف نخواهد شد و خاطره او در تئاترهای آوانگارد در سراسر جهان برای همیشه زنده خواهدماند.
الن استوارت که روز چهارشنبه ١٣ ژانویه در بیمارستان «بت اسرائیل» در شهر نیویورک پس از یک بیماری طولانی درحین خواب درگذشت احتمالا در الکساندریا در ایالت «لوئیزیانا» و یا «شیکاگو» به دنیا آمده است. این نکته ابهام به این دلیل است که «الن استوارت» هرگز حاضر نبود درباره جزئیات زندگی کودکی و محل تولد خود صحبت کند. به همین جهت نیز مشکل می توان زندگینامه دقیق و صحیحی درباره او به دست داد. به ویژه آن که او در شرایط مختلف داستان های مختلفی را در باره خود بازگو کرده است. او یک بار گفته بود که پدرش در لوئیزیانا به شغل خیاطی اشتغال داشته و مادرش معلم مدرسه بوده است و این دو در زمان کودکی «الن» از یکدیگر جدا شده اند.
درحول و حوش سال ١٩٣٩ «الن» با خدمتکار رستورانی در شیکاگو به نام «لبانوس هوول» ازدواج می کند. لبانوس که در سال ١٩٦٣ در ٥٣ سالگی درگذشت زاده الکساندریای ویرجینیا بوده است اما به نظر می رسد که او و «الن» هرگز به صورت قانونی با یکدیگر ازدواج نکردند اما فرزندی به نام «لاری» داشتند که در سال ١٩٤٠ به دنیا آمد و در سال ١٩٩٨ درگذشت.
«الن» دردهه پنجاه میلادی به نیویورک نقل مکان کرد و در بخش لباس های زنانه مغازه Saks Fifth Avenue به کار مشغول شدو بعدها او به کار طراحی لباس پرداخت و تا دهه شصت میلادی به این کار مشغول بود.
درسال ١٩٦١، الن که در آن زمان بین دوستان خود با نام مستعار «ماما» شناخته می شد با پرداخت ٥٥ دلار درماه، زیرزمینی را در یکی از کوچه های داون تاون منهتن کرایه کرد تا برادرش و دوستان او بتوانند تئاترهایی در آن اجرا کنند. به این ترتیب الن کافه «لاماما» را بنیان گذاشت که به زودی تبدیل به یکی از موفق ترین نهادهای تئاتری خارج از جریان اصلی تئاتر «برادوی» شد.
در ده سال پس از این موفقیت «الن استوارت» با نوشتن واجرای قطعاتی که اغلب شامل رقص و موسیقی بود و با استفاده از هنرمندان بین المللی در نقش های اصلی به معروفیتی جهانی رسید.
الن استوارت در سال ٢٠٠٧ جایزه «پرمیوم ایمپریال»Premium Imperial را در زمینه فیلم و تئاتر دریافت کرد. درسال ٢٠٠٥ «تام اوهورگان» از سوی دست اندرکاران تئاتر Off Off Broadway (جنبش های تئاتری خلاف جهت وجریان اصلی) بالاترین جایزه تئاتری نیویورک به نام «جایزه ابتکاری تئاتر» را برای یک عمر خدمت به تئاتر به الن استوارت اهدا کرد.
استوارت درسال ٢٠٠٦ جایزه معتبرتئاتری«تونی» را از آن خود ساخت و درطول سال ها توانست جوایز دیگری چون«جایزه حقوق بشری» کشور فیلیپین را از دست «کورازون آکینو» و جوایز دیگری را از امپراطور ژاپن و دولت فرانسه دریافت کند.
آسکار اوستیس، مدیرتئاتر دولتی نیویورک Public Theatre درباره الن استوارت می گوید:« او تاثیرات عمیق و فراموش نشدنی برتئاتر نیویورک و زندگی هنرمندان بیشمار آن داشته است و به همین جهت نیزخاطره او برای همیشه زنده خواهد ماند.»